Łączność radiowa (wojsko)

Łączność radiowa – łączność organizowana za pomocą radiostacji (nadajników i odbiorników radiowych) pracujących według ściśle określonych zasad, umożliwiająca wymianę informacji między dowódcami i sztabami wszystkich szczebli dowodzenia; sposób wymiany wiadomości za pomocą propagacji fal elektromagnetycznych w kanale radiowym z wykorzystaniem środków radiowych.

Charakterystyka

Łączność radiową stosuje się od szczebla pododdziału wzwyż. Umożliwia ona przekazywanie rozkazów, zarządzeń, meldunków i różnych sygnałów do kilku dowódców i sztabów. Może być organizowana na kierunkach, w sieciach radiowych lub systemem abonenckim.

W zależności od zastosowanej aparatury końcowej rozróżnia się:

• łączność telefoniczną,
• łączność telegraficzną (słuchową i dalekopisową),
• łączność telekopiową i telewizyjną.

Wady łączności radiowej:

• możliwość przechwycenia informacji, prowadzenia dezinformacji i zakłóceń elektronicznych przez przeciwnika,
• możliwość namierzenia pracującej radiostacji,
• zależność łączności od warunków atmosferycznych, ukształtowania terenu, pory dnia i roku, występowania zakłóceń naturalnych i przemysłowych,
• możliwość zakłóceń ze strony własnych środków walki elektronicznej,
• ograniczona liczba częstotliwości roboczych.

Zalety łączności radiowej:

• możliwość organizacji łączności w terenie trudnodostępnym,
• krótki czas jej organizacji,
• możliwość utrzymania łączności z korespondentem, którego miejsce nie jest znane,
• jednoczesne przekazywanie informacji do wielu korespondentów,
• łatwość modyfikacji systemu łączności,
• możliwość utrzymania łączności w ruchu i na postoju,
• możliwość utrzymania łączności z naziemnymi, powietrznymi, nawodnymi i podwodnymi elementami dowodzenia.

Sposoby organizacji łączności radiowej

Łączność za pomocą środków radiowych organizowana jest:

• w kierunku radiowym,
• w sieci radiowej.

Sposób organizacji łączności uwzględnia:

• przeznaczenie organizowanego systemu łączności oraz stopień jego ważności,
• specyfikę działań bojowych danego rodzaju wojsk,
• charakter i specyfikę organizacji dowodzenia,
• potrzeby w zakresie wymiany informacji,
• konieczność maskowania przed rozpoznaniem przeciwnika i zabezpieczenia się przed jego celowymi zakłóceniami,
• ilość posiadanych sił i środków.

Klasyfikacja

Ze względu na wykorzystanie kanałów radiowych i konstrukcję środka radiowego:

• simpleksowa łączność radiową;
• półdupleksowa łączność radiowa,
• dupleksowa łączność radiowa.

Ze względu na fizyczny dostęp do kanału radiowego:

• sieć wolna – typ sieci radiowej, w której korespondenci nie potrzebują zgody na nadawanie od korespondenta pełniącego obowiązki stacji kontrolującej,
• sieć kierowana – typ sieci radiowej, w której istnieje stacja kontrolująca sieć Net Control Station NCS organizacyjnie regulująca dostęp do kanału radiowego; pozostali korespondenci muszą otrzymać zgodę na wykorzystanie kanału radiowego.

Ze względu na moc promieniowanego sygnału:

• środki radiowe małej mocy (promieniowanego sygnału nie jest większa niż 100 W),
• środki radiowe średniej mocy (od 100 W do 1 kW),
• środki radiowe dużej mocy (większa niż 1 kW).

Ze względu na realizowane w systemie łączności usługi:

• łączność foniczna,
• transmisja danych.

Ze względu na rodzaj przesyłanych wiadomości:

• służbowa,
• ćwiczebna,
• operacyjna.

Pojęcia

Podstawowe pojęcia związane z łącznością radiową

• Środek radiowy

sprzęt telekomunikacyjny (radiostacja, radiotelefon, radiolinia, terminal satelitarny) umożliwiając nadawanie lub odbiór fal elektromagnetycznych w celu zapewniania wymiany wiadomości z przydzielonymi częstotliwościami z precyzyjnie określonymi parametrami.

• Nadawanie

proces przekształcenia sygnału informacyjnego wytworzonego przez źródło wiadomości do postaci fali elektromagnetycznej dogodnej do wypromieniowania i propagacji w kanale radiowym.

• Odbiór

proces odtworzenia wiadomości z odebranego w postaci fali elektromagnetycznej zniekształconego sygnału oraz dostarczenia wiadomości odbiorcy.

• Korespondencja radiowa

wymiana wiadomości pomiędzy źródłem a odbiorcą wiadomości.

• Cisza radiowa

przerwa w nadawaniu, zarządzona na polecenie uprawnionej osoby funkcyjnej, wcześniej zaplanowana lub wprowadzana zgodnie z określoną procedurą.

Bibliografia

• Krzysztof Górski, Marek Błachut: Łączność w pododdziale ogólnowojskowym. Wrocław: Akademia Wojsk Lądowych im. gen. Tadeusza Kościuszki, 2021. ISBN 978-83-66299-47-4.
• Marian Laprus (red.): Leksykon wiedzy wojskowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979. ISBN 83-11-06229-3.