Adam Bartosz

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Adam Bartosz
Data i miejsce urodzenia

22 stycznia 1947
Zielona Góra

Zawód, zajęcie

etnograf, cyganolog

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Krzyż Oficerski Orderu Węgierskiego Zasługi (cywilny)

Adam Bartosz (ur. 22 stycznia 1947 w Zielonej Górze) – polski etnograf, cyganolog. W latach 1980–2012 dyrektor Muzeum Okręgowego w Tarnowie[1]. Specjalista w dziedzinach: muzeologia, kultura i historia Romów oraz Żydów.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Absolwent etnologii na Uniwersytecie Jagiellońskim (1972) i muzeologii (1979).

W latach 1980–2012 dyrektor Muzeum Okręgowego w Tarnowie. Jest pomysłodawcą i organizatorem wielu zdarzeń kulturalnych i społecznych umacniających poczucie tożsamości polskich Romów i promujących różnorodności kulturowe, w tym Międzynarodowego Taboru Pamięci Romów (do 1996)[2]. Z jego inicjatywy powstała w tarnowskim muzeum pierwsza na świecie stała ekspozycja o historii i kulturze Romów[3] – Roma, Cyganie. Historia, kultura[4]. Był jednym z członków zespołu kodyfikującego romski język.

W 1982 zorganizował – pierwszą po wojnie wystawę poświęconą Żydom (poza ŻIH-em) – Żydzi w Tarnowie. Jeden z inicjatorów powołanego w 1988 Komitetu Opieki nad Zabytkami Kultury Żydowskiej[5], od 1996 jego prezes. Pomysłodawca i organizator dorocznych obchodów Dni Pamięci Żydów Galicyjskich realizowanych w Tarnowie i okolicznych miasteczkach[6][7]. Realizator projektu opieki nad żydowskimi cmentarzami na terenie Galicji.

W latach 90. wykładał na letnich seminariach organizowanych przez Oxford Centre for Hebrew and Jewish Studies (Wielka Brytania), gdzie w 1995–1996 roku przebywał na półrocznym stypendium ufundowanym przez tę uczelnię[8]. Przebywał również na stypendiach naukowych poświęconych problematyce mniejszości narodowych, m.in. w Stanach Zjednoczonych, w Wielkiej Brytanii, w Indiach[9].

Był też redaktorem naczelnym Rocznika Tarnowskiego (2008–2014). Wchodzi w skład redakcji pism romskich: Rrom po Drom (od 1990), Kwartalnik Romski (od 2010). Publikuje regularnie w wielu pismach krajowych (m.in. Lud, Kwartalnik Instytutu Historii Kultury Materialnej, Spotkania z Zabytkami, Studia Romologica) i zagranicznych (m.in. Romani Džanipen, Etúdes Tsiganes, Múzeum).

Należy do Stowarzyszenia Romów w Tarnowie[10] i jest członkiem Podzespołu do Spraw Romskich przy MSWiA. Jest członkiem Komitetu Opieki nad Zabytkami Kultury Żydowskiej (od 1990), Stowarzyszenia Muzeów Małopolskich – inicjator i prezes (2005–2009), Tarnowskiego Towarzystwa Kulturalnego, Towarzystwa Historycznego, oddział tarnowski. W latach 2015–2016 kierował edukacyjnym projektem Mezuza finansowanym ze środków europejskich[11].

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

Adam Bartosz opublikował kilkadziesiąt artykułów o tematyce żydowskiej, a także publikacje książkowe Tarnowskie judaica (1992), Żydowskim szlakiem po Tarnowie (2000, 2002); Tarnowski cmentarz żydowski [z Januszem Koziołem] (2005)[12]; Galicyjskim szlakiem chasydów sądecko-bobowskich, Austeria, Kraków (2015).

Jest redaktorem wielu opracowań (m.in. Skarby muzeów Małopolski, 2004; trylogii: Małopolska przed stu laty, 2006; Małopolska w czasach II Rzeczpospolitej, (2007); Małopolska w czasach PRL, 2009; Encyklopedia Tarnowa, 2010 i innych wydawnictw muzealnych). W sumie opublikował kilkaset artykułów w kilkunastu językach.

Wydał również kilka książek o Cyganach, m.in. Katalog zbiorów cyganologicznych (2007), My Cyganie/Amen Roma (2008), opublikował kilkadziesiąt artykułów w czasopismach romologicznych w wielu krajach[8].

Nagrody i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

  • 1996 indywidualna nagroda Ministra Kultury i Sztuki za wystawę muzealną poświęconą Romom – Roma, Cyganie. Historia, kultura.
  • 1998 Dyplom Uznania za Zasługi dla Ochrony Zabytków Kultury Żydowskiej w Polsce za opiekę nad zabytkami żydowskimi, wyróżniony przez Ambasadę Izraela w Polsce,
  • 2000 nagroda fundacji australijskiej Polcul za działalność na rzecz mniejszości narodowych,
  • 2002 wyróżnienie Ministra Kultury i Sztuki w ramach corocznego konkursu ministerialnego Sybilla za realizację Taboru Pamięci,
  • 2005 Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” za ochronę dziedzictwa[13],
  • 2007 Medal Ministra Sprawiedliwości za prace na rzecz resocjalizacji skazanych przez pracę przy zabytkach[8],
  • 2009 laureat międzynarodowej nagrody nadawanej przez uniwersytet w Nitrze (Słowacja) dla osób z zagranicy promujących kulturę Romów Czarny Bocian (Kalo Čangalo),
  • 2011 Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” za ochronę dziedzictwa[13],
  • 2011 Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski za działania na rzecz ochrony, zachowania i rozwoju tożsamości kulturowej mniejszości narodowych i etnicznych[3],
  • 2012 Krzyż Oficerski Orderu Zasługi (Węgry)[14],
  • 2019 Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” za ochronę dziedzictwa[13].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Dyrektor Adam Bartosz 32 lata kierował tarnowskim muzeum – gazetakrakowska.pl.
  2. ↑ Międzynarodowy Tabor Pamięci Romów – romopedia.pl. [dostęp 2017-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-26)].
  3. ↑ a b Dyrektor Muzeum Okręgowego odznaczony – Krzyż kawalerski dla Adama Bartosza – it.tarnow.pl. [dostęp 2017-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-26)].
  4. ↑ Czy Cyganie w ogóle posiadają jakąś historię i kulturę...?! – pismofolkowe.pl.
  5. ↑ Komitet Opieki nad Zabytkami Kultury Żydowskiej w Tarnowie – dane teleadresowe – www.bip.gov.pl.
  6. ↑ Galicjaner Sztetl. Dni Pamięci Żydów Galicyjskich 2017 – tarnow.naszemiasto.pl. [dostęp 2017-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-26)].
  7. ↑ GALICJANER SZTETL Dni Pamięci Żydów Galicyjskich – kultura.tarnow.pl.
  8. ↑ a b c Adam Bartosz – biogram – kulturalna.warszawa.pl (Archive.org).
  9. ↑ Adam Bartosz – biogram – ksiazki.wp.pl.
  10. ↑ Stowarzyszenie Kulturalno-Społeczne Romów w Tarnowie – romopedia.pl. [dostęp 2017-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-26)].
  11. ↑ Ulica Żydowska – projekt MEZUZA – it.tarnow.pl. [dostęp 2017-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-26)].
  12. ↑ Tarnowski Cmentarz Żydowski – Przewodnik Turystyczny www.s-can.pl.
  13. ↑ a b c Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis – strona MKiDN.
  14. ↑ Prezydent Republiki Węgierskiej, Decyzja w sprawie Medalu, 260/2012, „Magyar Közlöny”, 134. szám, 11 października 2012, s. 22677 [dostęp 2017-12-21] (węg.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Adam_Bartosz&oldid=72673817”