Aleksander Sawiuk

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Aleksander Sawiuk
Ilustracja
Aleksander Sawiuk (przed 1911)
Data urodzenia

ok. 1880

Data i miejsce śmierci

9 listopada 1925
Sanok

Zawód, zajęcie

adwokat

Tytuł naukowy

doktor

Aleksander Sawiuk (ur. ok. 1880, zm. 9 listopada 1925 w Sanoku) – doktor praw, adwokat, działacz polityczny i społeczny.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W 1900 zdał egzamin dojrzałości w seminarium męskim w Stanisławowie[1]. Ukończył studia prawnicze uzyskując stopień naukowy doktora. W okresie zaboru austriackiego w ramach autonomii galicyjskiej był adwokatem przy C. K. Sądzie Powiatowym w Sanoku od około 1907[2], własną kancelarię adwokacką otworzył w 1908[3]. Przed 1914 był członkiem rady dyscyplinarnej przemysko-samborskiej Izby Adwokatów[4]. Pracował w charakterze adwokata krajowego[5]. Na początku XX wieku był członkiem dyrekcji Towarzystwa Wzajemnego Kredytowego „Beskid” (Obszczestwo Wzaimnoho Kredytu „Beskid”) działającego w budynku przy ul. Tadeusza Kościuszki)[6]. Zamieszkiwał w Sanoku, a jego mieszkanie zostało okradzione na początku 1913[7].

W Sanoku był jednym z przywódców stronnictwa o charakterze moskalofilskim oraz działaczem organizacji pod nazwą Russkij Torhowyj Dom[8][9]. Po włączeniu gminy Posada Sanocka do Sanoka w 1910 był członkiem rady przybocznej[10][11]. Bez powodzenia ubiegał się o mandat posła Sejmu Krajowego Galicji we Lwowie startując w IV kurii (gminy wiejskie): 6 września 1910 jako kandydat środowiska staroruskiego w wyborach uzupełniających o mandat po dr. Jewhenie Ołesnyckim w IX kadencji w okręgu nr 33 Stryj zdobył 45 głosów i uległ kandydatowi ukraińskiemu Jewhenowi Petruszewyczowi z partii Trylowskiego (126 głosów)[a][12], w 1913 w wyborach do X kadencji w okręgu nr 24 Sanok zdobył 57 głosów i uległ Janowi Potockiemu (140 głosów)[13][14]. Od 1912 był członkiem Rady c. k. powiatu sanockiego, wybrany z grupy gmin wiejskich, pełnił funkcję zastępcy członka wydziału[15]. Został wybrany zastępcą sędziego przysięgłego przy C. K. Sądzie Obwodowym w Sanoku na rok 1914[16]. Podczas I wojny światowej i pierwszej okupacji Sanoka przez armię carską, był w grupie działaczy moskalofilskich prowadzących agitację prorosyjską[17]. Był sądzony w drugim procesie galicyjskich działaczy rusofilskich, po czym w gronie szesnastu z nich 24 lutego 1917 został skazany na karę śmierci przez powieszenie, po czym wszyscy zgłosili zażalenie nieważności[18][19]. U kresu wojny został przewodniczącym Powiatowej Ruskiej Rady w Sanoku, wchodzącej w skład proklamowanej w grudniu 1918 Ruskiej Ludowej Republiki Łemków[20][21].

Tabliczka nagrobna Marii Sawiuk

W okresie istnienia II Rzeczypospolitej w 1924 subskrybował akcje założonego wówczas Banku Polskiego[22]. Do końca życia był adwokatem w Sanoku w obrębie Przemyskiej Izby Adwokackiej w Przemyślu[23]. Zmarł 9 listopada 1925 w Sanoku[5][23]. Został pochowany na cmentarzu przy ulicy Rymanowskiej w Sanoku (jego nagrobek nie zachował się)[5]. Po śmierci A. Sawiuka jego substytutem został ustanowiony adwokat dr Andrzej Madeja[23]. Był żonaty[24] z Zofią[25][26]. Miał córki Marię Izydorę (ur. 1906 w Stryju), Joannę (ur. 1907 w Sanoku)[27]. Córka Maria Sawiuk, abiturientka gimnazjum, zmarła przeszło pół roku po nim w połowie maja 1926 w szpitalu w Sanoku i została pochowana w pobliżu grobu ojca (jej nagrobek zachował się)[28]. Zofia Sawiuk (ur. w Dorożowie) zmarła w Sanoku 17 grudnia 1943 w wieku 58 lat[26].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ 19 sierpnia 1910 po spotkaniu wyborczym w Hurniu Ukraińcy dokonali napadu na przedstawicieli moskalofilów, w związku z czym Sawiuk złożył zażalenie do sądu, zob. Kronika. Napad Ukraińców na Moskalofilów. „Nowa Reforma”. Nr 386, s. 2, 25 sierpnia 1910. 

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Kronika. „Słowo Polskie”. Nr 279, s. 2, 17 czerwca 1900. 
  2. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1908. Lwów: 1908, s. 124.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: 1909, s. 137.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1910. Lwów: 1910, s. 137.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 141.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 139.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 142.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 143.
  3. ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 362.
  4. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 129.
  5. ↑ a b c Księga zmarłych i pochowanych w Sanoku na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej i Matejki od 1895 do 1952 r.. Sanok. s. poz. 3056.
  6. ↑ Statystyka Stowarzyszeń Zarobkowych i Gospodarczych w Galicyi z W. Księstwem Krakowskiem za rok 1909. Lwów: 1910, s. 95.
  7. ↑ Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 2, s. 3, 5 stycznia 1913. 
  8. ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 358.
  9. ↑ Alojzy Zielecki, Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku. Życie kulturalne. W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 463.
  10. ↑ Ze spraw miejskich. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 2, s. 3, 8 maja 1910. 
  11. ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 388.
  12. ↑ Kronika. Nowy wybór posła na Sejm. Kraj.. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 16, s. 3, 14 sierpnia 1910. 
    •Kronika. Z kraju. Wybór posła sejmowego. „Nowa Reforma”. Nr 404, s. 2, 5 września 1910. 
    •Kronika. Wybór posła sejmowego. „Kurjer Lwowski”. Nr 410, s. 2, 4 września 1910. 
    •Kronika. Wybór uzupełniający do Sejmu. „Kurjer Lwowski”. Nr 414, s. 2, 7 września 1910. 
    •Kronika. Z kraju. Wybór posła. „Nowa Reforma”. Nr 408, s. 2, 7 września 1910. 
    •Kronika. Wybór posła. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 20, s. 3, 11 września 1910. 
  13. ↑ Wybory posłów na Sejm Krajowy z kuryi gmin wiejskich. „Gazeta Lwowska”. Nr 148, s. 4, 1 lipca 1913. 
  14. ↑ Wynik wyborów do Sejmu z okręgów wiejskich. „Przyjaciel Ludu”. Nr 28, s. 3, 6 lipca 1913. 
  15. ↑ W przededniu ukonstytuowania Rady powiatowej. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 42, s. 1-2, 20 października 1912. 
    •Ukonstytuowania Rady powiatowej. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 44, s. 1-2, 3 listopada 1912. 
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 461.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 468-469.
    •Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 356.
  16. ↑ Lista sędziów przysięgłych. „Dziennik Urzędowy c.k. Starostwa i c.k. Rady szkolnej okręgowej w Sanoku”. Nr 8, s. 4, 15 kwietnia 1914. 
  17. ↑ Alojzy Zielecki, Miasto w latach Wielkiej Wojny 1914-1918, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 485–486.
  18. ↑ 16-cie wyroków śmierci. „Przegląd Wieczorny”. Nr 56, s. 2, 26 lutego 1917. 
  19. ↑ Przegląd polityczny. Wyrok w procesie Rusinów. „Głos Stolicy”. Nr 58, s. 2, 27 lutego 1917. 
  20. ↑ Tadeusz A. Olszański. Ruska Ludowa Republika Łemków. Nowe spojrzenie w przededniu osiemdziesiątej rocznicy. „Magury. Rocznik Krajoznawczy Poświęcony Beskidowi Niskiemu”, s. 29, 1998. Studenckie Koło Przewodników Beskidzkich. ISSN 1505-4993. 
  21. ↑ Sławek Zagórski: Republika Łemków. Niespełniony sen o wolności. facet.interia.pl, 2013-12-05. [dostęp 2016-11-11].
  22. ↑ Ostatnie zapisy na Bank Polski. „Ziemia Przemyska”. Nr 15, s. 2, 12 kwietnia 1924. 
  23. ↑ a b c Adwokatura. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości”. Nr 24, s. 435, 15 grudnia 1925. 
  24. ↑ Kronika. Poświęcenie sztandaru. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 20, s. 2, 11 września 1910. 
  25. ↑ Propaganda rusofilska w Galicji. „Kurjer Lwowski”. Nr 116, s. 1, 25 marca 1914. 
  26. ↑ a b Księga zmarłych i pochowanych w Sanoku na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej i Matejki od 1926 do 1956 r.. Sanok. s. 108 (poz. 1602).
  27. ↑ Państwowe Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku. Katalog główny, rok 1923/24 (zespół 7, sygn. 87). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 563, 564.
  28. ↑ Księga zmarłych i pochowanych w Sanoku na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej i Matejki od 1895 do 1952 r.. Sanok. s. 212 (poz. 3144).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Aleksander_Sawiuk&oldid=71783742”