Anna Maria Lubomirska (Hanka)
 Herb rodu Drużyna | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
1891 |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka |
Maria Wanda Eleonora hr. Zamoyska |
| Mąż | |
| Dzieci |
Jolanta Anna Lubomirska (1927>) |
Anna Maria Eleonora «Hanka» ks. Lubomirska h. Drużyna (ur. 23 maja 1891 w Miżyńcu, zm. 29 czerwca 1943[1] w Rozwadowie) – córka Adama Franciszka Lubomirskiego i Marii Wandy Eleonory hr. Zamoyskiej z Zamościa herbu Jelita[2].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Wyszła za mąż 14 II 1924 w Miżyńcu, za Jerzego Ignacego Lubomirskiego. Po ślubie zamieszkali w dworku myśliwskim w Charzewicach w majątku męża. Zaangażowała się w odbudowę majątku po zniszczeniach I wojny i działalność społeczną. W budynku przy stacji kolejowej urządziła ochronkę dla dzieci z Rozwadowa i Charzewic. Część swojego domu w Rozwadowie przekazała dla sierot, którymi opiekowały się siostry zakonne ze zgromadzenia franciszkanek[3].
W okresie międzywojennym założyła szklarnie i ogrody w Charzewicach, które szybko stały się uznanym ośrodkiem ogrodniczym w międzywojennej Polsce. Oprócz wielu gatunków róż, szkółka prowadziła także produkcję drzew i krzewów ozdobnych: brzóz, głogów, dębów, tawuł i wierzb[4]. Ogrodami i szkółkami kierował znany ogrodnik, pisarz i publicysta z dziedziny ogrodnictwa i botaniki Stefan Makowiecki (1860–1949)[4].
Po wybuchu II wojny razem z mężem udzielali pomocy poszkodowanym ludziom, mimo własnych trudności organizowali pomoc dla wojennych przesiedleńców napływających do Rozwadowa. We wrześniu 1939 roku zainicjowała powstanie społecznej akcji charytatywnej dla żołnierzy i uciekinierów. Zapewniała im wyżywienie i pomoc medyczną. Następnie objęła opieką przybywających do Rozwadowa Polaków wysiedlonych przez Niemców z Poznańskiego. Organizacja została nazwana Komitetem dla Uchodźców i Wygnańców w Rozwadowie, która później działała jako PCK. W swoim domu udzielała schronienia wielu krewnym i znajomym, pozbawionym dachu nad głową. Wspierała finansowo więźniów i internowanych Żydów. Przydzielała razem z mężem wysiedleńcom działki ziemi na ogródki i nasiona roślin, a na zimę opał, odzież i zapomogi pieniężne[3]. Zaangażowała się też w działalność Armii Krajowej, była łączniczką w Armii Krajowej, nosiła pseudonim „Sowa”[5]. Według przekazów mieszkańców, pomogła oddziałom AK na tym terenie m.in. w zorganizowaniu wykonania wyroku śmierci na Martinie Fuldnerze, który wówczas zarządzał majątkiem Lubomirskich w Charzewicach, za zorganizowanie mordu rodziny Horodyńskich ze Zbydniowa[6].
Zmarła w 1943, została pochowana w krypcie rodziny w Rozwadowie[7].
-
Cennik drzewek i kwiatów z ogrodów Lubomirskiej
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
W uznaniu jej zasług na rzecz mieszkańców Rozwadowa i okolic, Rada miasta Stalowa Wola w 2013 przyjęła uchwałę, którą nadała jednej z ulic w Charzewicach imię Księżnej Anny „Hanki” Lubomirskiej[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zaduszki w podziemiach klasztoru [online], stalowemiasto.pl [dostęp 2024-02-18] (pol.).
- ↑ Sejm wielki [online] [dostęp 2024-02-17].
- ↑ a b c Księżna Anna Lubomirska doczekała się swojej ulicy – Stalowka.NET [online], www.stalowka.net [dostęp 2024-02-18].
- ↑ a b Historiomat: szkółki książąt Lubomirskich [online], Historiomat: szkółki książąt Lubomirskich - Historiomat: szkółki książąt Lubomirskich - Historiomat - Wiedza – HISTORIA: POSZUKAJ [dostęp 2024-02-18] (pol.).
- ↑ Księżna Jolanta Lubomirska-Pierre wróciła z Madery do Polski, wiemy gdzie zamieszkała – Stalowka.NET [online], www.stalowka.net [dostęp 2024-02-17].
- ↑ 74 lata temu niemiecki Waffen SS dokonał mordu na Rodzinie Horodyńskich | Muzeum Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (w organizacji) [online], 24 czerwca 2017 [dostęp 2024-02-17] (pol.).
- ↑ Krypty Lubomirskich – Stalowka.NET [online], www.stalowka.net [dostęp 2024-02-17].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- ks. Wilhelm Gaj-Piotrowski. Lubomirscy rodowej linii rzeszowsko- rozwadowskiej. Wyd. Muzeum Regionalne w Stalowej Woli, 2002. ISBN 83-911733-2-1, 83-911733-8-0