Anne Conway

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Anne Conway
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

14 grudnia 1631
Londyn

Data śmierci

23 lutego 1679

Zawód, zajęcie

filozofka

Multimedia w Wikimedia Commons

Anne Conway, znana jako wicehrabina Conway (ur. 14 grudnia 1631 w Londynie, zm. 23 lutego 1679) – angielska filozofka racjonalistyczna, której twórczość wywarła wpływ na Gottfrieda Leibniza[1][2].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Przyszła na świat w rodzinie Finchów jako córka sir Heneage'a Fincha, sekretarza Londynu i przewodniczącego Izby Gmin za panowania Karola I, i jego drugiej żony Elizabeth Cradock[2]. Ojciec zmarł tydzień przed jej narodzinami. Była najmłodszym dzieckiem. Uczyła się pod okiem korepetytorów. Opanowała łacinę, grekę i hebrajski. Dorastała w Pałacu Kensington, który należał wówczas do jej rodziny[3].

Jej przyrodni brat John Finch zachęcał ją do zgłębiania filozofii i teologii. Przedstawił ją platoniście Henry'emu More'owi, swojemu wykładowcy w Christ's College w Cambridge. W rezultacie Anna i Henry przez wiele lat korespondowali i wymieniali się poglądami na temat filozofii Kartezjusza. Anne, początkowo nieformalna uczennica More'a, szybko dorównała mu poziomem intelektualnym[2]. W 1652 More zadedykował jej swoją książkę Antidote against Atheism (Antidotum na ateizm). Pozostawała pod wpływami ruchu kabalistycznego łączącego chrześcijaństwo i judaizm, a czerpiącego z gnostycyzmu, neoplatonizmu, renesansowego okultyzmu i hermetyzmu[4]. Utrzymywała kontakt z Christianem Knorrem von Rosenrothem[3].

W 1651 wyszła za mąż za Edwarda Conwaya, późniejszego pierwszego hrabiego Conway. Po ślubie pozostała w Pałacu Kensington. Mieszkała też w majątku hrabiów Conway, Ragley w Warwickshire[3]. W 1658 urodziła jedyne dziecko. Dwa lata później syn Heneage Edward Conway zmarł na ospę[2].

Anne zainteresowała się kabałą luriańską, a następnie wyznaniem kwakrów, które przyjęła w 1677. Stworzyła w swoim domu centrum działalności kwakrów. Prawodpodobnie w 1677 napisała The Principles of the Most Ancient and Modern Philosophy (Zasady filozofii antycznej i nowoczesnej)[5][6]. Tekst ukazuje wpływ Franciscusa Mercuriusa van Helmonta na jej twórczość[7]. Został opublikowany przez van Helmonta w Amsterdamie w 1690 po łacinie jako Principia philosophiae antiquissimae et refreshissimae. W 1692 ukazało się wydanie angielskie[2][3]. Praca opisuje monistyczny pogląd autorki na świat jako stworzony z jednej substancji[8]. Uważała, że istnieją niepodzielne cząstki ducha-materii, które nazwała monadami[6]. Krytykowała kartezjańską ideę, że duch i ciało są rozdzielne, koncepcję duszy Henry'ego More'a oraz dualistyczne teorie relacji między ciałem a duchem[9]. Jej studia wpłynęły na rozwój nowoczesnych nauk przyrodniczych[6].

Od dwunastego roku życia cierpiała na ciężkie migreny. Obezwładniający ból sprawiał, że spędzała dużo czasu pod nadzorem lekarzy, szukając lekarstwa. Szukała pomocy m.in. Thomasa Willisa, ale żaden z zabiegów nie przyniósł pożądanego efektu[10]. Zmarła w wieku 47 lat[4].

W 1930 M.H. Nicolson wydał w Londynie jej korespondencję pt. Letters. The Correspondence of Anne, Viscountess Conway, Henry More and their friends, 1642–1684[11].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Jane Duran, Eight women philosophers : theory, politics, and feminism, Urbana 2006, ISBN 978-0-252-09105-6, OCLC 785782176 [dostęp 2021-11-23].
  2. ↑ a b c d e Sarah Hutton, Lady Anne Conway, Edward N. Zalta (red.), wyd. Spring 2021, Metaphysics Research Lab, Stanford University, 2021 [dostęp 2021-11-23].
  3. ↑ a b c d 20th WCP: Anne Conway’s Critique of Cartesian Dualism [online], www.bu.edu [dostęp 2021-11-23].
  4. ↑ a b Sarah Hutton, Anne Conway: A Woman Philosopher, Cambridge University Press, 7 października 2004, ISBN 978-1-139-45605-0 [dostęp 2021-11-23] (ang.).
  5. ↑ The Principles of the Most Ancient and Modern Philosophy. [online], digital.library.upenn.edu [dostęp 2021-11-23].
  6. ↑ a b c Marian B. Michalik, Maria Żmigrodzka, Kronika kobiet, wyd. 1, Warszawa: Wydawn. "Kronika", 1993, ISBN 83-900331-5-1, OCLC 49931249 [dostęp 2021-11-23].
  7. ↑ Carolyn Merchant, Quaker and Philosopher, „Guildford Review” (23), 1986, s. 2–13.
  8. ↑ What Kind of Monist is Anne Finch Conway? [online], web.archive.org, 1 lutego 2019 [dostęp 2021-11-23] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-01].
  9. ↑ Jacqueline Broad, Women philosophers of the seventeenth century, Cambridge, U.K.: Cambridge University Press, 2002, ISBN 0-511-04237-X, OCLC 56208440 [dostęp 2021-11-23].
  10. ↑ Gilbert Roy Owen, The Famous Case of Lady Anne Conway, „Annals of Medical History”, 9 (6), 1937, s. 567–571, ISSN 0743-3131, PMID: 33943893, PMCID: PMC7942846 [dostęp 2021-11-23].
  11. ↑ The Conway Letters: The Correspondence of Anne, Viscountess Conway, Henry More, and their Friends 1642-1684 (Revised Edition): The Correspondence of Anne, Viscountess Conway, Henry More, and their Friends 1642-1684, Oxford University Press, DOI: 10.1093/actrade/9780198248767.book.1/actrade-9780198248767-book-1, ISBN 978-0-19-173334-5 [dostęp 2021-11-23] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Anne_Conway&oldid=71799807”