Błotniak moczarowy
| Circus approximans[1] | |||
| Peale, 1848 | |||
 Błotniak moczarowy podczas lotu | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
błotniak moczarowy | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 Zasięg bez błotniaka nowogwinejskiego występuje przez cały rok poza sezonem lęgowym | |||
Błotniak moczarowy[4] (Circus approximans) – gatunek dużego ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae). Występuje głównie w Australazji. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) i Clements Checklist of Birds of the World nie wyróżniają podgatunków[5][6]. Na stosowanej przez IUCN liście ptaków świata opracowywanej we współpracy BirdLife International z autorami Handbook of the Birds of the World wyróżniany jest podgatunek gouldi[7]. Z kolei na Kompletnej liście ptaków świata, zgodnie z propozycją Oatley et al. (2015) przedstawioną w oparciu o badania filogenetyczne[8], za podgatunek błotniaka moczarowego uznawany jest błotniak nowogwinejski C. (a.) spilothorax Salvadori & D'Albertis, 1876[4]; takson ten dawniej bywał zwykle traktowany jako podgatunek błotniaka wschodniego (C. spilonotus)[4][5][8][9], ale przez współczesnych autorów jest często uznawany za osobny gatunek[5][6][7].
Charakterystyka[10][edytuj | edytuj kod]
Wymiary[edytuj | edytuj kod]
- długość ciała z dziobem i ogonem: ok. 50–61 cm
- rozpiętość skrzydeł: 121–142 cm
Masa ciała[edytuj | edytuj kod]
- samce 0,4–0,7 kg
- samice 0,6–1,08 kg
Upierzenie[edytuj | edytuj kod]
Samice ciemniejsze i bardziej brązowe od samców, ich brzuch ma bardziej rude zabarwienie. Młode o ciemnobrązowym upierzeniu z jasnym zabarwieniem kupra i spodu ciała.
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Błotniak moczarowy zamieszkuje obszar Australazji – od Australii i Nowej Gwinei po Nową Zelandię, Fidżi i Tonga[3][11]. Został także introdukowany na wyspy Wyspy Towarzystwa wchodzące w skład Polinezji Francuskiej (środkowy Pacyfik)[3][9].
Biotop[edytuj | edytuj kod]
Gatunek zamieszkuje łąki, uprawy oraz pastwiska, znajdujące się na terenach podmokłych, przybrzeżnych oraz estuariach[10].
Pożywienie[edytuj | edytuj kod]
Błotniak moczarowy żywi się ssakami, ptakami oraz ich jajami, gadami, płazami, rybami, owadami oraz padliną. Podczas polowania szybuje nisko i powoli. Swoje ofiary chwyta nurkując bądź opadając na ziemię lub powierzchnię wody. Zadręcza wodne ptaki lub je topi. Zdarza się, że okrada również innych drapieżców[10].
Okres lęgowy[edytuj | edytuj kod]
Toki[edytuj | edytuj kod]
Okres lęgowy trwa od września do grudnia. Obserwuje się rzadkie przypadki poligamii[12].
Gniazdo[edytuj | edytuj kod]
Swoje gniazdo buduje na ziemi w wysokich trzcinach, trawach bądź gęstej okrywie roślinnej[10].
Jaja[edytuj | edytuj kod]
Najczęściej składa 3–4 jaja. Liczba złożonych jaj może wahać się od 2 do 7[10].
Wysiadywanie i pisklęta[edytuj | edytuj kod]
Jaja wysiadywane są przez okres 31–34 dni wyłącznie przez samice. Samiec w tym czasie zdobywa pożywienie dla młodych. Obserwuje się niekiedy przypadki, gdy samiec zaopatruje kilka gniazd naraz[12]. Pisklęta opierzają się po 43–46 dniach od wylęgu. Są zależne od rodziców jeszcze przez 4 do 6 tygodni[10].
Status i zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje błotniaka moczarowego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za stabilny[3]. IUCN uznaje błotniaka nowogwinejskiego za odrębny gatunek i także zalicza go do kategorii najmniejszej troski[11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Circus approximans, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d D. Lepage: Swamp Harrier Circus approximans. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-05-12]. (ang.).
- ↑ a b c d Circus approximans, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (Wersja: 2023-04-01). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-05-12].
- ↑ a b c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-05-12]. (ang.).
- ↑ a b Clements i inni, The eBird/Clements Checklist of Birds of the World: v2022 [online], 2022 [dostęp 2023-05-12].
- ↑ a b HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 7 [online], grudzień 2022 [dostęp 2023-05-12].
- ↑ a b Graeme Oatley, Robert E. Simmons, Jérôme Fuchs. A molecular phylogeny of the harriers (Circus, Accipitridae) indicate the role of long distance dispersal and migration in diversification. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 85, s. 150–160, 2015. DOI: 10.1016/j.ympev.2015.01.013. (ang.).
- ↑ a b J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 2: New World Vultures to Guineafowl. Barcelona: Lynx Edicions, 1994, s. 137–138. ISBN 84-87334-15-6. (ang.).
- ↑ a b c d e f Bernhard Grzimek, Neil Schlager, Grzimek's Animal Life Encyclopedia: Birds I-IV, Gale, 2003, ISBN 978-0-7876-5786-4 [dostęp 2017-05-01] (ang.).
- ↑ a b BirdLife International, Circus spilothorax, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2022-2 [dostęp 2023-05-12] (ang.).
- ↑ a b Robert E. Simmons, Harriers of the World: Their Behaviour and Ecology, Oxford University Press, 2000, ISBN 978-0-19-854964-2 [dostęp 2017-05-01] (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Zdjęcia i krótkie filmy – błotniak nowogwinejski C. (a.) spilothorax. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).