Bacówka (schronisko)

Bacówka (inna nazwa: schronisko turystyki kwalifikowanej) – określenie stawianych w latach 70. i 80. XX w. małych górskich schronisk turystycznych, zapewniających około 30 miejsc noclegowych na łóżkach.

Koncepcja

Koncepcja budowy bacówek została przyjęta w 1974 przez Dyrekcję Zrzeszenia Gospodarki Turystycznej Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego w Warszawie. Koordynatorem projektu został Edward Moskała, inicjator ich powstania i propagator turystyki kwalifikowanej. Projekt i dokumentacja techniczna pierwszej z bacówek została opracowana przez architekta Stanisława Karpiela z Zakopanego. Większość obiektów została wybudowana według tego projektu. Wyjątkami są Bacówka nad Wierchomlą, która mieści się w spichlerzu przeniesionym ze Złockiego oraz Bacówka pod Bereśnikiem, gdzie jej budynek wzniesiono z wykorzystaniem i przebudową istniejącej tam wcześniej drewnianej chaty.

Bacówka w Jaworcu (Bieszczady)

Bacówka na Maciejowej (Gorce)

Bacówka na Rycerzowej (Beskid Żywiecki)

Wybrane bacówki PTTK

Bacówki w polskich górach

Wnętrze Bacówki nad Wierchomlą

Wnętrze Bacówki na Maciejowej

Wykaz bacówek według roku budowy (chronologicznie):

• Bacówka na Rycerzowej – Beskid Żywiecki, 1975
• Bacówka na Przełęczy Okraj – Karkonosze, 1975
• Bacówka na Lubaniu – Gorce, 1975 (spłonęła w 1978)
• Bacówka w Jaworcu – Bieszczady, 1976
• Bacówka na Krawcowym Wierchu – Beskid Żywiecki, 1976
• Bacówka w Bartnem – Beskid Niski, 1977
• Bacówka na Maciejowej – Gorce, 1977
• Bacówka nad Wierchomlą – Beskid Sądecki, 1978
• Bacówka pod Małą Rawką – Bieszczady, 1979
• Bacówka na Brzance – Pogórze Ciężkowickie, 1981
• Bacówka pod Trójgarbem – Sudety Środkowe, 1984 (rozebrana w 2017)
• Bacówka na Jamnej – Pogórze Ciężkowickie, 1985
• Bacówka pod Honem – Bieszczady, 1986
• Bacówka PTTK pod Bereśnikiem, 1989

Jedną z ostatnich Bacówek otwartych przez Edwarda Moskałę była Bacówka pod Bereśnikiem.

Kluby związane z bacówkami

Na przestrzeni lat pojawiły się inicjatywy skupiające osoby związane z bacówkami. Pierwszym z ich był Klub Baców PTTK, który powstał z inicjatywy Edwarda Moskały 3/4 lipca 1976 w Bacówce na Rycerzowej. Grupę inicjatywną stanowiły osoby związane z budową bacówek. Według regulaminu do zadań klubu należało:

• podniesieniem kultury uprawiania turystyki kwalifikowanej,
• dążenie do rozwoju turystyki kwalifikowanej poprzez ułatwianie turystom indywidualnym przebywanie w górach i schroniskach górskich,
• dążenie do rozbudowy bazy turystycznej w górach poprzez budowę bacówek,
• czuwanie nad zachowaniem właściwego charakteru i funkcji bacówek oraz innych schronisk górskich,
• pogłębianie wiedzy o górach wśród członków klubu w tym ułatwianie członkom uprawianie turystyki kwalifikowanej w górach,
• organizowanie wycieczek, imprez górskich, zebrań dyskusyjnych, prelekcji i odczytów,
• dbałość o ochronę środowiska naturalnego w powiązaniu z zagospodarowaniem gór schroniskami i szlakami.

W 2003 gospodarze bacówek na Rycerzowej, Krawcowym Wierchu, Maciejowej i nad Wierchomlą utworzyli Klub Bacówkarza, którego celem była popularyzacja bacówek poprzez udzielanie zniżek na noclegi dla turystów wielokrotnie je odwiedzających. Obecnie klub już nie funkcjonuje.

Zobacz też

• schronisko młodzieżowe
• chatka studencka
• bacówka (chata pasterska)

Bibliografia

• Edward Moskała: Schroniska PTTK w Karpatach Polskich. Warszawa-Kraków: PTTK, 1980, s. 116-117.