Bodziszek czerwony

Bodziszek czerwony
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bodziszkowce
Rodzina	bodziszkowate
Rodzaj	bodziszek
Gatunek	bodziszek czerwony
	Nazwa systematyczna
	Geranium sanguineum L.; Sp. pl. 2:683. 1753
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bodziszek czerwony, b. krwisty (Geranium sanguineum L.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny bodziszkowatych. Występuje w Europie i zachodniej Azji, jest też uprawiany w wielu krajach^[3]. W Polsce występuje na całym niżu.

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Występuje niemal w całej Europie – brak go tylko na północy (Islandia, północna część Półwyspu Skandynawskiego i północna Rosja). Na wschodzie sięga do Azji Mniejszej, Kaukazu i zachodniej Syberii^[4].

W Polsce jest szeroko rozprzestrzeniony poza obszarami górskimi, gdzie jest bardzo rzadki, występuje jednak nierównomiernie – lokalnie bywa rzadki, są też rejony (np. Wyżyna Lubelska), gdzie ma bardzo liczne stanowiska^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Łodyga: Łodyga wzniesiona lub ponosząca się, odstająco owłosiona. Wysokość 10-50 cm. Pod ziemią grube kłącze.
Liście: W zarysie okrągławe, do 5 cm średnicy. Dolne są dłoniasto 7-dzielne. Odcinki ostatniego rzędu są równowąskolancetowate, całobrzegie.
Kwiaty: Wyrastają pojedynczo na odstająco owłosionych szypułkach. Mają średnicę 2,5-4,0 cm, kolor krwistoczerwony. Płatki korony wycięte, dwukrotnie dłuższe od kielicha, nitki pręcików równomiernie zwężają się.
Owoce: Rozłupka o ościach po dojrzeniu łukowato odginających się i ślimakowato zwijających.
Gatunek podobny: Bodziszek błotny ma kwiaty wyrastające w parach i rośnie w miejscach wilgotnych.

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina, hemikryptofit. Występuje w miejscach kamienistych, na suchych zboczach, w zaroślach, w widnych lasach, na słonecznych skrajach lasów. Preferuje lekko zasadowe gleby. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Geranion sanguinei^[6]. Kwitnie od maja do września. Kwiaty częściowo przedprątne, częściowo równoczesne, zapylane przez błonkówki i muchówki, albo samopylne^[7].

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Roślina ozdobna. Jest uprawiany dla swoich pięknych kwiatów. Wymaga słonecznego lub półcienistego stanowiska. Nie potrzebuje gleby żyznej i próchnicznej, lubi gleby piaszczysto-gliniaste lub żwirowate o odczynie lekko zasadowym. Nadaje się także jako roślina okrywowa, ale pełne zwarcie osiąga dopiero po kilku latach. Raz posadzony rośnie przez wiele lat.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-02] (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-01].
↑ Geranium sanguineum L., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-04-25] .
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 260, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973, s. 112.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Bertram Münker: Kwiaty polne i leśne. Warszawa: Świat Książki, 1998. ISBN 83-7129-756-4.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-02] (ang.).

[3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-01].

[powo-4] Geranium sanguineum L., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-04-25] .

[5] Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 260, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

[6] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[7] Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973, s. 112.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]