Chavín de Huántar
| Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ |
kulturowy |
| Spełniane kryterium |
III |
| Numer ref. | |
| Region[b] |
Ameryka Łacińska i Karaiby |
| Historia wpisania na listę | |
| Wpisanie na listę |
1985 |
Położenie na mapie Peru  | |
 9°35′37,1″S 77°10′39,2″W/-9,593639 -77,177556
| |
.svg)
Chavín de Huántar – stanowisko archeologiczne kultury Chavín położone na północy górskich obszarów dzisiejszego Peru. W 1985 roku stanowisko zostało zapisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
W okresie powstawania i istnienia miasta zaczęto uprawiać kukurydzę i wiele innych nowych roślin. Ludność zaczęła skupiać się w miasteczkach. Wysoki rozwój osiągnęła architektura sakralna. Główną postacią kultową Chavin, było bóstwo znane jako Bóg opiekuńczy, będący rodzajem boga niebios. Z tego okresu znany jest również najwyższy bóg hybrydalny Onkoy. Był obojnakiem o wyglądzie w połowie kota, a w połowie gada.
Stanowisko archeologiczne[edytuj | edytuj kod]
Ruiny Chavín de Huántar zostały odkryte przez archeologa Julio C. Tello. Całość założenia architektonicznego została rozplanowana wzdłuż osi wschód-zachód, na powierzchni o wymiarach 150 × 75 m i składa się z budowli o charakterze kultowym. Dwie najważniejsze budowle zostały nazwane: El Castillo (zamek) oraz Wczesna Świątynia.
El Castillo to budowla o wymiarach 75 × 72 m, pierwotnie miała trzy kondygnacje, obecnie zachowana ruina ma wysokość 13,0 m. Cokół wykonany został z ociosanego kamienia, mury zostały ozdobione osadzonymi na trzpieniach kamiennymi głowami przypominających głowy kota oraz fryzem z wyobrażeniem kondora. Portal wejściowy obramowany został dwoma kolumnami o wysokości 2,30 m i średnicy 0,90 m. Dekorację kolumn stanowią wyobrażenia postaci ze skrzydłami, ptasimi dziobami i kłami.
Przed El Castillo znajduje się czworokątny plac otoczony murem oporowym i dwoma innymi budynkami.
Druga ważna budowla zespołu Chavín de Huántar, Wczesna Świątynia, jest starsza od „zamku”. Jej wnętrze to labirynt niskich pomieszczeń, korytarzy, pochylni i schodów. Całość zaopatrzona jest w system pionowych i poziomych kanałów wentylacyjnych, nadal czynnych.
Wewnątrz znajduje się kamienna stela nazywana El Lanzón – Duża lanca[1]. Jest to wysoki na 4,5 m granitowy monolit o trójkątnym przekroju. Cieńszy jego koniec zwrócony jest w dół, część górna przechodzi przez kamienne przekrycie krzyżujących się nad nim galerii. Galerie przecinają się pod kątem prostym, tworząc plan krzyża łacińskiego, a „sztylet” znajduje się dokładnie w osi ich przecięcia. Z uwagi na wąskie przestrzenie labiryntu przypuszcza się, że stela została ustawiona wcześniej, a później, wokół niej wzniesiono istniejącą świątynię. Ozdobą monolitu jest relief przedstawiający głowę bóstwa z kłami oraz włosami-wężami. Przypuszcza się, że pionowe ustawienie monolitu symbolizuje trzy sfery: niebo, ziemię i świat podziemny. Jego ustawienie na skrzyżowaniu galerii nawiązuje do czterech stron świata. Przenikanie „sztyletu” jest symbolem porządku i trwałości świata.
W Chavín de Huántar odnaleziono również tzw. stele Raimondiego. Jest to monolit, na którym wyryto z jeden z wczesnych wizerunków tzw. Bóstwa z berłami.
Rzeźby wykonane w kamieniu to najbardziej charakterystyczna cecha kultury Chavín. Ich najważniejszym motywem jest kompozycja złożona z wyobrażeń kocich pysków z kłami, węży i figur geometrycznych. Pomiędzy nimi umieszczone są drapieżne zwierzęta i wizerunki bóstw.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Kai Ferreira Schmidt: Peru i Boliwia. U podnóża Andów. Wydawnictwo Bezdroża, s. 556. ISBN 978-83-7661-079-5.
Literatura przedmiotu[edytuj | edytuj kod]
- R.H. Nicoń Dzieje, kultura i upadek Inków, wyd. Ossolineum, Wrocław 1958
- Jan Szemiński, Mariusz Ziółkowski Mity, rytuały i polityka Inków, wyd. PIW, Warszawa 2006, ISBN 83-06-02993-3
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
| Kulturowe | |
|---|---|
| Przyrodnicze | |
| Mieszane |
- ↑ Wspólnie z Argentyną, Boliwią, Chile, Ekwadorem i Kolumbią.