Chorwackie Siły Obrony
| Za dom spremni! | |
| |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Komendanci | |
| Pierwszy | |
| Konflikty zbrojne | |
| Wojna w Chorwacji Wojna w Bośni i Hercegowinie | |
Chorwackie Siły Obrony (Hrvatske obrambene snage, HOS) – paramilitarna formacja związana z nacjonalistyczną Chorwacką Partią Praw. Jednostka sformowana została 22 stycznia 1991 roku a swą działalność zakończyła 16 kwietnia 1993 roku i w pierwszym etapie wojny o niepodległość Chorwacji wielokrotnie brała udział w walkach wspierając regularne siły wojskowe. Przez kilka miesięcy walczyła również w Bośni. Formacja budziła kontrowersje ze względu na ideologię oraz nawiązania do Niezależnego Państwa Chorwackiego (NDH).
Nazwa i symbolika[edytuj | edytuj kod]
Skrót formacji – HOS – powszechnie budził skojarzenia z Chorwackimi Siłami Zbrojnymi (Hrvatske oružane snage) z okresu Niezależnego Państwa Chorwackiego. Szachownica umieszczona na fladze również przypominała tę z okresu NDH, zaś używane przez formację pozdrowienie „za dom spremni” (pol. za dom gotowi) używane było podczas wykonywania rzymskiego salutu przez członków ruchu ustaszowskiego. Czarne mundury, a także patroni 9. i 13. batalionu (Rafael Boban i Jure Francetić) nawiązywały do 1 pułku ustaszy, tzw. Czarnego Legionu, który w okresie II wojny światowej zasłynął z wyjątkowo okrutnego traktowania serbskiej ludności.
Istnienie jednostki oraz używana przez nią symbolika, przyjmowanie do niej zagranicznych ochotników o skrajnie prawicowych poglądach, a także powszechne określanie jej mianem „Czarnej Legii” było jednym z koronnych dowodów mających potwierdzać serbską narrację o tym, iż niepodległa Chorwacja będzie państwem dyskryminującym mniejszości narodowe i religijne, w którym władzę sprawować będą politycy o faszystowskich poglądach.
Udział w walkach[edytuj | edytuj kod]
Z początku jednostka liczyła 6 tysięcy osób by z czasem osiągnąć stan 24 tysięcy bojowników. Chrzest bojowy przeszła podczas zwycięskiej „bitwy o koszary” (14 września – 23 listopada 1991 roku). Wraz z armią i Gwardią Narodową brała udział w obronie Vukovaru – 300 nacjonalistów przeprowadzało „operację antyterrorystyczną” Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. W listopadzie 1991 roku HOS uczestniczył w obronie Dubrownika. Miejscem ostatniej wielkiej akcji Chorwackich Sił Obrony było Sarajewo. Wraz z rozwiązaniem jednostki znaczna część jej członków przeszła do sił wojskowych.
Osoby związane z HOS[edytuj | edytuj kod]
- Blaž Kraljević – dowódca oddziałów, 9 sierpnia 1992 roku zamordowany przez żołnierzy Republiki Herceg-Bośni.
- Ante Paradžik – stojący na czele HOS lider Chorwackiej Partii Praw, w wyniku wypadku zastrzelony przez chorwacką policję 21 września 1991 roku.
- Gaston Besson – francuski najemnik, weteran wojny w Birmie oraz członek HOS, podczas konfliktu na wschodniej Ukrainie odpowiedzialny za szkolenie nacjonalistycznego Pułku „Azow”.
Jednostki[edytuj | edytuj kod]
| Nazwa | Symbol | Siedziba | Dowódca |
|---|---|---|---|
| 1 Batalion Ivan „Rycerz” Brdar (1. bojna Ivan Vitez Brdar) |
|
Livno, Bośnia i Hercegowina | Mate Šukan |
| 2 Batalion Stojan Vujnović „Serb” (2. bojna Stojan Vujnović Srbin) |
|
Domaljevac-Šamac, Bośnia i Hercegowina | Stojan Vujnović |
| 4 Batalion HOS (4. bojna HOS-a) |
|||
| 6 Batalion Marijan Baotić (6. bojna Marijan Baotić) |
Vinkovci, Chorwacja | ||
| 9 Batalion Rafael „Rycerz” Boban (9. bojna Rafael vitez Boban) |
|
Split, Chorwacja | Marko Skejo |
| 1 Kompania Ante Paradžik (1. satnija Ante Paradžik) |
Jasenovac, Chorwacja | ||
| Kompania HOS Vukovar (Vukovarska satnija HOS-a) |
Vukovar, Chorwacja | Robert Šilić | |
| 13 Batalion Jure „Rycerz” Francetić (13. bojna Jure vitez Francetić) |
|
Tomislavgrad, Bośnia i Hercegowina | Ivan Mamić |
| „Rycerze” (Vitezovi) |
|
Vitez, Bośnia i Hercegowina | |
| 101 Batalion Do Drine (101. bojna Do Drine) |
Sarajewo, Bośnia i Hercegowina | ||
| 19 Batalion „Rycerz” Jure Francetić (19. bojna Vitez Jure Francetić) |
Gospić, Chorwacja | Valentin Rajković | |
| „Czarne Wilki” (Crni vukovi) |
Kalesija, Bośnia i Hercegowina | ||
| „Naznaczeni” (Žigosani) |
|
Novi Travnik, Bośnia i Hercegowina | |
| „Kompania Łowców” (Satnija Lovci) |
 |
Ljubuški, Bośnia i Hercegowina | |
| Samodzielna Kompania Bezpieczeństwa (Samostalna satnija osiguranja) |
Zagrzeb, Chorwacja | ||
| Batalion HOS Mostar (Mostarska bojna HOS-a) |
Mostar, Bośnia i Hercegowina | ||
| Batalion HOS Ljubuški (Ljubuška satnija HOS-a) |
Ljubuški, Bośnia i Hercegowina | ||
| Kompania HOS Zenica (Zenička satnija HOS-a) |
Zenica, Bośnia i Hercegowina | ||
| Kompania HOS Tuzla (Tuzlanska satnija HOS-a) |
Tuzla, Bośnia i Hercegowina | ||
| Kompania HOS Čapljina (Čapljinska satnija HOS-a) |
Čapljina, Bośnia i Hercegowina |