Cmentarzysko w Judzikach

Położenie cmentarzyska w Judzikach (czerwona kropka)

Cmentarzysko w Judzikach – cmentarzysko ciałopalne z II–III w. n.e. we wsi Judziki w gminie Bargłów Kościelny w pow. augustowskim w woj. podlaskim, przypisywane ludom bałtyckim.

Opis cmentarzyska

Cmentarzysko używane było prawdopodobnie w II poł. II w. n.e. i w I poł. III w. n.e. przez grupę wschodnio-mazurską ludności bałtyjskiej, z której w średniowieczu wykształcili się Jaćwingowie. Aczkolwiek niektóre znalezione przedmioty wykazują cechy typowe dla wcześniejszego okresu późnolateńskiego.

Cmentarzysko znajduje się 150 m na południowy wschód od południowego krańca wsi. Zostało odkryte w 1937 podczas kopania żwiru i piasku. W trakcie tych prac większość grobów zniszczono, a część zabytków uległa rozproszeniu. Archeologicznie zostało przebadanych 16 grobów. Prawdopodobnie pierwotnie cmentarzysko zawierało kilkadziesiąt grobów.

Groby odkryto na głębokości kilkudziesięciu centymetrów. Większość z nich stanowiły pojedyncze groby popielnicowe z przepalonymi kości. Oprócz tego zanotowano podwójne groby popielnicowe, groby jamowe i skupiska kości. W części popielnic kości ułożone były w porządku anatomicznym. Niektóre z naczyń obsypane były szczątkami stosu. Część popielnic była zniszczona, poprzerastana korzeniami roślin. Groby są charakterystyczne dla obszaru Prus Wschodnich w okresie rzymskim.

Zabytki

Najwięcej zabytków znajdowało się w grobach popielnicowych. Przedmioty umieszczone były zarówno w popielnicach, jak i na zewnątrz nich. Naczynia z prostymi ornamentami wykonane były z gliny lepionej ręcznie.

Przedmioty znalezione w grobach

• Ceramika:
  • popielnice
  • misy gliniane
  • garnki
  • fragmenty zdobionych i niezdobionych naczyń
• Przedmioty związane z ubiorem:
  • sprzączki do pasa
  • pierścienie żelazne
  • szpile z brązu
  • zapinki z brązu
  • wisiorki z brązu
  • paciorki ze szkła niebieskiego
  • fragmenty okuć
• Narzędzia:
  • noże i nożyki żelazne
  • krzesiwo żelazne
  • szydło żelazne
  • osełka z piaskowca
• Broń:
  • siekiery i toporki żelazne
  • groty żelazne oszczepu i dzirytu
  • imacz tarczy żelazny
  • ostrogi żelazne
  • części wędzideł żelaznych

Bibliografia

• Józef Marciniak. Dwa cmentarzyska ciałopalne z okresu rzymskiego w Judzikach i Bargłowie Dwornym w pow. augustowskim. „Wiadomości Archeologiczne”. XVII, s. 47-76, 1950. Warszawa: Państwowe Muzeum Archeologiczne.