Conrad Graf
Conrad Graf (ur. 17 listopada 1782 w Riedlingen, zm. 18 marca 1851 w Wiedniu) – austriacko-niemiecki budowniczy fortepianów[1]. Z jego fortepianów korzystali między innymi Beethoven, Chopin, Robert i Clara Schumann.
Życie i kariera[edytuj | edytuj kod]
Graf rozpoczął karierę jako stolarz, studiując rzemiosło w swoim rodzinnym Riedlingen w południowych Niemczech. W 1800 roku został uczniem producenta fortepianów Jakoba Schelkle, który pracował w Währing. Kiedy Schelkle zmarł w 1804 roku, Graf ożenił się z wdową po nim Katarzyną i przejął sklep[2]. W 1824 roku został mianowany Królewskim Konstruktorem Fortepianów i Instrumentów Klawiszowych na cesarskim dworze w Wiedniu[3]. W 1826 roku kupił „Mondscheinhaus”, dawniej modną salę taneczną przy Auf der Wieden 102, i przekształcił ją w fabrykę fortepianów[4]. Firma Grafa w ciągu swojego życia wyprodukowała ponad 3000 instrumentów[5]. W 1840 roku Graf przeszedł na emeryturę i sprzedał firmę Carlowi Steinowi, który był wnukiem słynnego budowniczego fortepianów Johanna Andreasa Steina.
Fortepiany Grafa, na których grali znani muzycy[edytuj | edytuj kod]
W 1826 roku Graf pożyczył Ludwigowi van Beethovenowi 6½-oktawowy fortepian z potrójną struną do C♯ i poczwórną struną od D do górnej (F4)[6][7]. Po śmierci Beethovena w 1827 roku Graf zabrał fortepian i sprzedał go rodzinie Weimer w Wiedniu[8]. Instrument przetrwał do dziś i jest wystawiany w Beethoven-Haus w Bonn.
W 1829 roku 19-letni Fryderyk Chopin wybrał fortepian Grafa na swój koncert w Wiedniu. Później, według Goldberga, Chopin nadal wysoko cenił instrumenty Grafa[9].
W 1840 roku Graf dał w prezencie młodej wirtuozce fortepianu Clarze Wieck jeden z fortepianów swojej firmy, z okazji jej ślubu z Robertem Schumannem. Kiedy Schumann zmarł w 1856 roku, Clara podarowała instrument swojemu przyjacielowi Johannesowi Brahmsowi, który używał go podczas swojej pracy do 1873 roku[10].
Felix Mendelssohn podziwiał także instrumenty Grafa. Jeden nabył w 1832 r., którego używał w domu rodzinnym i na recitalach w Berlinie, a na drugim później grał w Düsseldorfie[11].
Inni muzycy posiadający lub grający na fortepianach Grafa to Franz Liszt[12], Friedrich Kalkbrenner i Camille Pleyel[13]. W latach osiemdziesiątych XIX wieku młody Gustav Mahler posiadał i grał na bardzo starym fortepianie, Grafie z około 1836 roku[14].
We wrześniu 2018 roku kopia fortepianu Grafa z 1819 roku została wykorzystana przez Paula McNulty’ego w pierwszym Międzynarodowym Konkursie Chopinowskim na Instrumentach Historycznych (zorganizowanym przez Narodowy Instytut Fryderyka Chopina)[15].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Graf, Conrad, Grove Music Online, DOI: 10.1093/gmo/9781561592630.001.0001/omo-9781561592630-e-0000011581 [dostęp 2021-12-26] (ang.).
- ↑ Wythe, Deborah (1984) The pianos of Conrad Graf. Early Music 12(4) s. 447.
- ↑ Kottick, Edward L. and George Lucktenberg (1997) Early keyboard instruments in European museums. Bloomington: Indiana University Press. s. 89–90.
- ↑ Wythe, Deborah (1984) The pianos of Conrad Graf. Early Music 12(4) s. 448.
- ↑ Kottick, Edward L. and George Lucktenberg s.50.
- ↑ Conrad Graf, Echtheitsbestätigung für den Flügel Ludwig van Beethovens, Wiedeń, 26 czerwiec 1849, Autograph.
- ↑ Wythe, Deborah (1984). „The pianos of Conrad Graf”. Early Music. 12 (4): 447–460. doi:10.1093/earlyj/12.4.447.
- ↑ The literary world, James Clarke & Co. 1877, Wol. 53, s. 110.
- ↑ Goldberg, Halina (2008). Music in Chopin’s Warsaw. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-513073-7.
- ↑ Kottick, Edward L.; Lucktenberg, George (1997). Early Keyboard Instruments in European Museums. Bloomington: Indiana University Press.
- ↑ Mendelssohn and His World by R. Todd [online], www.perlego.com, s. 287–293 [dostęp 2021-12-26] (ang.).
- ↑ Gibbs, Christopher Howard (2006). „'Just two words. Enormous success’: Liszt’s 1838 Vienna concerts”. In Christopher H. Gibbs; Dana Gooley (eds.). Liszt and His World. Princeton University Press. ISBN 9781400828616.
- ↑ Wythe, Deborah (2001). „Graf, Conrad”. Grove Music Online. doi:10.1093/gmo/9781561592630.article.11581.
- ↑ Mahler’s Grand Piano [online] [dostęp 2021-12-26] (ang.).
- ↑ I Międzynarodowy Konkurs Chopinowski na Instrumentach Historycznych [online], iccpi.eu [dostęp 2021-12-26] (ang.).