Czeczotka tundrowa
| Acanthis hornemanni[1] | |||
| (Holböll, 1843) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
czeczotka tundrowa | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
Czeczotka tundrowa[4] (Acanthis hornemanni) – gatunek małego ptaka z rodziny łuszczakowatych (Fringillidae), zamieszkujący północną Eurazję i północną część Ameryki Północnej (wraz z Grenlandią).
Do Polski zalatuje. Do końca 2021 stwierdzono ją 348 razy (łącznie obserwowano 576 osobników)[5]. W 2017 miał miejsce nalot tych ptaków, który objął swym zasięgiem niemal cały kraj – odnotowano wówczas 107 stwierdzeń (136 osobników)[6].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Wyróżniono dwa podgatunki A. hornemanni[7][4]:
- czeczotka blada (A. hornemanni exilipes) – północna Eurazja, Alaska i północno-zachodnia Kanada.
- czeczotka tundrowa (A. hornemanni hornemanni) – północno-wschodnia Kanada i Grenlandia.
Autorzy Handbook of the Birds of the World i IUCN klasyfikują czeczotkę tundrową jako podgatunek czeczotki (Acanthis flammea)[2][8].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Samica przypomina samca, różni się od niego głównie brakiem różowawego zabarwienia na piersi i kuprze, jej twarz jest nieco bardziej szara, zaś czerwona plama na czole jest trochę mniejsza niż u samca[9].
Rozród[edytuj | edytuj kod]
Sezon lęgowy trwa od maja do lipca. Gniazduje w samotnych parach lub luźnych koloniach. Wyprowadza jeden lęg w roku, na północy Kanady i na Syberii niekiedy dwa[9].
Gniazdo w kształcie kubka buduje samica z gałązek, trawy i korzonków. Wyściółkę stanowi miękka trawa, pióra i sierść zwierzęca. Gniazdo umieszczone jest w niskim krzewie, na ziemi (osłonięte skałami lub roślinnością), w skalnej szczelinie lub na niskim drzewie na wysokości 0,5–2 m nad ziemią. Często umieszczone jest w pobliżu wody lub nawet nad wodą[9].
Samica składa 3–6 (zwykle 4–5) jasnozielononiebieskich jaj z ciemnym plamkowaniem. Wysiaduje samotnie przez 11–13 dni, a samiec karmi ją w gnieździe. Pisklęta karmione są przez oboje rodziców, głównie stawonogami o miękkim ciele i larwami. Młode są w pełni opierzone 12–15 dni po wykluciu[9].
Pożywienie[edytuj | edytuj kod]
Żywi się głównie nasionami roślin, w tym zimą olchy i brzozy. Zjada również pąki i pędy różnych roślin, w tym drzew. Na Alasce w okresie lęgowym żywi się niektórymi bezkręgowcami, zwykle owadami i ich larwami (zwłaszcza pluskwiakami, muchówkami, motylami i chrząszczami), a także pająkami. Zimą żeruje głównie na ziemi i wśród roślinności, potrafi zawisnąć do góry nogami, aby dostać się do pożywienia. Używa stóp do przytrzymywania jedzenia[9].
Ochrona[edytuj | edytuj kod]
Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[10].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Acanthis hornemanni, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e Clement, P., Arkhipov, V. & Christie, D.A.: Arctic Redpoll (Carduelis hornemanni). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-10)].
- ↑ a b D. Lepage: Hoary Redpoll Acanthis hornemanni. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-01-23]. (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Carduelini Vigors, 1825 (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-06-24].
- ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 38. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2021. „Ornis Polonica”. 63, s. 130–159, 2022.
- ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 34. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2017. „Ornis Polonica”. 59, s. 119–153, 2018.
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Finches, euphonias, longspurs, Thrush-tanager. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-06-24]. (ang.).
- ↑ BirdLife International, Acanthis flammea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2019, wersja 2021-1 [dostęp 2021-06-24] (ang.).
- ↑ a b c d e N. Bouglouan: Arctic Redpoll or Hoary Redpoll. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-06-24]. (ang.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Paul Sterry, Andrew Cleave, Andy Clements, Peter Goodfellow: Ptaki Europy: przewodnik. Warszawa: Świat Książki, 2007. ISBN 978-83-247-0818-5.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).