Czekan (wspinaczka)

	Informacje w projektach siostrzanych
	Cytaty w Wikicytatach
	Definicje słownikowe w Wikisłowniku

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 30 sty 2018, była oparta na tej wersji.

Czekan do wspinaczki w lodzie (tzw. dziaba, dziabka)

Czekan – sprzęt używany w alpinizmie, wspinaczce lodowej oraz zimowej turystyce górskiej. Ma postać laski zakończonej głowicą.

Stylisko ma zwykle długość między 50 a 90 cm, wykonane jest ze stali lub stopów aluminium, czasem z drewna, może być pokryte częściowo lub całkowicie gumą albo tworzywem sztucznym dla zapewnienia lepszego chwytu i izolacji termicznej. Najczęściej posiada u dołu kolec do wbijania w śnieg oraz pętlę (smycz) zakładaną na nadgarstek, zapobiegającą zgubieniu czekana. Ze względu na wytrzymałość styliska dzielą się na dwa typy: B (od ang. Basic axe) o wytrzymałości 280 kg oraz T (od ang. Technical axe) o wytrzymałości 400 kg.

Głowica wykonana jest zwykle ze stali węglowej lub stopowej (Cr Mo, Ni Cr Mo i inne) rzadziej ze stopów aluminium lub tytanu. W tradycyjnym czekanie z jednej strony głowicy znajduje się ostrze (dziób) a z drugiej łopatka. Czekan, którego głowica z jednej strony zamiast łopatki ma obuch nazywany jest czekanomłotkiem. Ponieważ ostrze niszczy się najszybciej wprowadzono modułową konstrukcję głowicy umożliwiającą wymianę ostrzy, a także zamianę łopatki na obuch.

Czekan to narzędzie wielofunkcyjne, służy do wspinaczki, wyrąbywania stopni w lodzie, jako laska do podpierania, do hamowania podczas ześlizgnięcia się oraz do asekuracji.

Poza tradycyjnymi, uniwersalnymi czekanami (określanymi jako turystyczne) istnieją czekany specjalistyczne do wspinaczki w lodzie, posiadające krótsze, wygięte stylisko (ułatwiające wbijanie dzioba) oraz głowicę pozbawioną łopatki. Ten rodzaj czekana jest zamiennie nazywany dziabką, dziabadłem, dziabakiem.

Ciekawostki

Złoty Czekan to międzynarodowa nagroda za szczególnie wybitne osiągnięcia w alpinizmie.
Czekan może być także narzędziem zbrodni: Lew Trocki został zamordowany w Meksyku właśnie tym narzędziem.
Prekursorem czekana jest kij alpejski oraz toporek do rąbania stopni pioletto: alpensztok. Na terenie Tatr przez długi czas używano odpowiednio dostosowanej ciupagi, nazywanej rąbanicą lub rumbanicą.

Zobacz też

Bibliografia

Craig Luebben: Wspinaczka w skale. tłumaczenie: Tomasz Kliś. Łódź: "Galaktyka", 2006. ISBN 83-89896-51-6.
Allen Fyffe, Iain Peter: Podręcznik wspinaczki. Łódź: "Galaktyka", 2003. ISBN 83-87914-09-6.