Dionizy (ikonograf)
Dionizy, oryg. Дионисий (ur. ok. 1440 – zm. po 1503[1] lub ok. 1450 – ok. 1520[2]) – ruski ikonograf.
Dionizy urodził się ok. 1450; wiadomo, iż miał trzech synów: Teodozjusza, Włodzimierza i Andrzeja, z których dwaj pierwsi również zajmowali się pisaniem ikon[2].
Okres aktywnej działalności twórczej mnicha określają w przybliżeniu daty 1480–1500[3]. Dionizy zyskał sławę po wykonaniu zespołu fresków dla monasteru w Borowsku[2]. Swoją działalność artystyczną kontynuował w Moskwie, gdzie napisał ikony dla soboru Zaśnięcia Matki Bożej w Kremlu moskiewskim. W 1481, w czasie pracy nad wymienionymi wizerunkami, napisał m.in. ikony Metropolita Piotr ze scenami z żywota oraz Metropolita Aleksy ze scenami z żywota[2]. Następnie Dionizy malował freski w monasterach: św. Pawła w Obnorsku, Chrystusa Zbawiciela w Pryłuce, Cyrylo-Biełozierskim oraz monasterze św. Józefa Wołokołamskiego k. Moskwy[2]. Jego ostatnią większą realizacją malarską był zespół fresków w Monasterze Terapontowskim. Jest to również jedyne dzieło Dionizego (z zakresu malarstwa ściennego), które w praktycznie niezmienionej formie przetrwało do naszych czasów[2].
Wojsław Molé nazywa Dionizego drugim po Andrieju Rublowie wielkim staroruskim ikonografem: chociaż podkreśla, iż dzieła Rublowa miały większą wartość artystyczną, przyznaje obydwu artystom równe miejsce w historii sztuki ruskiej[4]. Zdaniem tego samego autora Dionizy rozwinął nowy rodzaj monumentalnych kompozycji oraz nowy wzorzec postaci, oparty na perfekcji rysunku[4]. Sztuka Dionizego była zarazem wyrazem tendencji artystycznych panujących w okresie jednoczenia księstw ruskich przez Wielkie Księstwo Moskiewskie[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- W. Molé, Ikona ruska, "Sztuka", Warszawa 1956