Durna Grań
Durna Grań (słow. Pyšný hrebeň[1]) – grań w słowackich Tatrach Wysokich, odgałęziająca się na południe (z odchyleniem ku zachodowi) od Durnego Szczytu (Pyšný štít) w długiej południowo-wschodniej grani Wyżniego Baraniego Zwornika[2].
Grań biegnie w kierunku Złotych Spadów – ściany stawiarskiej oddzielającej Dolinę Pięciu Stawów Spiskich od jej dolnego przedłużenia, Doliny Małej Zimnej Wody. Jej zachodnie stoki opadają do Spiskiego Kotła, natomiast wschodnie – do Klimkowego Żlebu[3]. Początkiem Durnej Grani nie jest główny wierzchołek masywu Durnego Szczytu, ale punkt w jego południowo-wschodniej grani[4].
Przebieg grani[edytuj | edytuj kod]
Od Durnego Szczytu w kierunku południowym można wyróżnić kolejno następujące obiekty:
- Durna Szczerbinka (Pyšná štrbina),
- Durna Czubka (Pyšný hrb),
- Wyżnie Durne Wrótka (Vyšné pyšné vrátka),
- Zadni Durny Kopiniak (Zadná pyšná veža),
- Pośrednie Durne Wrótka (Prostredné pyšné vrátka),
- Pośredni Durny Kopiniak (Prostredná pyšná veža),
- Niżnie Durne Wrótka (Nižné pyšné vrátka),
- Skrajny Durny Kopiniak (Predná pyšná veža),
- Wyżni Durny Karb (Vyšný pyšný zárez),
- Zadnia Durna Baszta (Zadná pyšná bašta),
- Pośredni Durny Karb (Prostredný pyšný zárez),
- Pośrednia Durna Baszta (Prostredná pyšná bašta),
- Niżni Durny Karb (Nižný pyšný zárez),
- Skrajna Durna Baszta (Predná pyšná bašta),
- Wyżnia Durna Szczerba (Vyšná Pyšná štrbina),
- Durne Rogi (Pyšné rohy),
- Niżnia Durna Szczerba (Nižná Pyšná štrbina),
- Durna Kopa (Pyšná kopa)[4][5].
Dolny fragment grani rozdziela się na trzy odnogi o charakterze filarów, z których najniżej opada wschodnia. Stoki grani po stronie Klimkowego Żlebu są niezbyt strome i w niektórych miejscach trawiasto-piarżyste. Po drugiej stronie grani znajdują się wysokie i urwiste ściany opadające do Spiskiego Kotła oraz żlebu opadającego spod Durnej Przełęczy[4].
Trzema dolnymi odnogami Durnej Grani biegną cztery drogi (dwie środkowym odgałęzieniem i po jednej pozostałymi), na obiekty w grani można też wchodzić od strony wschodniej lub zachodniej[4].
Historia i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze przejścia:
- letnie prawą odnogą – Karl Hannemann, 30 sierpnia 1911 r.,
- zimowe prawą odnogą – Ivan Sitař i Vlastimil Šmida, 10 lutego 1956 r.,
- letnie prawą ostrogą środkowej odnogi – Władysław Dobrucki, A. Herold, Štefan Lux, Stanisław Motyka i István Zamkovszky, 14 września 1937 r.,
- zimowe prawą ostrogą środkowej odnogi – František Plšek i Zdeněk Záboj, 16 marca 1952 r.,
- letnie lewą ostrogą środkowej odnogi – Imre Barcza, Oszkár Jordán i Tihamér Szaffka, 3 sierpnia 1909 r.,
- letnie lewą odnogą – Karol Bocek i Vladimír Suchý, 21 lipca 1949 r.,
- zimowe lewą odnogą – Valerian Karoušek i Jaroslav Sláma, 14 lutego 1954 r.[4]
Nazwa grani pochodzi bezpośrednio od Durnego Szczytu, którego nazwa z kolei jest związana z jego wyglądem. W gwarze podhalańskiej słowo durny oznacza: dumny, pyszny[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski (red.), Adam Piechowski, Grażyna Żurawska: Bedeker tatrzański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 407. ISBN 83-01-13184-5.
- ↑ Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski (red.), Adam Piechowski, Grażyna Żurawska: Bedeker tatrzański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 406. ISBN 83-01-13184-5.
- ↑ Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski: Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000. Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005, s. 124. ISBN 83-909352-2-8.
- ↑ a b c d e Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część XX. Baranie Rogi – Durny Szczyt. Warszawa: Sport i Turystyka, 1976, s. 156–162.
- ↑ Endre Futó: Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych. [dostęp 2013-08-04].
- ↑ Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.