Ernst Gramss

Ernst Gramss

SS-Sturmbannführer
Data i miejsce urodzenia	17 grudnia 1899 Augsburg
Data śmierci	nieznana
Przebieg służby
Lata służby	1939–1945
Formacja	Schutzstaffel
Stanowiska	starosta powiatu sokołowsko-węgrowskiego

Ogłoszenie starosty Gramssa o osadzeniu 50 rolników z gmin Borze i Korytnica w obozie pracy w Treblince

Ernst Gramss (ur. 17 grudnia 1899 w Augsburgu, data śmierci nieznana) – członek NSDAP, SS-Sturmbannführer, w okresie okupacji niemieckiej starosta powiatu sokołowsko-węgrowskiego, zbrodniarz wojenny.

Życiorys

Z wykształcenia był rolnikiem dyplomowanym. W latach 1918–1919 odbył służbę wojskową w szeregach armii niemieckiej. W okresie międzywojennym mieszkał w Monachium. Niektóre źródła podają, że przed wybuchem II wojny światowej był zatrudniony w strukturach ministerstwa rolnictwa III Rzeszy.

Od 1932 roku był członkiem NSDAP. Wstąpił również w szeregi SS; w 1940 roku uzyskał awans do stopnia SS-Sturmbannführera. Był posiadaczem złotej odznaki partyjnej.

W latach 1940–1944 przebywał w okupowanej Polsce, piastując stanowisko starosty powiatu sokołowsko-węgrowskiego w dystrykcie warszawskim Generalnego Gubernatorstwa. Zamieszkał w pałacu Zbigniewa Malewicza w Przeździatce. Był współodpowiedzialny za liczne zbrodnie na ludności polskiej i żydowskiej popełnione na podległym mu terenie przez niemiecki aparat policyjny i administracyjny. Wielokrotnie osobiście kierował akcjami represyjnymi, na przykład pacyfikacją Paulinowa i Dzierzb Włościańskich. Latem 1941 roku z jego inicjatywy utworzono karny obóz pracy w Treblince (tzw. Treblinka I). Później, na mocy decyzji Gramssa, osadzono w tym obozie setki mieszkańców powiatu.

W 1943 roku żołnierze Armii Krajowej trzykrotnie usiłowali zlikwidować Gramssa. Zamachy na jego życie – przeprowadzone 27 maja, we wrześniu i 26 października tegoż roku – zakończyły się jednak niepowodzeniem.

Pod koniec lipca 1944 roku, w związku ze zbliżaniem się frontu wschodniego, Gramss wraz z podległym mu personelem ewakuował się z Sokołowa Podlaskiego. Wcześniej dopilnował zniszczenia najważniejszych obiektów w mieście. Jego dalsze losy są nieznane.

Bibliografia

• Edward Kopówka: Karny obóz pracy w Treblince. W: Edward Kopówka (red.): Co wiemy o Treblince? Stan badań. Siedlce: Muzeum Regionalne w Siedlcach, 2013. ISBN 978-83-88761-38-6.
• Aleksandra Namysło, Grzegorz Berendt (red.): Rejestr faktów represji na obywatelach polskich za pomoc ludności żydowskiej w okresie II wojny światowej. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej i Instytut Studiów Strategicznych, 2014. ISBN 978-83-7629-669-2.
• Kazimierz Witt. Działalność okupanta hitlerowskiego w powiecie Sokołów Podlaski w latach 1939–1944. „Rocznik Mazowiecki”. 3, 1970.