Feliks Strzelecki
 fotografia Józefa Edera z 1881 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| profesor nauk przyrodniczych | |
| Specjalność: fizyka | |
| Alma Mater |
Uniwersytet Wiedeński (1848) Uniwersytet Lwowski (1849) |
| Doktorat | |
| W latach 1849–1856 nauczyciel fizyki w gimnazjum we Lwowie. W latach 1856–1882 profesor fizyki w Szkole Politechnicznej we Lwowie | |
| Dyrektor i Rektor Akademii Technicznej we Lwowie | |
| Okres spraw. | |
| Dziekan Wydziału Budownictwa Szkoły Politechnicznej we Lwowie | |
| Okres spraw. | |
Feliks Józef Strzelecki herbu Oksza (ur. 1 czerwca 1823 w Goleszowie, zm. 9 września 1883 we Lwowie) – fizyk, profesor i rektor Szkoły Politechnicznej we Lwowie, działacz społeczny
Działalność naukowa[edytuj | edytuj kod]
Ukończył gimnazjum w Tarnowie (1842)[1]. Studiował prawo (1842–1843) a następnie w latach 1843–1848 fizykę i matematykę na uniwersytecie w Wiedniu. Doktorat filozofii w zakresie fizyki uzyskał na uniw. we Lwowie (1849)[1]. Początkowo pracował jako nauczyciel fizyki w II Gimnazjum im. Franciszka Józefa I we Lwowie (1849–1856)[1]. Następnie od 1856 był profesorem Akademii Technicznej we Lwowie[a][2], od marca tego roku kierował Katedrą Fizyki Ogólnej i Technicznej, gdzie wykładał fizykę doświadczalną. W pracy naukowej zajmował się zagadnieniami optyki oraz podstawami termodynamiki, m.in. podał dowód matematyczny powstawania w zwierciadłach obrazów pod danym kątem. Prowadził także badania fizyczne powietrza we Lwowie[1].
Dyrektor (1871) a następnie pierwszy rektor (1872–1874) a w latach 1874–1875 prorektor Akademii Technicznej we Lwowie[3][4]. Przyczynił się do rozwoju i unowocześnienia uczelni, w której wprowadził polski język wykładowy. Za jego rządów powołano osiem nowych katedr, wprowadzono trzy kierunki kształcenia (inżynierię, architekturę i chemię techniczną). Doprowadził także do zrównania płac naukowców na uczelni z uniwersyteckimi[1]. Po przekształceniu w 1877 uczelni w Szkołę Politechniczną, w latach 1878–1880 był dziekanem Wydziału Budownictwa[4]. Od 16 listopada 1867 członek Towarzystwa Naukowego Krakowskiego[5]. Od 1873 członek czynny Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Akademii Umiejętności w Krakowie. Był członkiem korespondentem Academie des Sciences w Paryżu. W 1882 z powodu choroby przeszedł na emeryturę. Jego uczniem był Łukasz Bodaszewski[1].
Prace Feliksa Strzeleckiego[edytuj | edytuj kod]
- Teoria eliminacji Kramera, Lwów 1851,
- Badania fizykalne, Lwów 1861,
- Wykład z fizyki, Lwów 1865,
- Theorie der Schwingungscurven, denen zwei elementare Schwingungen zu Grundeliegen, Lwów 1867, Wien 1872
- O czystości powietrza. Rzecz oparta na analizie matematycznej w: „Pamiętnik Akademii Umiejętności w Krakowie, Wydział Matematyczno-Przyrodniczy” T. 1, Kraków 1874,
Działalność społeczna[edytuj | edytuj kod]
Czynnie uczestniczył w życiu społecznym i politycznym Lwowa i Galicji. Radny miasta Lwowa, prezes jej Sekcji V, zajmującej się oświatą i wychowaniem. Był kuratorem studenckiego Towarzystwa Bratniej Pomocy (1867–1882)[6]. Propagator nauk ścisłych – przyczynił się do szerszego nauczania przedmiotów ścisłych w gimnazjach galicyjskich oraz do utworzenia kursów pedagogicznych dla kobiet we Lwowie. Członek i działacz Towarzystwa Pedagogicznego we Lwowie w którym był członkiem zarządu (1868), wiceprezesem (1869–1870) i prezesem (1870–1872)[1]. W latach 1870–1873 prezes Towarzystwa dla Pielęgnowania i Rozpowszechniania Wiadomości Technicznych, Przemysłowych i Przyrodniczych[1]. Członek i działacz Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego[7]. Członek Komitetu GTG (30 stycznia 1866 – 16 lutego 1868, 28 czerwca 1870 – 25 czerwca 1872)[8].
Pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie[9].
Wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]
Od 1872 członek honorowy Towarzystwa Pedagogicznego we Lwowie. Od 1875 członek honorowy Towarzystwa Bratniej Pomocy we Lwowie[6]. Po przejściu na emeryturę w 1882 przyznano mu dożywotnią pensję profesorską i honorowy tytuł radcy dworu[1].
Rodzina[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w rodzinie ziemiańskiej, syn powstańca listopadowego Kazimierza i Marianny z Czerskich. Ożenił się z Salomeą z Hupków. Mieli córkę Stanisławę Stefanię (1858–1909) żonę architekta Ludwika Ramułta (1857–1929)[1][10].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jako drugi Polak po Wawrzyńcu Żmurce.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j Stanisław Tadeusz Sroka, Strzelecki (Oksza Strzelecki) Feliks Józef (1823–1883), Polski Słownik Biograficzny t. 44, Warszawa-Kraków 2006–2007, s. 613–614
- ↑ Zbysław Popławski, Wykaz pracowników naukowych Politechniki Lwowskiej w latach 1844–1945, Kraków 1994 s. 178;
- ↑ Politechnika Lwowska. Jej stan obecny i potrzeby, Lwów 1932, s. 4
- ↑ a b Zbysław Popławski, Dzieje Politechniki Lwowskiej 1844–1945, Wrocław 1992
- ↑ Towarzystwo Naukowe Krakowskie – Feliks Strzelecki online [8.03.2020]
- ↑ a b Księga pamiątkowa Towarzystwa „Bratniej Pomocy” słuchaczów politechniki we Lwowie, Lwów 1897 s. 148–151, 161, 166;
- ↑ Tadeusz Łopuszański, Pamiętnik Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego 1845–1894, Lwów 1894 s. 56, 84, 100–101, 109, 179;
- ↑ Handbuch des Lemberger Sttathalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1866, s. 461; Galizisches Provinzial-Hanbuch für das Jahr 1867, s. 804; 1868, s. 806; 1869, s. 530; Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1870, s. 567; 1871, s. 502; 1872, s. 500;
- ↑ Stanisław Nicieja, Cmentarz Łyczakowski we Lwowie w latach 1786–1986, Wrocław 1988.
- ↑ Feliks Józef Strzelecki h. Oksza – M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego – online [8.03.2020]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Tadeusz Sroka, Strzelecki (Oksza Strzelecki) Feliks Józef (1823–1883), Polski Słownik Biograficzny t. 44, Warszawa-Kraków 2006–2007, s. 613–614
- Poczet członków Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Umiejętności w latach 1872–2000, pod redakcją Rity Majkowskiej, Kraków 2006
- Elżbieta Nieciowa, Członkowie Akademii Umiejętności oraz Polskiej Akademii Umiejętności 1872–1952, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1973
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Prace Feliksa Strzeleckiego w bibliotece Polona