Franciszek Twardowski (oficer)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Franciszek Twardowski
Ilustracja
kapitan piechoty kapitan piechoty
Data i miejsce urodzenia

1 marca 1898
Szkaradowo

Data i miejsce śmierci

19 września 1939
Stare Obłuże

Przebieg służby
Lata służby

1914–1929

Siły zbrojne

Armia Cesarstwa Niemieckiego
Wojsko Polskie

Formacja

Armia Wielkopolska

Jednostki

1 Morski Pułk Strzelców

Stanowiska

dowódca batalionu

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
powstanie wielkopolskie
wojna polsko-bolszewicka
obrona Wybrzeża w kampanii wrześniowej

Późniejsza praca

komornik sądowy

Odznaczenia
Odznaka honorowa za Rany i Kontuzje
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941) Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Franciszek Twardowski (ur. 31 marca 1898 w Szkaradowie, zm. 19 września 1939 w Starym Obłużu) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, komornik sądowy.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 31 marca 1898 w Szkaradowie, w ówczesnym powiecie rawickim Prowincji Poznańskiej, w rodzinie Teodora i Franciszki z Merdzińskich[1][2]. Od szóstego roku życia uczęszczał do szkoły powszechnej w rodzinnej miejscowości, a po trzech latach do szkoły przygotowawczej w Jarocinie[3]. Do 1914 ukończył sześć klas gimnazjum w Jarocinie[3].

Od listopada 1914 do 11 listopada 1918 służył w armii niemieckiej[4]. 17 listopada 1918 jako ochotnik, w stopniu sierżanta wstąpił do wojsk powstańczych[3]. Służył kolejno w Ostrowskim Pułku Piechoty, 1. Kompanii Batalionu Pogranicznego, Kompanii Ostrowskiej, 1 Batalionie Pogranicznym w Szczypiornie i od 14 stycznia 1919 w I batalionie 12 pułku strzelców wielkopolskich, który później został przemianowany na 70 pułk piechoty. Wziął czynny udział w powstaniu wielkopolskim, a następnie walczył na wojnie z bolszewikami. 1 sierpnia 1920 został ranny pod Rudką[5].

Po zakończeniu wojny pozostał w Wojsku Polskim jako oficer zawodowy. Kontynuował służbę w macierzystym pułku w Jarocinie[6][7][8]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 335. lokatą w korpusie oficerów piechoty[9], a 1 grudnia 1924 prezydent RP nadał mu stopień kapitana z dniem 15 sierpnia 1924 i 41. lokatą w korpusie oficerów piechoty[10]. Później został przydzielony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VII w Poznaniu[11]. Z dniem 30 czerwca 1929 został przeniesiony w stan spoczynku[12]. W 1934, jako oficer stanu spoczynku, pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Poznań Miasto. Miał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VII. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[13].

Po zakończeniu służby wojskowej zajął się działalnością społeczną i polityczną w Związku byłych Wojskowych i Przysposobieniu Wojskowym. Z polecenia generała brygady Romana Góreckiego pełnił funkcję sekretarza Zarządu Wojewódzkiego Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny w Poznaniu oraz zajmował się organizacją zbiórki na Fundusz Walki ze Szpiegostwem[3]. W związku z chorobą zmuszony był przerwać dotychczasową działalność[3]. W 1930 rozpoczął samodzielną działalność gospodarczą jako kolektor loterii państwowej oraz został członkiem Związku Peowiaków[3]. Dwa lata później zmuszony był zlikwidować działalność gospodarczą i od czerwca 1932 pozostawał bez pracy[3]. Od 3 marca 1933 odbywał bezpłatną praktykę na stanowisku komornika sądowego[14]. Z dniem 1 grudnia 1933 został prowizorycznym urzędnikiem w X grupie uposażenia[15].

Z dniem 1 lutego 1934 został reaktywowany, czyli powołany do stałej służby państwowej[15]. Z dniem 1 czerwca 1935 został zaliczony do VII grupy uposażenia[16]. W październiku 1934 „wszczął dochodzenia swoich praw żołnierskich”[17]. Na początku 1936 został przeniesiony, ze względów służbowych, na równorzędne stanowisko komornika w Wejherowie z zachowaniem posiadanej VII grupy uposażenia[18][19]. 26 grudnia 1936 wystąpił, z zachowaniem drogi służbowej, do ministra sprawiedliwości z „prośbą o przywrócenie wszystkich praw w związku z reaktywacją”[15]. W piśmie domagał się przyznania mu od dnia 1 lutego 1934 zasadniczego uposażenia VI grupy urzędników państwowych, które odpowiadało zasadniczemu uposażeniu kapitana, żonatego, w grupie „c”[15]. 27 stycznia 1937 Ministerstwo Sprawiedliwości nie uwzględniło jego prośby[20]. 17 lutego 1937 zwrócił się za pośrednictwem Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari do prezesa Rady Ministrów z „prośbą o uznanie praw żołnierskich”[21]. 19 marca 1937 dyrektor Biura Personalnego Ministerstwa Sprawiedliwości Mieczysław Siewierski poinformował Prezydium Rady Ministrów, że „nie uważa za możliwe przyznanie komornikowi Franciszkowi Twardowskiemu uposażenia VI gr., gdyż prócz uposażenia służbowego, ma dochody za czynności”[22].

W opisanych okolicznościach kapitan Twardowski dopuścił się oszczerstwa wobec urzędnika sądu w Poznaniu[23] i za ten występek został skazany prawomocnym wyrokiem sądu[24]. 18 stycznia 1937 Sąd Honorowy dla Oficerów Młodszych przy Dowództwie Floty podjął w tej sprawie uchwałę o treści: „kpt. w st. spocz. Twardowskiego Franciszka, zam. w Wejherowie, nie oddać pod sąd honorowy jako podejrzanego o naruszenie godności oficerskiej, popełnione przez to, że podnosił oszczercze zarzuty w stosunku do urzędnika Sądu w Poznaniu”[23]. W uzasadnieniu Sąd Honorowy stwierdził, że „obwiniony opierając się na pewnych uzasadnionych faktach uczynił zarzuty działając w dobrej wierze, wobec czego (...) postępowanie kpt. w st. spocz. Twardowskiego Franciszka było zgodne z honorem i godnością oficera”[23]. 15 lutego 1937 szef Biura Kapituły Orderu Virtuti Militari podpułkownik Franciszek Sobolta przesłał, z poparciem, do Kancelarii Cywilnej Prezydenta RP podanie kapitana Twardowskiego „o darowanie mu skutków skazania”[24]. Prawdopodobnie prezydent RP skorzystał z prawa łaski, gdyż w latach 1938–1939 kapitan Twardowski w dalszym ciągu pozostawał na stanowisku komornika w Wejherowie[25][26].

We wrześniu 1939, w czasie obrony Wybrzeża, dowodził II batalionem 1 morskiego pułku strzelców, a po reorganizacji pułku przeprowadzonej 10 września dowodził 2. kompanią[27][28]. Poległ 19 września 1939 w miejscowości Stare Obłuże[29][30][31][32]. Został pochowany na Cmentarzu Obrońców Wybrzeża w Redłowie[29].

Franciszek Twardowski był żonaty (w czerwcu 1933 w trakcie rozwodu), miał córkę Halinę (ur. 23 sierpnia 1921)[5].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 1.
  2. ↑ a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-11-18].
  3. ↑ a b c d e f g Kolekcja ↓, s. 4.
  4. ↑ Kolekcja ↓, s. 3.
  5. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 2.
  6. ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 197.
  7. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 325, 424.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 288, 368.
  9. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 76.
  10. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924, s. 738.
  11. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 134, 206.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 27 kwietnia 1929, s. 139.
  13. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 329, 990.
  14. ↑ Kolekcja ↓, s. 2, 4.
  15. ↑ a b c d Kolekcja ↓, s. 9.
  16. ↑ Kolekcja ↓, s. 9, 10.
  17. ↑ Kolekcja ↓, s. 11.
  18. ↑ Kolekcja ↓, s. 8.
  19. ↑ Kirkiczenko, Kraczkiewicz i Rudzisz 1937 ↓, s. 155.
  20. ↑ Kolekcja ↓, s. 13.
  21. ↑ Kolekcja ↓, s. 15.
  22. ↑ Kolekcja ↓, s. 17.
  23. ↑ a b c Kolekcja ↓, s. 14.
  24. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 19.
  25. ↑ Kirkiczenko, Kraczkiewicz i Rudzisz 1938 ↓, s. 190.
  26. ↑ Kirkiczenko, Kraczkiewicz i Rudzisz 1939 ↓, s. 196.
  27. ↑ Tym i Rzepniewski 1979 ↓, s. 210, 355, 375, 404.
  28. ↑ Tym i Rzepniewski 1985 ↓, s. 185, 186, 192. 194, 198, 218, 246, 247, 335, 342.
  29. ↑ a b Lista (niepełna) 2017 ↓, s. 68.
  30. ↑ Tym i Rzepniewski 1979 ↓, s. 364.
  31. ↑ Tym i Rzepniewski 1985 ↓, s. 336, 339, 340, 343, 474.
  32. ↑ Wyszukiwanie osób represjonowanych. straty.pl. [dostęp 2022-12-14].
  33. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 18 lutego 1922, s. 101.
  34. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-11-18].
  35. ↑ Englicht 1929 ↓, s. 27.
  36. ↑ M.P. z 1932 r. nr 167, poz. 198.
  37. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-11-18].
  38. ↑ a b c d Kolekcja ↓, s. 3, 11.
  39. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-11-18].
  40. ↑ M.P. z 1928 r. nr 297, poz. 732.
  41. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 14 lutego 1929, s. 76.
  42. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 1 foto.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Franciszek_Twardowski_(oficer)&oldid=69361431”