GRB 011211
| Obserwatorium | |
|---|---|
| Data obserwacji |
11 grudnia 2001 |
| Dane obserwacyjne | |
| Gwiazdozbiór | |
| Galaktyka rozbłysku |
2XMM J111517.9-215656[1] |
| Rektascensja |
11h 15m 16,0s[1] |
| Deklinacja |
–21° 55′ 44″[1] |
| Czas trwania |
270 s |
GRB 011211 – rozbłysk gamma wykryty 11 grudnia 2001.
Obserwacje[edytuj | edytuj kod]
GRB 011211 został zarejestrowany przez włosko-holenderskiego satelitę do badań astronomicznych w zakresie promieni rentgenowskich BeppoSAX 11 grudnia 2001 o godz. 19:09 UTC[2]. Rozbłysk trwał 270 sekund, przez co w dniu odkrycia był najdłużej trwającym GRB, wykrytym przez tego satelitę[3]. Widmo optyczne zarejestrowane przez teleskop Yepun wykazało przesunięcie ku czerwieni o wartości z = 2,14[4]. Całkowita energia rozbłysku wynosiła 5×1052 ergów.
Związek z supernową[edytuj | edytuj kod]
Zespół naukowców z Uniwersytetu w Leicesterze przeprowadził analizę rentgenowskiej poświaty rozbłysku za pomocą teleskopu kosmicznego XMM-Newton. Wykryto obecność linii spektralnych magnezu, krzemu, siarki i innych pierwiastków chemicznych. Był to pierwszy przypadek odkrycia takich pierwiastków w widmie optycznym rozbłysku gamma[5]. Te obserwacje dały wiarygodne dowody na związek pomiędzy rozbłyskami gamma a supernowymi[3]. Jednak inni astronomowie odnotowali kilka wad w metodologii stosowanej przez zespół z Leicesteru. Odnosiły się one do m.in. metod redukcji danych[6], niskiego poziomu istotności linii emisyjnych[7], a także niskiej rozdzielczości widmowej urządzenia użytego do badań[8]. Pomimo iż zespół z Leicesteru kontynuował badania w celu rozwiania tych wątpliwości[9], odkrycia w dalszym ciągu pozostawały kontrowersyjne. Natomiast pierwszym rozbłyskiem, który zapewnił niepodważalne dowody na powiązanie z supernową, był GRB 020813[10][11].
Galaktyka[edytuj | edytuj kod]
Obserwacje prowadzone przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a w podczerwieni, w świetle widzialnym oraz w widmie rentgenowskim (w okresie od 14 do 59 dni po odkryciu GRB) ujawniły niebieską galaktykę o jasności obserwowalnej rzędu 24,95 ± 0,11 mag[12]. Podobnie jak w przypadku galaktyk innych GRB, zarejestrowano linie emisji Lyman-alfa emitowane przez tę galaktykę. To odkrycie potwierdza teorię głoszącą, iż skład chemiczny obiektów mogących emitować GRB, zawiera śladowe ilości metali[13].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c GRB 011211 w NASA/IPAC Extragalactic Database (ang.)
- ↑ Giangiacomo Gandolfi. BeppoSAX Alert: GRB011211(=XRF011211). „GCN Circulars”. 1188, 12 grudnia 2001.
- ↑ a b J. N. Reeves et.al.. The signature of supernova ejecta measured in the X-ray afterglow of the Gamma Ray Burst 011211. „Nature”. 416 (6880), s. 512-515, 4 kwietnia 2002. DOI: 10.1038/416512a. arXiv:astro-ph/0204075. PMID: 11932738. Bibcode: 2002Natur.416..512R.
- ↑ Andrew S. Fruchter. GRB 011211: Optical Spectroscopy. „GCN Circulars”. 1200, 13 grudnia 2001.
- ↑ Julian Osborne: XMM observation of gamma ray burst shows supernova connection. University of Leicester, 5 kwietnia 2002. [dostęp 2016-07-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-03)].
- ↑ Konstantin N. Borozdin, Sergey P. Trudolyubov. Observations of the X-Ray Afterglows of GRB 011211 and GRB 001025 by XMM-Newton. „The Astrophysical Journal”. 583 (2), s. L57-L61, 1 lutego 2003. DOI: 10.1086/368102. arXiv:astro-ph/0205208. Bibcode: 2003ApJ...583L..57B.
- ↑ Robert E. Rutledge, Masao Sako. Statistical Re-examination of Reported Emission Lines in the X-ray Afterglow of GRB 011211. „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”. 339 (3), s. 600-606, 20 lutego 2003. DOI: 10.1046/j.1365-8711.2003.06051.x. arXiv:astro-ph/0206073. Bibcode: 2003MNRAS.339..600R.
- ↑ Nathaniel R. Butler et.al.. The X-ray Afterglows of GRB 020813 and GRB 021004 with CHANDRA HETGS: Possible Evidence for a Supernova Prior to GRB 020813. „The Astrophysical Journal”. 597 (2), s. 1010-1016, 10 listopada 2003. DOI: 10.1086/378511. arXiv:astro-ph/0303539. Bibcode: 2003ApJ...597.1010B.
- ↑ J. N. Reeves et.al.. Soft X-ray emission lines in the afterglow spectrum of GRB 011211: A detailed XMM-Newton analysis. „Astronomy & Astrophysics”. 403 (2), s. 463-472, 4 maja 2003. DOI: 10.1051/0004-6361:20030204. arXiv:astro-ph/0206480. Bibcode: 2003A&A...403..463R.
- ↑ Cosmic Forensics Confirms Gamma-Ray Burst And Supernova Connection [online], NASA, 24 marca 2003 [dostęp 2010-05-23].
- ↑ Andrew Fazekas: Supernova is 'smoking gun' in gamma-ray-burst whodunit. [w:] Astronomy magazine [on-line]. 2003-04-02. [dostęp 2016-07-12]. (ang.).
- ↑ Jakobsson, P. et.al.. The Afterglow and Host Galaxy of GRB 011211. „Astronomy and Astrophysics”. 408 (3), s. 941-947, 10 lipca 2003. DOI: 10.1051/0004-6361:20031044. arXiv:astro-ph/0307222. Bibcode: 2003A&A...408..941J.
- ↑ Fynbo, J. P. U. et.al.. On the Ly α emission from gamma-ray burst host galaxies: Evidence for low metallicities. „Astronomy and Astrophysics”. 406 (3), s. L63-L66, 19 czerwca 2003. DOI: 10.1051/0004-6361:20030931. arXiv:astro-ph/0306403. Bibcode: 2003A&A...406L..63F.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- GRB 011211 w bazie SIMBAD (ang.)
- GRB 011211 w NASA/IPAC Extragalactic Database (ang.)