Henryk Stuart (lord Darnley)
 ok. 1564, Szkockie Galerie Narodowe | |
 Herb Henryka, lorda Darnley jako króla-małżonka Szkotów | |
| Król-małżonek Szkotów | |
| Okres | |
|---|---|
| mąż | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Książę Albany | |
| Okres | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Przyczyna śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Rodzeństwo |
Karol, Henryk |
| Żona | |
| Dzieci | |
| Odznaczenia | |
| |
Henryk Stuart (ang. Henry Stewart), lord Darnley (ur. 7 grudnia 1545 w Leeds, zm. 10 lutego 1567 w Edynburgu) – król Szkotów w 1565–1567 jako mąż Marii I; szkocki możnowładca, lord Darnley, od 1565 także książę Albany, hrabia Ross i baron Ardmannoch.
Był synem Mateusza (1516–1571), hrabiego Lennox. Mąż Marii Stuart, ojciec króla Jakuba I. Wywodził się z bocznej linii panującej w Szkocji – dynastii Stewart (Stuart). Protoplastą tejże linii był sir Jan Stewart, lord Bonkyl (zginął pod Falkirk w 1298), młodszy brat Jakuba Stewarta, V. dziedzicznego stewarta Szkocji, dziada króla Roberta II Stewarta. Matka Henryka – Małgorzata Douglas (ur. 1515, zm. 1578) była córką Archibalda Douglasa, VI. earla Angus, i Małgorzaty Tudor, starszej siostry Henryka VIII.
Życie[edytuj | edytuj kod]
Henryk urodził się 7 grudnia 1545, w twierdzy Newsham (Yorkshire) i od urodzenia nosił tytuł lorda Darnley. Podczas przygotowań do ślubu z kuzynką, królową Marią Stuart, 15 maja 1565 został proklamowany baronem Ardmannoch i earlem Ross, 20 lipca – został księciem Albany, a 28 lipca – otrzymał tytularną godność króla Szkocji (tytułowano go jednak przeważnie królem-małżonkiem). Jego ślub z królową odbył się 29 lipca 1565, w kaplicy pałacu Holyrood, w Edynburgu.
Henryk został zamordowany, prawdopodobnie za wiedzą i zgodą żony (wielu historyków uważa jednak, że Maria nie miała o tym żadnego pojęcia) – 10 lutego 1567, w domu zwanym Provost's House, w Kirk o'Field (pod Edynburgiem). Jego prochy spoczęły w opactwie Holyrood w Edynburgu.
Henryk jest bezpośrednim przodkiem wszystkich późniejszych królów angielskich. Z jego małżeństwa z królową Marią przyszedł na świat syn-jedynak – Jakub, w którego osobie połączyły się roszczenia szkockiej i angielskiej rodziny królewskiej. Po detronizacji matki został Jakubem VI Szkockim, a po wygaśnięciu Tudorów, po śmierci Elżbiety I (1603) odziedziczył tron Anglii i Irlandii jako Jakub I.
Wywód przodków[edytuj | edytuj kod]
| Prapradziadkowie | Jan Stuart,
(ok. 1430–1495) ∞ok. 1460 Małgorzata Montgomerie (1438–po 1495) |
Jakub Hamilton
(ok. 1415–1479) ∞1474 (1453–1488) |
Jakub Stuart
(ok. 1399–ok. 1451) ∞1439 (1404–1445) |
William Sinclair,
(ok. 1410–ok. 1480) ∞1456 Marjory Sutherland (ok. 1440–po 1480) |
Archibald Douglas
(ok. 1449–1513) ∞1468 Elizabeth Boyd (ok. 1450–1498) |
John Drummond
(ok. 1445/'9–1519) ∞ok. 1465 Elizabeth Lindsay (ok. 1450–1509) |
Edmund Tudor, hr. Richmond
(1430–1456) ∞1455 (1443–1509) |
kr. Anglii
(1442–1483) ∞1464 (ok. 1437–1492) |
| Pradziadkowie | Mateusz Stuart, hr. Lennox
(1460–1513) ∞1494 Elżbieta Hamilton (1476–1531) |
Jan Stuart, hr. Atholl
(ok. 1437–1512) ∞1475 Eleonora Sinclair (1457–1518) |
George Douglas, mistrz Angus
(1469–1513) ∞1488 Elizabeth Drummond (ok. 1470/'3–po 1513) |
kr. Anglii
(1457–1509) ∞1486 (1466–1503) | ||||
| Dziadkowie | Jan Stuart, hr. Lennox
(ok. 1495–1526) ∞1511 Elżbieta Izabela Stuart (ok. 1495–po 1526) |
Archibald Douglas, hr. Angus
(ok. 1489–1557) ∞1514 (1489–1541) | ||||||
| Rodzice | Mateusz Stuart, hr. Lennox
(1516–1571) ∞1544 (1515–1578) | |||||||
| Henryk Stuart (1545–1567), ks. Albany | ||||||||
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Alison Weir: Britain's Royal Families. The Complete Genealogy (Pimlico 1996).