Hipolit Stupnicki
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość |
polska |
Hipolit Stupnicki (ur. 15 sierpnia 1806, zm. 17 października 1878 we Lwowie) – polski dziennikarz i wydawca.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 15 sierpnia 1806[1]. Był jednym z najbardziej zasłużonych dziennikarzy i wydawców w Galicji pod zaborem austriackim[2]. W czasie zastoju wydawania periodyków prasowych po 1848, podjął inicjatywę stworzenia czasopisma i w 1850 uzyskał w tym zakresie wsparcie od namiestnika Galicji, Agenora Gołuchowskiego oraz arcybiskupa Łukasza Baranieckiego[2][3]. Od 1851 wydawał tygodnik ilustrowany „Przyjaciel Domowy”, który przez pewien czas był jednym z nielicznych czasopism w Galicji[2][4][5]. Do wydań czasopisma załączano dodatki jak Poczet królów Polskich czy Odsiecz Wiednia[2]. Czasopismo było wydawane w sposób ciągły do 1867, a w późniejszych latach Stupnicki wznowił jego wydawanie jako dwutygodnik (1871 i od 1877)[2]. Ponadto wydawał osiem innych periodyków[3]. Zapoczątkował „Przegląd Powszechny”[2][5]. Od 1862 wraz z Leszkiem Wiszniewskim wydawał „Gazetę Narodową”[2]. Stworzył także „Gazetę Wiejską”[2][4]. Był również autorem wydawnictw zwartych jak Herbarz Polski i skorowidze galicyjskie[3]. Wydawał też kalendarze, przedruki starszych wydawnictw, ryciny, pieśni, tablice chronologiczne[2].
Uczestniczył w powstaniu styczniowym 1863[1]. Był czynny w swojej działalności do ostatnich tygodni życia[2], m.in. sprawując funkcję właściciela i odpowiedzialnego redaktora „Przyjaciela Domowego”[6]. Mimo wielu nakładów pracy i poświęcenia jego działalność nie zapewniła mu stabilizacji finansowej i do końca pozostawał w trudnych warunkach materialnych[2][3][4].
Po oskarżeniu przez działacza wystawy moskiewskiej Pawlewicza za treści opublikowane w artykule w Kronice na łamach „Gazety Lwowskie” został skazany przez sąd 27 września 1867 za przestępstwo obrazy honoru na karę 6 miesięcy aresztu i 100 złr. grzywny[7].
Zmarł 17 października 1878 we Lwowie[2][3]. Został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie 19 października 1878, a nad grobem przemawiali Tadeusz Romanowicz i ks. Stanisław Stojałowski[8][9] (nagrobek znajduje się w polu 60)[10][5].
We wspomnieniu na łamach „Kuriera Warszawskiego” napisano, iż był to człowiek rzadkiej przedsiębiorczości, niezłamanej niczym energii, pracy wytrwałej nigdy nie ustającej[3].
Po śmierci Hipolita Stupnickiego właścicielem i odpowiedzialnym redaktorem „Przyjaciela Domowego” został jego syn, Karol Stupnicki[4][11].
Publikacje[edytuj | edytuj kod]
Autor
- Galicya pod względem topograficzno-geograficzno-historycznym (1849)
- Das Königreich Galizien und Lodomerien, sammt dem Grossherzogthume Krakau und dem Herzogthume Bukowina, in geographisch-historisch-statistischer Beziehung (1853)
- Herbarz polski i imionospis zasłużonych w Polsce ludzi wszystkich stanów i czasów; ułożony porządkiem alfabetycznym na podstawie Herbarza Niesieckiego i manuskryptów. Tom I (1855)
- Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym (1855)
- Herbarz polski i imionospis zasłużonych w Polsce ludzi wszystkich stanów i czasów; ułożony porządkiem alfabetycznym na podstawie Herbarza Niesieckiego i manuskryptów. Tom II (1859)
- Herbarz polski i imionospis zasłużonych w Polsce ludzi wszystkich stanów i czasów; ułożony porządkiem alfabetycznym na podstawie Herbarza Niesieckiego i manuskryptów. Tom III (1862)
- Geograficzno-statystyczny opis Królestwa Galicyi i Lodomeryi (1864)
- Imionospis poległych i zmarłych w 1863/1864r. (1865)
- Galicya pod względem topograficzno-geograficzno-historycznym (1869, wyd. 2)
- Pamiętnik zasłużonych w Polsce ludzi. Tom I (1871)
- Wykaz zmian zaszłych od r. 1877 aż do 1 września 1878 co do przydzielania miejscowości do starostw, urzędów pocztowych i właścicieli tabularnych w Galicyi i na Bukowinie (1878)
- Pamiętnik zasłużonych w Polsce ludzi. Tom II (1876)
Wydawca
- „Przyjaciel Domowy” (1851-1878)
- „Przegląd Powszechny” (1860-1861)
- „Opiekun Polskich Dzieci” (1867-1870)
- „Gwiazda” (1869-1870)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Józef Białynia Chołodecki: Cmentarzyska i groby naszych bohaterów z lat 1794-1864 na terenie wschodniej Małopolski. Lwów: 1928, s. 36.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Kronika. † Hipolit Stupnicki. „Gazeta Lwowska”. Nr 258, s. 4, 19 października 1878.
- ↑ a b c d e f Kronika telegraficzna. „Kurier Warszawski”. Nr 237, s. 4, 10 (22) października 1878.
- ↑ a b c d Karol Stupnicki. † Hipolit Stupnicki. „Przyjaciel Domowy”. Nr 21, s. 161, 1 listopada 1878.
- ↑ a b c Stanisław Nicieja: Cmentarz Łyczakowski we Lwowie w latach 1786–1986. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1988, s. 368. ISBN 83-04-02817-4.
- ↑ Informacja. „Przyjaciel Domowy”. Nr 20, s. 160, 15 października 1878.
- ↑ Kronika. Dwa wyroki w dwóch procesach sądowych. „Gazeta Narodowa”. Nr 225, s. 6, 29 września 1867.
- ↑ Kronika. „Gazeta Lwowska”. Nr 259, s. 3, 21 października 1878.
- ↑ Mowa wygłoszona nad grobem ś. p. Hipolit Stupnickiego przez ks. prałata Stojałowskiego. „Przyjaciel Domowy”. Nr 21, s. 162-162, 1 listopada 1878.
- ↑ Aleksander Medyński: Ilustrowany przewodnik po cmentarzu Łyczakowskim. lwow.home.pl. [dostęp 2020-04-26].
- ↑ Informacja. „Przyjaciel Domowy”. Nr 21, s. 168, 1 listopada 1878.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Maria Konopka: Sutpnicki Hipolit. W: Polski Słownik Biograficzny. T. XLV, 2007-2008, s. 166–168.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Publikacje Hipolita Stupnickiego w bibliotece Polona