Józef Pyrz
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
Józef „Prorok” Pyrz (ur. 27 lutego 1946 w Gawłówku[1][2], zm. 24 września 2016[3]) – polski filozof i rzeźbiarz, współtwórca i jeden z liderów ruchu hipisowskiego w Polsce na przełomie lat 60 i 70. XX wieku[3].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W wieku czterech lat zachorował na gruźlicę, przez cztery lata przebywał w Dziecięcym Sanatorium Przeciwgruźliczym w Istebnej, później w Sanatorium Przeciwgruźliczym w Zakopanem, gdzie ukończył szkołę podstawową. Przez rok uczył się w Państwowym Liceum technik Plastycznych w Zakopanem, następnie w Państwowym Liceum Technik Plastycznych w Kielcach, które ukończył w 1965, w klasie rzeźby[1][4]. Od 1965 był studentem Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie[5]. W czasie studiów zainteresował się amerykańskim ruchem hipisowskim[6], skupił wokół siebie grupę osób podzielających ideały hipisowskie i stał się jej liderem. W środowisku hipisowskim był uważany za wzór do naśladowania i osobę wtajemniczoną w zasady i zwyczaje tej kultury[7]. Był twórcą manifestu polskich hipisów pt. Jak stać się wolnym?[8][6][9], a także twórcą pierwszych komun hipisowskich na warszawskim Mokotowie i w Ożarowie Mazowieckim[4][10]. Był represjonowany przez władze komunistyczne w tym dwukrotnie aresztowany na kilka miesięcy[6]. Ostatecznie porzucił studia i od drugiej połowy 1971 coraz mniej angażował się w działalność ruchu. Zamieszkał w rodzinnym Gawłówku, w 1972 ożenił się, został zakwalifikowany do trzeciej grupy inwalidzkiej i jako tzw. artysta chałupnik został zatrudniony w Inwalidzkiej Spółdzielni Pracy w Krakowie[11].
W latach 80. XX wieku emigrował do Francji i osiadł w Paryżu gdzie pracował jako rzeźbiarz i konserwator. Do Polski wrócił po transformacji systemowej i okresowo mieszkał wraz z żoną w Gawłówku[3]. Jego prace rzeźbiarskie prezentowane były między innymi w 2006 na wystawie w Muzeum im. Stanisława Fischera w Bochni[4].
Zmarł na serce we wrześniu 2016 roku i został pochowany w Mikluszowicach[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Tracz 2014 ↓, s. 137.
- ↑ Paweł Ceranka, Sławomir Stępień – "Jesteście naszą wielką szansą": młodzież na rozstajach komunizmu 1944-1989 (Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2009; str. 368)
- ↑ a b c d Bochnia – serwis wiadomości z powiatu i miasta Bochni - Czasbocheński.pl. www.czasbochenski.pl. [dostęp 2020-05-09]. (pol.).
- ↑ a b c Mikluszowice. Pogrzeb Józefa Pyrza, prekursora ruchu hipisowskiego w Polsce. tarnow.naszemiasto.pl. [dostęp 2016-10-01]. (pol.).
- ↑ Tracz 2014 ↓, s. 138.
- ↑ a b c Utopia bajecznie kolorowa. rp.pl. [dostęp 2016-10-01]. (pol.).
- ↑ Tracz 2014 ↓, s. 138-139, 140.
- ↑ Zmarł Józef „Prorok” Pyrz. Jeden z pierwszych hippisów. gazetakrakowska.pl. [dostęp 2016-10-01]. (pol.).
- ↑ Książka: Kiedy Pies i Prorok byli liderami hipisów. dzienniklodzki.pl. [dostęp 2016-10-01]. (pol.).
- ↑ Paweł Gzyl, Zmarł Józef „Prorok” Pyrz. Jeden z pierwszych hippisów [online], Gazeta Krakowska, 29 września 2016 [dostęp 2020-11-08] (pol.).
- ↑ Tracz 2014 ↓, s. 491.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Bogusław Tracz: Hippiesi, kudłacze i chwasty. Hippisi w Polsce w latach 1967-1975. Katowice-Kraków: IPN i wyd. Libron, 2014. ISBN 978-83-7629-690-6.