Janina Morska
| Imię i nazwisko |
Janina Czyżewska |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
29 września 1893 |
| Data i miejsce śmierci |
31 marca 1966 |
| Lata aktywności |
1910 – 1966 |
Janina Morska, właśc. Janina Czyżewska, primo voto Magnuszewska, secundo voto Zniczowa (ur. 29 września 1893 w Brześciu Kujawskim, zm. 31 marca 1966 w Katowicach) – polska aktorka teatralna.
Według relacji aktorki, pseudonim Morska odnosił się do nazwiska jej babki[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Jesienią 1910 zadebiutowała na scenie Teatru Popularnego w Łodzi, gdzie pracowała do końca sezonu 1912/13[1].
W zimie 1914 występowała w Teatrze Polskim w Petersburgu, w 1915 w Teatrach Zjednoczonych w Łodzi, 1916–18 w Teatrze Polskim w Łodzi. W trakcie sez. 1918/19 przeniosła się do Teatru Powszechnego w Krakowie, w którym grała do 1921[1].
W sez. 1921/22 występowała w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie, 1922/23 w Teatrze Komedia w Warszawie[1].
W 1923–25 grała w Teatrze Miejskim w Łodzi, od maja do sierpnia 1925 w Teatrze Letnim, jesienią 1925 w Teatrze im. Fredry w Stanisławowie, a potem do końca sez. 1925/26 w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie. W 1926–30 w Teatrze Miejskim i Letnim w Łodzi, skąd na sez. 1930/31 została zaangażowana przez Leona Schillera do Teatrów Miejskich we Lwowie. W 1932–34 znów grała w Teatrach Miejskich w Łodzi, następnie w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie (1934–37), w Teatrze Kameralnym w Warszawie (sez. 1937/38)[1].
Po II wojnie światowej znalazła się w pierwszym zespole Teatru Miejskiego w Katowicach (od 15 marca 1945), następnie wraz z dyrektorem Karolem Adwentowiczem przeszła na sez. 1945/46 do Teatru Powszechnego im. Żołnierza Polskiego w Krakowie. W sez. 1946/47 wróciła do Katowic. W sez. 1948/49 grała w Teatrze Powszechnym w Łodzi, po czym wróciła już na stale do Teatru Śląskiego w Katowicach, gdzie była jedną z najpopularniejszych aktorek[1].
Radio[edytuj | edytuj kod]
Występowała w Teatrze Polskiego Radia w następujących przedstawieniach: Bohaterze Andrzeja Szczypiorskiego w reżyserii Zbigniewa Zbrojewskiego[2], w Ondraszku Gustawa Morcinka w reżyserii Zbigniewa Zbrojewskiego[3] i w Siedmiu zegarkach Kopidoła Joachima Rybki Gustawa Morcinka w reżyserii Bożeny Brzezińskiej[4].
Telewizja[edytuj | edytuj kod]
Zagrała rolę w spektaklu telewizyjnym Odejście korbuta (1963)[5], a także Sława i Chwała (1963)[6].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Była córką Julii i Franciszka Czyżewskich. Uczęszczała do gimnazjum w Łodzi[1].
Pierwszym mężem Morskiej był aktor Eugeniusz Magnuszewski, z którym miała syna. Według relacji Janiny Morskiej obaj zostali rozstrzelani przez Niemców[7].
Drugim mężem był aktor Michał Znicz[8]. Aktorka wydostała swojego męża z warszawskiego getta w 1942. Zmarł w Pruszkowie 24 grudnia 1943[9].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Janina Morska-Magnuszewska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2023-08-08].
- Janina Morska w bazie filmpolski.pl
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Janina Morska-Magnuszewska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2023-08-06].
- ↑ Bohater, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia). [dostęp 2023-08-08].
- ↑ Ondraszek, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia). [dostęp 2023-08-08].
- ↑ Siedem zegarków Kopidoła Joachima, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia). [dostęp 2023-08-08].
- ↑ Odejście korbuta [online], FilmPolski [dostęp 2023-08-08] (pol.).
- ↑ Sława i chwała [online], FilmPolski [dostęp 2023-08-08] (pol.).
- ↑ Eugeniusz Magnuszewski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2023-08-08].
- ↑ Michał Znicz. Gdzie moja okulara? [online], stare-kino.pl, 10 maja 2019 [dostęp 2023-08-06] (pol.).
- ↑ Janina Magnuszewska Zniczowa "Morska" - ku pamięci. Ogrody Wspomnień. Cmentarz Internetowy [online], www.ogrodywspomnien.pl [dostęp 2023-08-06].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Słownik biograficzny teatru polskiego 1900–1980, t. II, PWN, Warszawa 1994