Johanne Luise Heiberg
| |
| Data i miejsce urodzenia |
22 listopada 1812 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
21 grudnia 1890 |
| Zawód |
aktorka, reżyserka, poetka |
| Współmałżonek |
Johan Ludvig Heiberg |
| Zespół artystyczny | |
| Teatr Królewski w Kopenhadze | |
Johanna Luise Heiberg z domu Pätges (ur. 22 listopada 1812 w Kopenhadze, zm. 21 grudnia 1890 tamże) – duńska aktorka, reżyserka i poetka, autorka wodewilów i pamiętników.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodziła się 22 listopada 1812 w Kopenhadze. Jej rodzice prowadzili tam gospodę. Uczęszczała do szkoły baletowej[1].
W 1831 wyszła za mąż za krytyka i dramatopisarza Johana Ludviga Heiberga[1].
W latach 1829–1864 występowała w kopenhaskim Teatrze Królewskim, a w latach 1867–1875 pełniła tam funkcję reżysera. Przez wiele lat wpływała w znaczący sposób na dobór repertuaru tej sceny. Głównie dla niej wodewile pisał jej mąż Johan Ludvig Heiberg[1]. Zagrała ponad 250 ról.
Sama także była autorką komedii muzycznych: Niedziela na Amager (1848), Małpa (1849). Sama komponowała również muzykę[1].
Po śmierci aktorki wydano jej pamiętniki Życie przeżyte powtórnie we wspomnieniu (duń. Et Liv gjenoplevet i Erindringen) (1891–1892, 4 tomy, po niemiecku 1901, II wyd. 1914). Publikacja ta uważana jest za jedną z ważniejszych pozycji w duńskiej literaturze pamiętnikarskiej[1].
Upamiętnienie i odniesienia w kulturze[edytuj | edytuj kod]
Johanne Luise Heiberg jest bohaterką napisanej w 1981 przez Pera Olova Enquista sztuki Z życia glist, opowiadającej o jej znajomości z H. Ch. Andersenem[2]. W rolę Heiberg na polskich scenach wcieliły się m.in. Teresa Budzisz-Krzyżanowska w Starym Teatrze w Krakowie (1983)[3], Maja Komorowska w teatrze Scena na Piętrze (1983)[4] czy Krystyna Janda w Teatrze Powszechnym w Warszawie (1984)[5],
Wizerunek Johanne Luise Heiberg, wykonany na podstawie fotografii Haralda Paetza z 1869, został umieszczony na banknocie o nominale 200 koron duńskich (seria z roku 1997).
Jest też bohaterką duńskiego miniserialu 1864 (2014), na podstawie którego nakręcono film 1864 - brødre i krig z 2016. Postać Heiberg odtwarzana jest przez Sidse Babett Knudsen[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Zenon Ciesielski (red.): Słownik pisarzy skandynawskich. Warszawa: PWN, 1991, s. 46.
- ↑ Glisty, którymi żywi się teatr. Encyklopedia Teatru Polskiego. [dostęp 2021-03-26].
- ↑ Z życia glist. Narodowy Stary Teatr w Krakowie. [dostęp 2021-03-26].
- ↑ "Dżdżownice" znów na "Scenie na Piętrze". Encyklopedia Teatru Polskiego. [dostęp 2021-03-26].
- ↑ Z życia glist. Teatr Powszechny. [dostęp 2021-03-26].
- ↑ 1864 w bazie IMDb (ang.)