Kościół św. Macieja i Mateusza w Krakowie
50°03′50″N 19°56′09″E/50,063889 19,935833WrazZZabudowaniami-PlacSzczepa%C5%84ski-POL,_Krak%C3%B3w.jpg) Znajdujący się w południowej części obecnego Placu Szczepańskiego model przedstawiający dawną zabudowę owego obszaru (do początków XIX wieku) – kościół św. Szczepana w centrum zdjęcia, na prawo od niego mniejszy kościół św. Macieja i Mateusza | |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||
| Parafia |
św. Szczepana w Krakowie | ||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie  | |||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |||||||||||||
Położenie na mapie Krakowa  | |||||||||||||
| 50°03′50″N 19°56′09″E/50,063889 19,935833
| |||||||||||||
Kościół św. św. Macieja i Mateusza – XV-wieczny gotycki kościół w Krakowie, w obrębie Starego Miasta, w północno-wschodniej części dzisiejszego placu Szczepańskiego. Zburzony w 1801 roku.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Kościół św. św. Macieja i Mateusza został zbudowany w 1425 z fundacji ks. Stanisława Reya (Roya), proboszcza parafii św. Szczepana. W 1585[1] przejęli go jezuici, którzy nieco go rozbudowali, a na miejscu pobliskich domów urządzili nowicjat[2].
Kościółek był prostokątny, zwieńczony sygnaturką. Zbudowany był w stylu gotyckim, a jej wyposażenie w XIX w. opisywano jako barokowe. W 1665 znajdowało się tu pięć ołtarzy, na początku XIX w. – sześć. Pod posadzką znajdowała się krypta[2][3].
Po kasacie zakonu jezuitów w 1773 roku kompleks przejęła Komisja Edukacji Narodowej. Początkowo planowano przeznaczenie zabudowań dawnego nowicjatu na szpital prowadzony przez szarytki, ale te nie podjęły się tego zadania. W 1776 Komisja oddała zabudowania miastu[4]. To powierzyło kościół opiece cechów krakowskich[5]. W zabudowaniach dawnego nowicjatu umieszczono (być może już od 1776) koszary miejskie, a od 1797 przejęło je wojsko austriackie, które po trzech lub czterech latach przeniosło się na Wawel[4]. W 1801 kościół zburzono, a sąsiadujące budynki (dawne koszary) rozebrano w 1809[2].
Po zburzeniu kościoła św. św. Macieja i Mateusza i sąsiedniego kościoła św. Szczepana oraz pojezuickich zabudowań powstał w tym miejscu obszerny plac, początkowo nazwany placem Gwardii Narodowej, a potem placem Szczepańskim. Funkcjonowało tu targowisko, które przetrwało do drugiej wojny światowej[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Komorowski, Follprecht 2007 ↓, s. 217.
- ↑ a b c Rożek 1983 ↓, s. 105.
- ↑ Rederowa 1957 ↓, s. 108–109.
- ↑ a b Follprecht 2011 ↓, s. 182–183.
- ↑ Follprecht 2011 ↓, s. 185–190.
- ↑ Rożek 2006 ↓, s. 102.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- oprac. Kamila Follprecht. Z dziejów krakowskich cechów - msze cechowe w kościele św. Macieja. „Krakowski Rocznik Archiwalny”. 17, s. 181–191, 2011.
- Waldemar Komorowski, Kamila Follprecht: Rozwój urbanistyczno-architektonicznych Krakowa intra muros w czasach nowożytnych. W: Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta. red. Jerzy Wyrozumski. Kraków: Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, 2007, s. 189–295, seria: Biblioteka Krakowska. 150. ISBN 978-83-89131-52-2.
- Michał Rożek: Urbs celeberrima. Przewodnik po zabytkach Krakowa. Wyd. I. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2006. ISBN 83-7318-730-8.
- Michał Rożek. Nie istniejące kościoły Krakowa. „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej”. R. 33, s. 95–120, 1983.
- Danuta Rederowa. Studia nad wewnętrznymi dziejami Krakowa porozbiorowego (1796-1809). Część I: Zagadnienia urbanistyczne. „Rocznik Krakowski”. t. 34, z. 2, s. 62–178, 1957.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Grzegorz Bednarczyk: Kościół św. Macieja i św. Mateusza. [w:] Nieistniejące kościoły Krakowa [on-line]. [dostęp 2017-12-30].