Krajowa Rada Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym

Krajowa Rada Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym - naczelny organ samorządu zawodu służby publicznej reprezentującego prokuratorów i asesorów prokuratury.

Struktura samorządu prokuratorskiego

Samorząd prokuratorski stanowią organy kolegialne: zgromadzenia prokuratorów, kolegia prokuratur regionalnych, kolegia prokuratur okręgowych oraz Krajowa Rada Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym.

Zgromadzenie prokuratorów

W prokuraturze regionalnej działa zgromadzenie prokuratorów, które składa się z:

• delegatów prokuratorów prokuratury regionalnej
• delegatów prokuratorów prokuratur okręgowych i rejonowych działających na obszarze działania prokuratury regionalnej.

Delegatów prokuratorów prokuratury regionalnej wybiera, w liczbie równej połowie liczby prokuratorów prokuratury regionalnej, zebranie prokuratorów prokuratury regionalnej. Delegatów prokuratorów prokuratur okręgowych, w liczbie równej jednej trzeciej liczby prokuratorów prokuratury regionalnej, wybierają zebrania prokuratorów prokuratur okręgowych i zebrania prokuratorów prokuratur rejonowych. Delegatów prokuratorów prokuratur rejonowych, w liczbie równej dwóm trzecim liczby prokuratorów prokuratury regionalnej, wybierają zebrania prokuratorów prokuratur rejonowych. Delegatów wybiera się na okres 4 lat.

Przewodniczącym zgromadzenia prokuratorów jest prokurator regionalny, który zwołuje zgromadzenia prokuratorów z inicjatywy własnej lub Prokuratora Krajowego, kolegium prokuratury regionalnej albo jednej piątej liczby członków zgromadzenia.

Zgromadzenie prokuratorów:

• wysłuchuje informacji prokuratora regionalnego o działalności prokuratur i pracy prokuratorów oraz wyraża opinię w tym zakresie
• wybiera dwie trzecie liczby członków kolegium prokuratury regionalnej
• wybiera przedstawiciela do Krajowej Rady Prokuratorów
• wybiera członków sądów dyscyplinarnych
• rozpatruje sprawozdania z działalności kolegium prokuratury regionalnej
• wyraża opinie w innych sprawach przedstawionych przez prokuratora regionalnego lub kolegium prokuratury regionalnej.

Kolegium prokuratury regionalnej

W każdej prokuraturze regionalnej działa kolegium prokuratury regionalnej. Kolegium prokuratury regionalnej składa się z:

• 6 lub 9 członków, wybieranych w dwóch trzecich przez zgromadzenie prokuratorów
• w jednej trzeciej powołanych przez prokuratora regionalnego spośród prokuratorów prokuratury regionalnej oraz prokuratur okręgowych i rejonowych z obszaru działania prokuratury regionalnej.

Kadencja kolegium prokuratury regionalnej trwa 4 lata.

Kolegium prokuratury regionalnej przewodniczy prokurator regionalny, który zwołuje posiedzenia kolegium z własnej inicjatywy lub na wniosek jednej trzeciej liczby członków kolegium.

Kolegium prokuratury regionalnej:

• rozpatruje wnioski wynikające z wizytacji i lustracji prokuratur
• wyraża opinię o kandydatach na prokuratorów prokuratury regionalnej i okręgowej
• wyraża opinię w przedmiocie odwołania prokuratora prokuratury regionalnej i okręgowej
• wyraża opinię w innych sprawach przedstawionych przez prokuratora regionalnego.

Do 2016 r. włącznie działały kolegia prokuratur apelacyjnych.

Kolegium prokuratury okręgowej

W każdej prokuraturze okręgowej działa kolegium prokuratury okręgowej. Kolegium prokuratury okręgowej składa się z:

• 6 lub 9 członków wybieranych w dwóch trzecich przez zebranie prokuratorów prokuratury okręgowej oraz delegatów prokuratorów prokuratur rejonowych
• w jednej trzeciej powołanych przez prokuratora okręgowego spośród prokuratorów prokuratury okręgowej i prokuratur rejonowych z obszaru działania prokuratury okręgowej.

Kadencja kolegium prokuratury okręgowej trwa 4 lata.

Przewodniczącym kolegium prokuratury okręgowej jest prokurator okręgowy, który zwołuje posiedzenie kolegium z własnej inicjatywy lub na wniosek jednej trzeciej liczby członków kolegium.

Kolegium prokuratury okręgowej:

• rozpatruje wnioski wynikające z wizytacji i lustracji prokuratur
• wyraża opinię o kandydatach na asesorów prokuratorskich oraz prokuratorów prokuratur rejonowych
• wyraża opinię w przedmiocie odwołania prokuratora prokuratury rejonowej
• wyraża opinię w innych sprawach przedstawionych przez prokuratora okręgowego.

Zadania Krajowej Rady

Zadania i kompetencje Krajowej Rady Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym są następujące:

• Krajowa Rada Prokuratorów wyraża opinię w sprawach podejmowanych z własnej inicjatywy lub przedstawionych przez Prokuratora Generalnego, a w szczególności dotyczących:
  • 1) projektów aktów normatywnych dotyczących prokuratury oraz projektów wytycznych Prokuratora Generalnego;
  • 2) stanu i rozwoju kadry prokuratorskiej oraz kierunków szkolenia prokuratorów i asesorów prokuratury;
  • 3) okresowych ocen realizacji zadań prokuratury;
  • 4) kierunków działań w celu doskonalenia kwalifikacji zawodowych prokuratorów oraz poziomu ich pracy;
  • 5) kandydatów na Dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury.
• ustala ogólną liczbę członków Sądu Dyscyplinarnego przy Prokuratorze Generalnym oraz wskazuje liczbę członków Sądu Dyscyplinarnego przy Prokuratorze Generalnym wybieranych przez zebranie prokuratorów Prokuratury Krajowej i zgromadzenia prokuratorów w prokuraturach regionalnych.
• opiniuje kandydatury członków Rady Programowej Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury (KSSP) wskazywanych przez Prokuratora Generalnego.
• opiniuje wnioski o wyrażenie zgody na dalsze zajmowanie stanowiska prokuratora po ukończeniu 65. roku życia.
• uchwala zbiór zasad etyki zawodowej prokuratorów i czuwa nad ich przestrzeganiem.

Sposób powołania

Kadencja Krajowej Rady Prokuratorów trwa 4 lata. Krajowa Rada Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym składa się z:

• Prokuratora Krajowego
• 4 przedstawicieli wybranych przez zebranie prokuratorów Prokuratury Krajowej, w tym co najmniej jednego wykonującego czynności w Departamencie do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji oraz jednego wykonującego czynności w Departamencie do Spraw Wojskowych
• przedstawiciela wybranego przez zebranie prokuratorów Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• przedstawicieli wybranych przez zgromadzenia prokuratorów w prokuraturach regionalnych – po jednym z każdej prokuratury regionalnej
• 5 prokuratorów powołanych przez Prokuratora Generalnego, w tym co najmniej jednego w stanie spoczynku.

Wybory prokuratorów wchodzących w skład Krajowej Rady Prokuratorów, wybranych przez zebranie prokuratorów Prokuratury Krajowej i zgromadzenie prokuratorów w prokuraturze regionalnej przeprowadza się na podstawie regulaminu uchwalonego odpowiednio przez zebranie i zgromadzenie. Przewodniczącym Krajowej Rady Prokuratorów jest Prokurator Generalny.

Mandat wybieranego członka Krajowej Rady Prokuratorów wygasa przed upływem kadencji w razie:

• śmierci;
• zrzeczenia się mandatu;
• złożenia niezgodnego z prawdą oświadczenia lustracyjnego, stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem sądu;
• odwołania przez organ, który dokonał wyboru;
• wygaśnięcia albo rozwiązania stosunku służbowego prokuratora.

Tryb pracy

Krajowa Rada Prokuratorów obraduje na posiedzeniach. Posiedzenia Krajowej Rady Prokuratorów zwołuje Prokurator Generalny z własnej inicjatywy lub na wniosek Prokuratora Krajowego lub jednej trzeciej liczby członków Rady. W szczególnie uzasadnionych wypadkach posiedzenia Krajowej Rady Prokuratorów mogą być przeprowadzane przy wykorzystaniu środków technicznych umożliwiających bezpośrednie porozumiewanie się na odległość. Przeprowadzenie posiedzenia Krajowej Rady Prokuratorów w taki sposób zarządza Przewodniczący. Koszty działalności Krajowej Rady Prokuratorów finansowane są ze środków budżetowych przeznaczonych dla Prokuratury Krajowej. Obsługę finansowo-administracyjną i kancelaryjną Krajowej Rady Prokuratorów zapewnia Prokuratura Krajowa. Krajowa Rada Prokuratorów działa na podstawie uchwalonego przez siebie regulaminu.

Przewodniczący

• Prokurator Krajowy Bogdan Święczkowski (od 2016)

Zarządzeniem Nr 19/18 z 10 maja 2018 r. Minister Sprawiedliwości – Prokurator Generalny ustalił skład drugiej kadencji Krajowej Rady Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym.

Opinia Komisji Weneckiej

Zwiększenie uprawnień Prokuratora Generalnego względem prokuratorów oraz słabe mechanizmy kontroli (czysto doradcza rola Krajowej Rady Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym) powoduje skupienie zbyt dużej władzy w rękach jednej osoby. Zmniejsza to niezależność prokuratury od polityki, co zwiększa potencjał nadużycia i politycznej manipulacji prokuratury, co jest nieakceptowalne w państwie prawa ^{(s. 27)}

Według Komisji Weneckiej, gdy Krajowej Radzie Prokuratorów przewodniczy minister sprawiedliwości trudno o niezależność prokuratorów ^{(s. 24)}. Rada składa się wyłącznie z prokuratorów i nie ma w niej zewnętrznych ekspertów: innych prawników, sędziów specjalizujących się w prawie karnym, profesorów i badaczy i innych członków społeczeństwa obywatelskiego, aby otworzyć prokuraturę na żądania i idee innych segmentów społeczeństwa. (art. 42 § 1 Prawa o prokuraturze). Według Komisji Weneckiej Rady przypomina zamknięte ciało korporacyjne ^{(s. 24, 25)}.

„Mandat wybieranego członka Krajowej Rady Prokuratorów wygasa przed upływem kadencji w razie: 4) odwołania przez organ, który dokonał wyboru.” (art. 42 § 6 Prawa o prokuraturze) Nie jest wymagane jakiekolwiek uzasadnienie odwołania, które jest pozostawione całkowitej uznaniowości organu wybierającego. Według Komisji Weneckiej podkopuje to niezależność członków Rady i nie zapewnia właściwych warunków do sprawowania mandatu. Odwołanie powinno być możliwe tylko na podstawie jasno zapisanych podstaw ^{(s. 25)}.

Zobacz też

• samorząd zawodu służby publicznej
• prokuratura
• Stowarzyszenie Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej
• Międzynarodowe Stowarzyszenie Prokuratorów
• Stowarzyszenie Prokuratorów „Lex super omnia”
• Niezależne Stowarzyszenie Prokuratorów Ad Vocem
• Związek Zawodowy Prokuratorów i Pracowników Prokuratury RP

Linki zewnętrzne

• Ustawa z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (Dz.U. z 2011 r. nr 270, poz. 1599) (uchylona)
• Ustawa z dnia 28 stycznia 2016 r. Prawo o prokuraturze (Dz.U. z 2022 r. poz. 1247)
• Prokuratura jutra – Krzysztof Parulski. sprp.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-04)].

Artykuł uwzględnia ograniczony pod względem terytorialnym stan prawny na 9 września 2006. Zapoznaj się z zastrzeżeniami dotyczącymi pojęć prawnych w Wikipedii.