Kupidynek

Kupidynek
	; Catananche caerulea
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Cichorioideae
Rodzaj	kupidynek
	Nazwa systematyczna
	Catananche Linnaeus; Sp. Pl. 812. 1 Mai 1753
	Typ nomenklatoryczny
	C. lutea Linnaeus
Synonimy
	Cupidone Lemaire; Cupidonia Bubani; Piptocephalum Sch.Bip.;
	Cupidone Lemaire; Cupidonia Bubani; Piptocephalum Sch.Bip.;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kupidynek^[5] (Catananche L.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych (Asteraceae). Obejmuje co najmniej 5 gatunków^[6] występujących w basenie Morza Śródziemnego, z czego dwa gatunki w południowej Europie. Rosną w miejscach suchych i słonecznych. Zawierają sok mleczny. Kupidynek błękitny (C. caerulea) jest popularną rośliną ogrodową sadzoną zarówno w formie typowej z kwiatami lawendowo-niebieskimi, jak i w odmianach białokwiatowych i dwubarwnych^[7].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Rośliny jednoroczne i raczej krótkotrwałe byliny o wysokości pędów do 0,9 m^[7].
Liście: Długie do 30 cm, wąskie, w większości skupione w rozetę u nasady pędu. Całobrzegie lub z kilkoma ząbkami. U gatunków wieloletnich są częściowo zimozielone^[7].
Kwiaty: Języczkowe, skupione w główkach osadzonych na długich szypułach. Łuski okrywy wyrastają w kilku rzędach i są okazałe, błoniaste, z wyraźną ciemną żyłką centralną. Korona kwiatu taśmowato wyciągnięta, w kolorze niebieskim lub żółtym. Osadnik płaski, z łuseczkami u nasady kwiatów^[7].
Owoce: Niełupki z 5 lub 10 żebrami wraz z puchem kielichowym okryte są łuskami okrywy^[7].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj z podplemienia Scolyminae, plemienia Cichorieae podrodziny Cichorioideae w obrębie rodziny astrowatych (Asteraceae)^[8].

Wykaz gatunków^[6]^[4]

Catananche arenaria Coss. & Durieu
Catananche caerulea L. – kupidynek błękitny
Catananche caespitosa Desf.
Catananche lutea L.
Catananche montana Coss. & Durieu

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-11-11] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Catananche. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2016-11-11].
↑ ^a ^b Catananche L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-05-21].
↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych łacińsko-polski. Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 50. ISBN 978-83-925110-5-2.
↑ ^a ^b Catananche. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2016-11-11].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 336. ISBN 0-333-74890-5.
↑ Genus: Catananche L.. [w:] U.S. National Plant Germplasm System [on-line]. USDA. [dostęp 2016-11-11].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-11-11] (ang.).

[ing-3] Catananche. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2016-11-11].

[powo-4] Catananche L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-05-21].

[gawrys-5] Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych łacińsko-polski. Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 50. ISBN 978-83-925110-5-2.

[tpl-6] Catananche. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2016-11-11].

[philips-7] Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 336. ISBN 0-333-74890-5.

[grin-8] Genus: Catananche L.. [w:] U.S. National Plant Germplasm System [on-line]. USDA. [dostęp 2016-11-11].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]