Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Korei Południowej
Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Korei Południowej – lista miejsc w Korei Południowej wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowioną na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętą przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972[1] i ratyfikowaną przez Koreę 14 września 1988 roku[2].
Obecnie (stan w 2023 roku) na liście znajduje się 16 obiektów: 14 o charakterze dziedzictwa kulturowego i 2 o charakterze przyrodniczym[2].
Na północnokoreańskiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Korea Południowa zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa – znajduje się 11 obiektów (stan w 2021 roku)[2].
Obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO[edytuj | edytuj kod]
Poniższa tabela przedstawia południowokoreańskie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
- Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście[a] wraz z jej angielskim oryginałem[2];
- Położenie – miasto, prowincja; współrzędne geograficzne;
- Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa[4]:
- kulturowe (K),
- przyrodnicze (P),
- kulturowo–przyrodnicze (K,P);
- Rok wpisu – roku wpisu na listę;
- Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | Opis |
---|---|---|---|---|---|---|
736 | Grota Sokkuram i świątynia Pulguk-sa Seokguram Grotto and Bulguksa Temple |
Gyeongsang Północny 35°46′00″N 129°20′00″E/35,766667 129,333333 |
K (i)(iv) |
1995 | Grota Seokguram, wykuta w stokach góry T'oham w VIII w., mieści monumentalny posąg Buddy otoczony wieloma płaskorzeźbami i pełnoplastycznymi przedstawieniami bóstw[5]. W sąsiedztwie groty znajduje się świątynia Pulguk sa z 774 roku[5]. | |
737 | Świątynia Haein-sa, Chaggyong P’ango, archiwum matryc Tripitaka Koreana Haeinsa Temple Janggyeong Panjeon, the Depositories for the Tripitaka Koreana Woodblocks |
Gyeongsang Południowy 35°47′00″N 128°05′00″E/35,783333 128,083333 |
K (iv)(vi) |
1995 | W świątyni Haein, w zabudowaniach bibliotecznych Chaggyong P’ango w XV w., przechowywane są drewniane płyty Tripitaki z tekstami buddyjski wyrytymi w latach 1237–1248[6]. | |
738 | Sanktuarium Chongmyo Jongmyo Shrine |
Seul 37°34′29″N 126°59′37″E/37,574722 126,993611 |
K (iv) |
1995 | Chongmyo, dedykowane dynastii Choson (1392–1910), jest najstarszym zachowanym konfucjańskim sanktuarium królewskim[7]. | |
816 | Zespół pałacowy Ch’angdokkung Changdeokgung Palace Complex |
Seul 37°34′44″N 126°59′28″E/37,578889 126,991111 |
K (ii)(iii)(iv) |
1997 | Królewski zespół pałacowy z parkiem z XV w. na terenie Seulu[8]. | |
817 | Forteca Hwasong Hwaseong Fortress |
Suwon Gyeonggi 37°16′20,0″N 127°00′30,0″E/37,272220 127,008330 |
K (ii)(iii) |
1997 | Forteca wybudowana pod koniec XVIII w. w Suwonie, wzniesiona przez władcę Jeongjo (1752–1800) dla ochrony grobowca jego ojca księcia Sado[9]. Masywane umocnienia z bastionami i wieżami artyleryjskimi ciagną się na długości 6 km[9]. | |
976 | Dzielnice zabytkowe Kjongdzu Gyeongju Historic Areas |
Gyeongsang Północny 35°47′20,0″N 129°13′36,0″E/35,788890 129,226670 |
K (ii)(iii) |
2000 | Gyeongju słynie z koreańskiej sztuki buddyjskiej, znajduje się tu wiele świątyń i pałaców z okresu VII–X w.[10] | |
977 | Zespoły dolmenów Koch’ang, Hwasun i Ganghwa Gochang, Hwasun and Ganghwa Dolmen Sites |
K (iii) |
2000 | Setki dolmenów – megalitycznych grobowców z ogromnych płyt kamiennych z I tysiąclecia p.n.e. – na cmentarzyskach prehistorycznych Koch’ang, Hwasun i Ganghwa[11]. | ||
Koch’ang | Jeolla Północna 35°25′56″N 126°42′00″E/35,432222 126,700000 |
|||||
Hwasun | Jeolla Południowa 34°58′00″N 126°55′45″E/34,966667 126,929167 |
|||||
Ganghwa | Inczon 37°46′20″N 126°29′14″E/37,772222 126,487222 |
|||||
1264 | Wulkaniczna Wyspa Cheju (Cheju-do, Jeju-do) Jeju Volcanic Island and Lava Tubes |
Czedżu 33°28′08″N 126°43′13″E/33,468889 126,720278 |
P (vii)(viii) |
2007 | Wyspa wulkaniczna wraz z zespołem jaskiń lawowych – Geomunoreum, uważanym za najwspanialszy tego typu system na świecie oraz wulkanem Halla-san – najwyższą górą Korei[12]. | |
1319 | Grobowce królewskie dynastii Joseon Royal Tombs of the Joseon Dynasty |
37°11′50″N 128°27′10″E/37,197222 128,452778 | K (iii)(iv)(vi) |
2009 | 40 królewskich grobowców dynastii Joseon w 18 lokalizacjach z okresu od 1408 do 1966 roku[13]. | |
1324 | Historyczne wsie Hahoe i Yangdong Historic Villages of Korea: Hahoe and Yangdong |
K (iii)(iv) |
2010 | Wsie z XIV i XV wieku – najbardziej reprezentatywne przykłady wsi klanowych w Korei – położone nad rzekami i osłonięte zalesionymi górami; ich zabudowania obejmują rezydencje klanów, drewniane domy mieszkalne, pawilony i akademie konfucjańskie[14]. | ||
Hahoe | Gyeongsang Północny 36°32′21″N 128°31′00″E/36,539167 128,516667 |
|||||
Yangdong | Gyeongsang Północny 36°00′07″N 129°15′12″E/36,001944 129,253333 |
|||||
1439 | Namhansanseong Namhansanseong |
Gyeonggi 37°28′44″N 127°10′52″E/37,478889 127,181111 |
K (ii)(iv) |
2014 | Miasto-twierdza z VII w., zastępcza stolica dynastii Joseon, wielokrotnie przebudowywana, symbol suwerenności Korei[15]. | |
1477 | Pozostałości starożytnego królestwa Peldze (Baekje) Baekje Historic Areas |
36°27′43″N 127°07′38″E/36,461944 127,127222 | K (ii)(iii) |
2015 | Osiem stanowisk archeologicznych z pozostałościami starożytnego królestwa Baekje (od 18 p.n.e. do 660 roku n.e.) – jednego z Trzech Królestw Korei; ruiny budowli z okresu od 475 do 660 roku, w tym pozostałości m.in. w Gongju: fortecy Gongsanseong i grobowców królewskich w Songan-ri (np. grobowca Muryeonga, w Sabi: twierdza Busosanseong, świątynia Jeongnimsa, grobowce królewskie w Neungsan-ri i mur miejski Naseong oraz pałac królewski w Wanggung-ri i świątynia Mirŭk sa w Iksan[16]. | |
1562 | Sansa, buddyjskie klasztory górskie w Korei Sansa, Buddhist Mountain Monasteries in Korea |
36°32′31″N 127°49′06″E/36,541944 127,818333 | K (iii) |
2018 | Siedem buddyjskich klasztorów górskich z VII–X w. w południowych prowincjach Korei, o charkaterstycznej zabudowie z otwartym dziedzińcem otoczonym przez cztery budynki: Salę Buddy, pawilon, czytelnię i dormitorium[17]. | |
1498 | Seowon, neokonfucjańskie akademie koreańskie Seowon, Korean Neo-Confucian Academies |
36°43′38,3″N 128°50′36,3″E/36,727297 128,843428 | K (iii) |
2019 | Neokonfucjańskie akademie koreańskie działające od XV do XIX wieku za panowania dynastii Joseon: Seowon Sosu, Seowon Namgye, Seowon Oksan, Seowon Dosan, Seowon Piram, Seowon Dodong, Seowon Byeongsan, Seowon Museong i Seowon Donam[18]. | |
1591 | Getbol, wybrzeża koreańskie Getbol, Korean Tidal Flats |
34°49′43,8″N 126°06′16,0″E/34,828822 126,104444 | K (x) |
2021 | Cztery równiny zalewowe we wschodniej części Morza Żółtego o wielkiej bioróżnorodności – występuje tu 2150 gatunków roślin i zwierząt[19]. | |
1666 | Kurhany z okresu Gaya Gaya Tumuli |
K (iii) |
2023 | Siedem kurhanów na południu Korei z okresu konfederacji Gaya[20]. |
Obiekty na południowokoreańskiej Liście Informacyjnej UNESCO[edytuj | edytuj kod]
Poniższa tabela przedstawia obiekty na południowokoreańskiej Liście Informacyjnej UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
- Obiekt – polskie nazwa obiektu wraz z jej angielskim oryginałem na południowokoreańskiej Liście Informacyjnej[2];
- Położenie – miasto, prowincja; współrzędne geograficzne;
- Typ – klasyfikacja według zgłoszenia[4]:
- kulturowe (K),
- przyrodnicze (P),
- kulturowo–przyrodnicze (K,P);
- Rok wpisu – roku wpisu na Listę Informacyjną;
- Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | Opis |
---|---|---|---|---|---|---|
385 | Ośrodki wypalania gliny w Gangjin Kangjingun Kiln Sites |
Jeolla Południowa | K (ii)(iii)(iv)(v)(vi) |
1994 | 98 z 400 ośrodków wypalania gliny z okresu Goryeo (918–1392)[21]. | |
386 | Rezerwat przyrody Seoraksan Mt. Soraksan Nature Reserve |
Gangwon 38°07′30″N 128°24′58″E/38,125000 128,416111 |
P (vii)(x) |
1994 | Rezerwat przyrody o powierzchni 163,6 km² we wschodniej części środkowego Półwyspu Koreańskiego z granitowymi i gnejsowymi pasmami górskimi z wieloma szczytami wznoszącymi się na ponad 1200 m n.p.m.[22] Zarejestrowano tu ponad 822 gatunki roślin naczyniowych, w tym rzadkie rośliny, takie jak Hanabusaya asiatica czy piżmowiec syberyjski, i 49 gatunków ptaków i ssaków, w tym gatunki zagrożone, takie jak Dryocopus javensis richardsi[22]. | |
1640 | Skamieniałości dinozaurów na wybrzeżu południowym Sites of fossilized dinosaurs throughout the Southern seacoast |
P (viii)(ix)(x) |
2002 | Miejsca występowania skamieniałości dinozaurów na wybrzeżu południowym Korei, gdzie znaleziono doskonale zachowane skamieniałe jaja i ślady dinozaurów z okresu kredy ery mezozoicznej[23]. Odkryto tu m.in. największe ślady archeopteryksów na świecie i najstarsze na świecie ślady ptaków z płetwiastymi stopami[23]. | ||
5484 | Saliny Salterns |
K (iii)(v) |
2010 | Jeolla Południowa jest głównym regionem produkcji soli w Korei[24]. Saliny Sinan i Yeonggwang powstały w XIX w., kiedy do Korei przywieziono z Japonii znajomość pozyskiwania soli z wody morskiej[24]. | ||
Salina Yeonggwang | Jeolla Południowa 35°15′58″N 126°19′56″E/35,266111 126,332222 |
|||||
Salina Sinan | Jeolla Południowa 34°59′35″N 126°10′34″E/34,993056 126,176111 |
|||||
5486 | Petroglify nad strumieniem Daegokcheon Daegokcheon Stream Petroglyphs |
K (iii) |
2010 | Petroglify znajdują się na skale klifu o długości 3 km nad strumieniem Daegokcheon. Petroglify Bangudae obejmują ok. 300 przedstawień ludzi, zwierząt, statków i narzędzi[25]. Wśród petroglifów w Cheonjeon-ri znajdują się najstarsze rysunki w Korei z okresu neolitu i epoki brązu[25]. | ||
Petroglify Bangudae | 35°36′13″N 129°10′38″E/35,603611 129,177222 | |||||
Petroglify w Cheonjeon-ri | 35°36′53″N 129°10′25″E/35,614722 129,173611 | |||||
5488 | Antyczne fortece górskie w środkowej Korei Ancient Mountain Fortresses in Central Korea |
K (iii)(iv)(v) |
2010 | Siedem fortec górskich w środkowej Korei[26]. | ||
5576 | Mokradła Upo Upo Wetland |
Gyeongsang Południowy 35°33′07″N 128°24′53″E/35,551944 128,414722 |
K (vii)(x) |
2011 | Największe mokradło rzeczne w Korei (2,3 km²), siedlisko ptaków wędrownych wpisane w 1998 roku na listę konwencji ramsarskiej[27]. | |
5598 | Naganeupseong Naganeupseong, Town Fortress and Village |
Jeolla Południowa 34°54′25″N 127°20′20″E/34,906944 127,338889 |
K (iii)(iv)(v)(vi) |
2011 | Historyczna wioska w południowo-zachodniej Korei, znana z dobrze zachowanego krajobrazu kulturowego i tradycyjnego stylu życia z czasów dynastii Joseon (1392–1910)[28]. | |
5599 | Wieś Oeam Oeam Village |
Chungcheong Południowy 36°43′52″N 127°00′49″E/36,731111 127,013611 |
K (iii)(iv)(v)(vi) |
2011 | Tradycjna wieś klanowa rodziny Yean Yi[29]. | |
5781 | Mury obronne Seulu Seoul City Wall |
Seul 37°33′00″N 126°59′00″E/37,550000 126,983333 |
K (ii)(iii)(iv)(vi) |
2012 | Mury obronne stolicy Seul, których budowa rozpoczęła się w 1395 roku[30]. | |
6171 | Kamienne posągi Buddy i pagody w świątyni Unju sa Stone Buddhas and Pagodas at Hwasun Unjusa Temple |
Jeolla Południowa 36°17′38″N 126°54′30″E/36,293889 126,908333 |
K (i)(iii)(iv) |
2017 | W terenie świątyni Unju z X–XI w. znajduje się 141 pozostałości kamiennych pagod i 115 kamiennych posągów Buddy[31]. |
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Nazwy podane za Polskim Komitetem ds. UNESCO[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ UNESCO: Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ a b c d e UNESCO: Republic of Korea. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ Polski Komitet ds. UNESCO: Korea Południowa (Republika Korei). [dostęp 2020-01-19]. (pol.).
- ↑ a b UNESCO: The Criteria for Selection. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Seokguram Grotto and Bulguksa Temple. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Haeinsa Temple Janggyeong Panjeon, the Depositories for the Tripitaka Koreana Woodblocks. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Jongmyo Shrine. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Changdeokgung Palace Complex. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Hwaseong Fortres. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Gyeongju Historic Areas. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Gochang, Hwasun and Ganghwa Dolmen Sites. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Jeju Volcanic Island and Lava Tubes. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Royal Tombs of the Joseon Dynasty. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Historic Villages of Korea: Hahoe and Yangdong. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Namhansanseong. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Baekje Historic Areas. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Sansa, Buddhist Mountain Monasteries in Korea. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Seowon, Korean Neo-Confucian Academies. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Getbol, Korean Tidal Flats. [dostęp 2021-08-09]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Gaya Tumuli. [dostęp 2023-09-18]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Kangjingun Kiln Sites. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Mt. Soraksan Nature Reserve. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Sites of fossilized dinosaurs throughout the Southern seacoast. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Salterns. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Daegokcheon Stream Petroglyphs. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Ancient Mountain Fortresses in Central Korea. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Upo Wetland. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Naganeupseong, Town Fortress and Village. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Oeam Village. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Seoul City Wall. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Stone Buddhas and Pagodas at Hwasun Unjusa Temple. [dostęp 2020-01-19]. (ang.).