Louise Schroeder
 Schroeder podczas konferencji premierów krajów związkowych trzech stref okupacyjnych Niemiec w Koblencji (8–10 lipca 1948) | |
| Data i miejsce urodzenia |
2 kwietnia 1887 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
4 czerwca 1957 |
| Burmistrz Berlina | |
| Okres |
od maja 1947 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
Louise Dorothea Sophie Schroeder (ur. 2 kwietnia 1887 w Altonie, zm. 4 czerwca 1957 w Berlinie) – niemiecka polityk socjaldemokratyczna, aktywistka stowarzyszenia opieki społecznej nad robotnikami Arbeiterwohlfahrt, jedna z pierwszych kobiet wybranych w 1919 roku do Zgromadzenia Narodowego (niem. Weimarer Nationalversammlung), posłanka do Reichstagu (1920–1933), pierwsza kobieta piastująca urząd nadburmistrza Berlina (1947–1948), burmistrz Berlina (1946–1951), posłanka do Bundestagu (1949–1957).
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Louise Schroeder urodziła się 2 kwietnia 1887 roku w hamburskiej Altonie[1] w rodzinie robotniczej jako najmłodsze z ośmiorga dzieci[2]. Po skończeniu szkoły średniej dla dziewcząt w Altonie (1893–1901), kontynuowała naukę dzięki wsparciu finansowym starszego rodzeństwa w szkole handlowej w Hamburgu (1901–1902)[1][2]. W latach 1902–1908 pracowała najpierw jako stenotypistka, a później jako osobista sekretarka w europejskim towarzystwie ubezpieczeniowym[1]. Nauczyła się tam dwóch języków obcych: angielskiego i francuskiego[2].
W 1910 roku wstąpiła do Socjaldemokratycznej Partii Niemiec (niem. Sozialdemokratische Partei Deutschlands, SPD)[1]. Od 1918 roku pracowała w urzędzie opieki społecznej w Altonie[1]. W 1919 roku razem z Marie Juchacz (1879–1956) i innymi aktywistkami społecznymi założyła stowarzyszenie opieki społecznej nad robotnikami Arbeiterwohlfahrt (AWO)[1]. Przewodniczyła komisji ds. opieki społecznej nad robotnikami w Szlezwiku-Holsztynie od 1922 do 1933 roku, kiedy to działalność komisji została zakazana[1]. W latach 1925–1933 pracowała jako nauczycielka w szkole opieki społecznej nad robotnikami w Berlinie, którą współzałożyła[1]. Prowadziła również zajęcia w tamtejszej Wyższej Szkole Polityki[1].
W 1919 roku jako najmłodszy członek frakcji SPD i pierwsza kobieta została wybrana do Zgromadzenia Narodowego (niem. Weimarer Nationalversammlung), a w latach 1920–1933 była posłem do Reichstagu[1]. Jej parlamentarnym mentorem był Paul Löbe (1875–1967), z którym konsultowała się w sprawach decyzji politycznych[1]. W 1919 roku oraz w latach 1929–1933 była członkiem Zgromadzenia Miejskiego Altony (niem. Altonaer Stadtversammlung)[1].
Schroeder walczyła o objęcie opieką matek z dziećmi oraz młodzieży i poprawę systemu zdrowotnego, broniła ośmiogodzinnego dnia pracy, podnosiła kwestie równości wobec prawa niezamężnych matek i nieślubnych dzieci, a także zwracała uwagę na sytuację prostytutek[1][3].
Po dojściu Hitlera i nazistów do władzy w 1933 roku, głosowała przeciwko tzw. Ermächtigungsgesetz – ustawie upoważniającej (ustawa o pełnomocnictwach)[a], która nadawała Rządowi Rzeszy prawo wydawania rozporządzeń z mocą ustawy, bez udziału parlamentu[3]. Po rozwiązaniu AWO i delegalizacji SPD, Schroeder została pozbawiona pracy[1][3]. Odmówiono jej zasiłku dla bezrobotnych[1][3]. Była podejrzewana o zdradę stanu (niem. Hochverrat), musiała regularnie meldować się na policyjnym komisariacie, a jej mieszkanie było wielokrotnie poddawane rewizjom[1][3].
W 1934 roku Schroeder otworzyła w Hamburgu filię piekarni[1]. Od 1939 roku pracowała jako sekretarka i asystentka w firmie budowlanej w Berlinie[1], która w 1944 roku oddelegowała ją do Danii, gdzie doczekała końca wojny[4].
W 1946 roku Schroeder została jednym z trzech przewodniczących berlińskiego stowarzyszenie opieki społecznej nad robotnikami Arbeiterwohlfahrt oraz wiceprzewodniczącą berlińskiej SPD[1]. W 1946 roku została wybrana na burmistrza Berlina i na trzeciego zastępcę nadburmistrza miasta Otto Ostrowskiego (1883–1963)[1]. Objęła wszystkie resorty społeczne, łącznie z organizacją zaopatrzenia w żywność i opał[1]. Po dymisji Ostrowskiego, 8 maja 1947 roku objęła stanowisko nadburmistrza Berlina[4]. W czerwcu 1947 roku na nadburmistrza został wybrany Ernst Reuter (1889–1953)[4]. Ponieważ nie mógł on jednak objąć stanowiska z uwagi na weto sowieckie, Schroeder sprawowała urząd nadburmistrza komisarycznie do grudnia 1948 roku[4][1]. Była pierwszą i dotychczas (2017) jedyną kobietą sprawującą ten urząd[4]. Pod koniec sierpnia 1948 roku Schroeder ciężko zachorowała, a jej obowiązki na trzy i pół miesiąca przejął polityk CDU Ferdinand Friedensburg (1886–1972)[4]. Był to politycznie ciężki czas sowieckiej blokady zachodnich sektorów Berlina i początki podziału miasta[4][1]. Schroeder bezskutecznie apelowała o utrzymanie jedności Berlina[1]. Po zwycięstwie SPD w wyborach w 1948, nadburmistrzem został Ernst Reuter, a Schroeder jego zastępczynią – funkcję tę sprawowała do 1951 roku[1].
W latach 1946–1950 Schroeder była współwydawcą pisma „Das Sozialistische Jahrhundert”[3]. W latach 1948–1950 była członkiem berlińskiej rady miejskiej (niem. Stadtverordnetenversammlung), a w latach 1951–1952 Izby Deputowanych w Berlinie[3]. W latach 1948–1949 przewodniczyła Stowarzyszeniu Miast Niemiec (niem. Deutscher Städtetag)[1]. W latach 1948–1967 zasiadała w zarządzie SPD[3].
W 1949 roku jej kandydatura była dyskutowana w SPD i w mediach w kontekście wyboru Prezydenta Niemiec, jednak to Kurt Schumacher (1895–1952) zdobył głosy, a Schroeder w końcu musiała go poprzeć[1][3].
W latach 1949–1957 była posłem do Bundestagu, a w 1950 roku została oddelegowana przez zarząd SPD do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy w Strasburgu[1][2]. W latach 1952–1954 zasiadała w prezydium Niemieckiego Czerwonego Krzyża[3].
Nagrody i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- 1949: Złoty Medal miasta Paryża[1][2]
- 1949: honorowe członkostwo Stowarzyszenia Miast Niemiec (niem. Deutscher Städtetag)[3]
- 1952: Order Zasługi Republiki Federalnej Niemiec – Wielki Krzyż Zasługi z Gwiazdą[1]
- 1957: honorowe obywatelstwo miasta Berlina (przyznane pierwszej kobiecie)[4][1]
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
W 1998 roku na wniosek parlamentarzystów Izby Deputowanych w Berlinie ufundowano medal im. Louise Schroeder przyznawany corocznie za działalność na rzecz demokracji, pokoju, sprawiedliwości społecznej oraz równouprawnienia kobiet i mężczyzn[4][5].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Oficjalna nazwa to: Ustawa o usunięciu zagrożenia narodu i państwa (niem. Gesetz zur Behebung der Not von Volk und Reich).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae Petra Weber: Schroeder, Louise. W: Neue Deutsche Biographie 23. 2007, s. 569–571. [dostęp 2017-01-28].
- ↑ a b c d e Louise Schroeder: Regine Marquardt: Das Ja zur Politik: Frauen im Deutschen Bundestag (1949–1961) Ausgewählte Biographien. Springer-Verlag, 2013, s. 103–134. ISBN 978-3-322-93353-9. [dostęp 2017-01-28].
- ↑ a b c d e f g h i j k Bettina Michalski: Schroeder, Louise. W: Rudolf Vierhaus: Biographisches Handbuch der Mitglieder des Deutschen Bundestages 1949–2002. Walter de Gruyter, 2002, s. 784–785. ISBN 978-3-11-096905-4. [dostęp 2017-01-28].
- ↑ a b c d e f g h i Louise Schroeder. berlin.de. [dostęp 2017-01-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-12)]. (niem.).
- ↑ Abgeordnetenhaus Berlin: Louise-Schroeder-Medaille. [dostęp 2017-01-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-02)]. (niem.).