Ludomir Danilewicz
| |
| Data śmierci |
25 lutego 1971 |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
wynalazca, inżynier |
| Narodowość | |
| Odznaczenia | |
| Londyn | |
Ludomir Danilewicz (ur. ok. 1905 w Sosnowcu, zm. 25 lutego 1971 w Londynie[1][2]) – polski inżynier, wynalazca. Przed II wojną światową był współwłaścicielem Wytwórni Radiotechnicznej AVA w Warszawie[1][3]. W zakładzie tym opracowywano i produkowano sprzęt specjalny dla wojska, policji, straży granicznej i.in[4]., a także wyposażenie radiowe dla Biura Szyfrów sztabu generalnego WP, produkowano też kopie niemieckiej maszyny szyfrującej "Enigma"[5].
Jej konstrukcja i prototypy powstały w latach 1929-1930. Ludomir Danilewicz był konstruktorem części mechanicznej i elektrycznej maszyny szyfrującej Lacida[6], skonstruowanej w latach 1929-30, która w latach 30. użyta została do złamania kodu niemieckiej Enigmy[7]. W lutym 1933 Wytwórnia Radiotechniczna AVA otrzymała zlecenie na produkcję seryjną i w tym samym roku zostały wyprodukowane pierwsze egzemplarze. Danilewicz współpracował z Oddziałem II Sztabu Generalnego WP i kierował produkcją urządzeń specjalnych dla wojska w AVA.
Ludomir Danilewicz brał udział w skonstruowaniu cyklometru i bomby Rejewskiego oraz polskiej wersji Enigmy.
Współzałożycielami spółki AVA byli: młodszy brat Ludomira, Leonard Danilewicz oraz Edward Fokczyński i Antoni Palluth, oficer Sztabu Głównego WP, który został jej dyrektorem. Spółkę założono w 1928 roku, jej nazwa powstała z połączenia znaków wywoławczych Pallutha (TPVA) i studiujących na Politechnice Warszawskiej braci Danilewiczów (TPAV), którzy byli pasjonatami krótkofalarstwa. Głównym konstruktorem Wytwórni AVA został inż. Tadeusz Heftman[1][3].
Po agresji Niemiec na Polskę w czasie wojny obronnej 1939 przedostał się wraz z innymi pracownikami Biura Szyfrów do Wielkiej Brytanii, zamieszkał w londyńskiej dzielnicy Ruislip. W 1964 roku uzyskał wraz z bratem amerykański patent na urządzenie nazwane rotary converter, służące do przeliczania kursów walut i innych wartości, np. centymetrów na cale[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Tadeusz Heftman - konstruktor » Cichociemni elita dywersji [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 2020-05-06] (pol.).
- ↑ Zbigniew S. Siemaszko, Pipsztoki, „Zeszyty Historyczne”, 98, Paryż 1991, s. 51, ISBN 2-7168-0157-6.
- ↑ a b Władysław Kozaczuk: Enigma: how the German machine cipher was broken, and how it was read by the Allies in World War Two. University Publications of America, 1984, s. 26. ISBN 0-89093-547-5. (ang.).
- ↑ Tadeusz Lisicki, Historia i metody rozwiązania niemieckiego szyfru maszynowego „ENIGMA”, w zbiorach Instytutu Piłsudskiego w Londynie, Kolekcja akt Stefana Mayera, zespół nr 100, teczka nr 709/100/53, wrzesień 1975.
- ↑ „AVA” Wytwórnia Radiotechniczna (1928 - 1939). [dostęp 2015-12-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (23 grudnia 2015)].
- ↑ Władysław Kozaczuk: Enigma: how the German machine cipher was broken, and how it was read by the Allies in World War Two. University Publications of America, 1984, s. 134. ISBN 0-89093-547-5. (ang.).
- ↑ Niemcy czytali polskie szyfry.... 2006-05-18. [dostęp 2015-12-25]. (pol.).
- ↑ Ludomir i Leonard Danilewicz: US Patent US3143290 A. [dostęp 2015-12-23].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Laurence Peter, How Poles cracked Nazi Enigma secret, BBC News, 20 July 2009
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Friedrich L. Bauer: Entzifferte Geheimnisse, Methoden und Maximen der Kryptographie. Springer, Berlin 2000 (3. Aufl.), ISBN 3-540-67931-6.
- David Kahn: The Code Breakers – The Story of Secret Writing. Macmillan USA, Reissue 1974, ISBN 0-02-560460-0.
- David Kahn: Seizing the Enigma – The Race to Break the German U-Boat Codes, 1939 –1943. Naval Institute Press, Annapolis, MD, USA, 2012, ISBN 978-1-59114-807-4.
- Władysław Kozaczuk: Enigma – How the German Machine Cipher Was Broken, and How It Was Read by the Allies in World War Two. Editiert und übersetzt durch Christopher Kasparek, Frederick, MD, University Publications of America, 1984, ISBN 0-89093-547-5.
- Władysław Kozaczuk, Jerzy Straszak, Enigma – How the Poles Broke the Nazi Code, New York: Hippocrene Books, 2004, ISBN 0-7818-0941-X, OCLC 838655852.
- Władysław Kozaczuk: Geheimoperation Wicher. Bernard u. Graefe, Koblenz 1989, Karl Müller, Erlangen 1999, ISBN 3-7637-5868-2, ISBN 3-86070-803-1.
- Władysław Kozaczuk: Im Banne der Enigma. Militärverlag, Berlin 1987, ISBN 3-327-00423-4.
- Hugh Sebag-Montefiore, Enigma – The battle for the code, London: Cassell Military Paperbacks, 2004, ISBN 0-304-36662-5, OCLC 61439260.