Maria Kossakowska (oficer)
 podporucznik
| |
| Data i miejsce urodzenia |
5 kwietnia 1915 |
|---|---|
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1941−1944 |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Maria Kossakowska z domu Szymańska ps. „Spokojna” (ur. 5 kwietnia 1915 w Tyborach-Trzciance) − podporucznik ZWZ-AK, więźniarka NKWD, po wojnie rolniczka. Odznaczona Orderem Wirtuti Militari.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Maria Szymańska urodziła się 5 kwietnia 1915 w Tyborach-Trzciance pow. Wysokie Mazowieckie, w rodzinie rolników Stanisława i Konstancji z domu Gerałzowskiej. Ukończyła siedmioklasową szkołę powszechną, która znajdowała się w pobliskiej Jabłonce Kościelnej. Później uczyła się w dwuletniej Szkole Przysposobienia Gospodyń Wiejskich w Kobryniu, a po jej ukończeniu powróciła do domu i razem z rodzicami pracowała w gospodarstwie[1].
Do konspiracji dołączyła w sierpniu 1941 jako żołnierz Związku Walki Zbrojnej. Została zaprzysiężona przez ppor. Jana Zielińskiego ps. „Skrzetuski”, który był komendantem Ośrodka Łączności Okręgu Białystok ZWZ, przyjmując pseudonim „Spokojna”[1]. Od tego momentu razem z całą swoją rodziną współdziałała w służbie konspiracyjnej, a w ich domu funkcjonowała skrzynka kontaktowa Komendy Obwodu. Na terenie ich gospodarstwa kwaterował także komendant Okręgu Białostockiego Armii Krajowej płk Władysław Liniarski ps. „Mścisław” [1]. Marię przydzielono do zespołu łączności Referatu Wojskowej Służby Kobiet Sztabu Okręgu Białystok, a jej szefem była Helena Hermanowska ps. „Zaczyn”. Zadaniem Marii było utrzymywanie łączności Komendanta Okręgu z szefem Sztabu Okręgu mjr. Wiktorem Ściegiennym ps. „Las”, a także z Komendą Obwodu Wysokie Mazowieckie. Miała również przekazywać rozkazy do bazy BIP Okręgu Białystok, którym kierował mjr. Władysław Bruliński ps. „Oskar”[1]. Rozkazem nr 11 z 10 listopada 1944 Komendant Okręgu mianował ją na stopień podporucznika czasu wojny ze starszeństwem od 3 maja 1944.
W grudniu 1944 Marię aresztowało NKWD i Urząd Bezpieczeństwa. Torturowano Marię podczas śledztwa prowadzonego początkowo w Zambrowie, a później w Białymstoku. Podczas prowadzonego śledztwa funkcjonariusze NKWD połamali jej nogi[1]. Jednak nie przyznała się, że działała w konspiracji i bez żadnego sądu jesienią 1944 odesłano ją do obozu NKWD Skopin-Pobiedinka, a następnie w Stalinogorsku. W styczniu 1946 powróciła do kraju z obozu (lista transportu nr 04323), ale w dalszym ciągu znajdowała się pod nadzorem UB[1].
Maria nie była członkiem Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, ale w 1991 wstąpiła do Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, otrzymując w 1992 status kombatanta[1].
W styczniu 1947 wyszła za mąż za Marcelego Kossakowskiego. Utrzymywali się z pracy na roli i wychowali dwoje dzieci[1]
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – rozkaz Komendanta Okręgu Białystok nr 11 z 10 listopada 1944[2]
- Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami – 11 listopad 1943
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Elżbieta Zawacka: Słownik biograficzny kobiet odznaczonych orderami wojennymi Virtuti Militari. T. II. Toruń: Fundacja „Archiwum i Muzeum Pomorskiej Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek”, 2005, s. 115. ISBN 83-88693-08-5.
- Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa [dostęp 2023-04-24]