Miejskie szkoły średnie, szkoły wyższe i prywatne w latach 1908–1918 w Poznaniu

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Miejskie szkoły średnie, szkoły wyższe i prywatne w latach 1908–1918 w Poznaniu – miejskie szkoły średnie (niem. Städtischen Schulen) średniego stopnia nauczania (niem. Mittelschulen), szkoły wyższe (niem. Höhere Schulen) i szkoły prywatne (niem. Privatschulen) działające w latach 1908–1918 na obszarze miasta Poznania (niem. Posen)[1][2].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Do końca XIX wieku poznańskie szkoły zajmowały gmachy zbudowane w ostatnim trzydziestoleciu tegoż wieku. Po przyłączeniu do miasta w 1900 roku Jeżyc, Łazarza i Wildy, wystąpiła potrzeba budowy nowych budynków szkolnych, co doprowadziło do zainicjowania w latach 1902–1914, budowy nowych obiektów dla szkół średnich. Zbudowane zostały IV Mittelschule dla dziewcząt i chłopców na Łazarzu przy Baarthstrasse i V Mittelschule również dla dziewcząt i chłopców na Wildzie przy Rosenstrasse[3].

Projekty gmachów tych szkół powstały w Miejskim Urzędzie Budowlanym, pod kierunkiem miejskich radców budowlanych (niem. Stadtbaurat) Heinricha Grüdera (IV Mittelschule), Adolfa Stahla (V Mittelschule)[3].

Architektami zaangażowanymi przy projektowaniu szkół byli Otto Meister (IV Mittelschule) i Häcker (V Mittelschule)[3].

Rozplanowanie przestrzenne szkoły (IV Mittelschule) wykonał natomiast miejski inspektor budowlany Felix Moritz, a Hermann Herrenberger (V Mittelschule)[3].

Szkoły średnie, wyższe i prywatne[edytuj | edytuj kod]

Szkoły średnie, wyższe i prywatne w latach 1908–1918 w Poznaniu
Dawna szkoła Lata budowy/otwarcia Opis Obecnie w budynku Zdjęcie współczesne Zdjęcie dawne Lokalizacja
Mittelschulen –

szkoły średnie

I Mittelschule 1884–1885[4] Dawna I szkoła średnia dla chłopców przy Naumannstrasse 4[1], obecnie ul. Działyńskich.
 Zespół Szkół Zawodowych nr 6 im. Joachima Lelewela[5].

Budynek szkoły ostatni po lewej

Na mapach: 52°24′41,8″N 16°55′27,0″E/52,411611 16,924167
II Mittelschule 1889–1890[4] Dawna II szkoła średnia dla dziewcząt

przy Kohleisstrasse 8[1], obecnie

ul. Feliksa Nowowiejskiego.

Zespół Szkół Zawodowych nr 6 im. Joachima Lelewela. Na mapach: 52°24′42,5″N 16°55′28,4″E/52,411806 16,924556
III Mittelschule (Bürgerschule)
 1871[6] Dawna szkoła średnia, tzw. szkoła obywatelska przy Ritterstrasse 30[1],

obecnie ul. Franciszka Ratajczaka róg ul. Stanisława Taczaka.

Współcześnie budynek szkoły nie istnieje. Na mapach: 52°24′19,2″N 16°55′27,9″E/52,405333 16,924417
IV Mittelschule 1904–1905[7] Dawna szkoła średnia dla dziewcząt i chłopców przy Baarthstrasse 3[1], na Łazarzu, obecnie ul. Ryszarda Berwińskiego. Szkoła Podstawowa nr 26 im. Ryszarda Berwińskiego. Na mapach: 52°23′53,2″N 16°54′05,3″E/52,398111 16,901472
V Mittelschule 1913–1914[7]

Dawna szkoła średnia dla dziewcząt i chłopców przy Rosenstrasse, na Wildzie, obecnie ul. Różana 1-3.


Zespół Szkół nr 5, który tworzą Szkoła Podstawowa nr 42 im. Bolesława Chrobrego i Przedszkole nr 115 „Sportowa Drużyna”[8]. Na mapach: 52°23′57,1″N 16°55′28,8″E/52,399194 16,924667
Gymnasien –

gimnazja

Königliche Friedrich-Wilhelms-Gymnasium 1833,

rozbudowy w latach 1856–1857 i

1871–1873[9]

Dawne gimnazjum męskie przy Schützenstrasse 29[1], obecnie ul. Strzelecka. III Liceum Ogólnokształcące im. św. Jana Kantego. Na mapach: 52°24′16,1″N 16°55′57,4″E/52,404472 16,932611
Königliche Auguste-Viktoria-Gymnasium 1901–1903[10] Dawne gimnazjum męskie przy Bukerstrasse 16[1],

obecnie ul. Bukowska.

Królewskie Gimnazjum im. Augusty Wiktorii[11].

I Liceum Ogólnokształcące im. Karola Marcinkowskiego. Na mapach: 52°24′25,0″N 16°54′13,3″E/52,406944 16,903694
Königliche Mariengymnasium 1852–1855[12] Dawne gimnazjum męskie przy

Große Gerberstrasse 56[1], od 1917 roku Raczynskistrasse 1[2], obecnie ul. Garbary.

Liceum Ogólnokształcące św. Marii Magdaleny. Na mapach: 52°24′14,3″N 16°56′18,6″E/52,403972 16,938500
Höhere Schulen – szkoły wyższe
Königliche Akademie zu Posen 1907–19099[13] Dawna pruska Akademia Królewska w Poznaniu przy Königsstrasse, obecnie ul. Henryka Wieniawskiego. Collegium Minus. Na mapach: 52°24′29,4″N 16°54′56,6″E/52,408167 16,915722
Königliche Berger-Oberrealschule 1861–1865[14] Dawna męska wyższa szkoła realna przy Schützenstrasse 4[1], obecnie ul. Strzelecka. Wydział Inżynierii Zarządzania Politechniki Poznańskiej. Na mapach: 52°24′17,4″N 16°55′59,6″E/52,404833 16,933222
Luisen-Schule Szkołę ulokowano w 1878–1880, w budynku wybudowanym wcześniej[15] Dawna żeńska szkoła wyższa przy Mühlenstrasse 10[2], obecnie ul. Młyńska.
 Współcześnie budynek szkoły nie istnieje.

Szkoła stała w miejscu trzeciego budynku po prawej

Na mapach: 52°24′37,9″N 16°55′30,6″E/52,410528 16,925167
Königliche Höhere Maschinenbauschule 1907[16] Dawna Królewska Wyższa Szkoła Budowy Maszyn przy Kreuzburgerstrasse 5[1], obecnie ul. Gothilfa Bergera. Rektorat Politechniki Poznańskiej[17]. Na mapach: 52°23′39,2″N 16°55′05,8″E/52,394222 16,918278
Königliche Baugewerkschule

1891[18]

 Dawna Królewska Szkoła Budownicza pomiędzy ulicami Fischerei 17[1], obecnie ul. Rybaki i

Wiesenstrasse 11[2], obecnie ul. Łąkowa[19].

Zespół Szkół Budownictwa nr 1, w skład którego wchodzą XXI Liceum Ogólnokształcące i Technikum Budowlane im. gen. Władysława Andersa[20]. Na mapach: 52°24′03,0″N 16°55′49,2″E/52,400833 16,930333
Privatschulen –

szkoły prywatne

Knote'sche Höhere Mädchenschule, także

Below-Knotesches Privat-Lyzeum

1910–1911[21] Dawna szkoła prywatna Heinricha Belowa i Marii Knothe przy Oberwall 4[2], obecnie ul. Tadeusza Kościuszki. Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego

(Biuro Geodety Województwa)[22].

Na mapach: 52°24′39,7″N 16°55′13,4″E/52,411028 16,920389
Wegener'sche Höhere Mädchenschule, także

Wegnersches Lyzeum

1910,

rozbudowa 1931–1933[23]

Dawna prywatna wyższa szkoła żeńska Mathilde Wegener przy Karmeliterwall, obecnie ul. Krakowska[1][24]. VI Liceum Ogólnokształcące im. Ignacego Jana Paderewskiego. Na mapach: 52°24′00,7″N 16°55′57,1″E/52,400194 16,932528
Sachsesche Höhere Mädchenschule, także

Sachseches Lyzeum zu Posen-West

1906–1907[25] Dawna prywatna żeńska szkoła wyższa Anny I. Sachse przy Neue Gartenstrasse 8, obecnie ul. Jana Matejki[1]. Współcześnie budynek nie istnieje.

W tym miejscu obecnie usytuowany jest budynek II Liceum Ogólnokształcące im. Generałowej Zamoyskiej i Heleny Modrzejewskiej.

Na mapach: 52°24′12,2″N 16°54′00,1″E/52,403389 16,900028
Valentin'sche Höhere Mädchenschule Dawna prywatna żeńska szkoła wyższa przy St. Martinstrasse 26, obecnie ul. Święty Marcin[1].
Illgen'sche Privat-Mittelschule Dawna prywatna szkoła średnia przy Kaiser Wilhelmstrasse 13/15, obecnie ul. Augustyna Szamarzewskiego[1].
Warnkasche höhere Töchterschule Dawna prywatna żeńska szkoła wyższa przy Wienerstrasse 1, obecnie ul. Romana Szymańskiego[26]. Współcześnie budynek nie istnieje.
Danyszsche höhere Töchterschule Dawna prywatna żeńska szkoła wyższa przy St. Martinstrasse 68, obecnie ul. Święty Marcin[26].
Pozostałe szkoły
Königliche Gewerbe- und Haushaltungsschule für Mädchen, także Königliche Handels- und Gewerbeschule 1897[27] Dawna Królewska Szkoła Rzemiosł i Gospodarstwa Domowego dla Dziewcząt na rogu Tiergartenstrasse 4[2], obecnie ul. Zwierzyniecka i Glogauerstrasse 21[1], obecnie ul. Franklina Roosevelta, ponieważ ul. Głogowska dochodziła ówcześnie do ul. Zwierzynieckiej. Współcześnie budynek szkoły nie istnieje, rozebrany został w 1926 roku[27], stał w pobliżu obecnego wieżowca Bałtyk. Na mapach: 52°24′26,7″N 16°54′43,6″E/52,407417 16,912111
Städtische Handelsschule 1907, w budynku wybudowanym wcześniej[28] Dawna Miejska Szkoła Handlowa przy Bergstrasse 12[1], później ulicę przemianowano na Hinderburgstrasse, obecnie ul. Podgórna. Współcześnie szkoła funkcjonuje przy ul. Śniadeckich[29]. Na mapach: 52°24′22,6″N 16°55′47,0″E/52,406278 16,929722

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Adressbuch der Provinzial-Hauptstadt Posen. 1911 – Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa [online], www.wbc.poznan.pl [dostęp 2020-03-28].
  2. ↑ a b c d e f Adressbuch der Residenzstadt Posen; 1917 Deutscher Volksrat Posen – Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa [online], www.wbc.poznan.pl [dostęp 2020-03-28].
  3. ↑ a b c d Kronika Miasta Poznania 1995 R.63 Nr4; Poznań w literaturze, literatura w Poznaniu, Architektura poznańskich szkół podstawowych z początku wieku, s. 343-344 – Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa [online], www.wbc.poznan.pl [dostęp 2020-05-15].
  4. ↑ a b Atlas architektury Poznania, J. Pazder (red.), A. Dolczewska, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2008, s. 114, ISBN 978-83-7503-058-7.
  5. ↑ Kontakt – Zespół Szkół Zawodowych Nr 6 [online] [dostęp 2020-03-28] (pol.).
  6. ↑ Red. Jerzy Topolski i Lech Trzeciakowski, Dzieje Poznania, t. II, cz. I: Lata 1793–1918. (Poznań 1994), s. 520, ISBN 83-01-11393-6.
  7. ↑ a b Zentralblatt der Bauverwaltung:, „Goobi viewer”, 1917, 1917 [dostęp 2020-03-28] (niem.).
  8. ↑ Zespół Szkół nr 5 w Poznaniu [online] [dostęp 2020-04-02] [zarchiwizowane z adresu 2019-12-31].
  9. ↑ Atlas architektury Poznania, J. Pazder (red.), A. Dolczewska, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2008, s. 285, ISBN 978-83-7503-058-7.
  10. ↑ Atlas architektury Poznania, J. Pazder (red.), A. Dolczewska, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2008, s. 86, ISBN 978-83-7503-058-7.
  11. ↑ Zarys historii Gimnazjum i Liceum im. Karola Marcinkowskiego W Poznaniu w latach 1919 – 2009 | My z Marcinka [online], www.myzmarcinka.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).
  12. ↑ Atlas architektury Poznania, J. Pazder (red.), A. Dolczewska, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2008, s. 123, ISBN 978-83-7503-058-7.
  13. ↑ Atlas architektury Poznania, J. Pazder (red.), A. Dolczewska, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2008, s. 307, ISBN 978-83-7503-058-7.
  14. ↑ Atlas architektury Poznania, J. Pazder (red.), A. Dolczewska, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2008, s. 286, ISBN 978-83-7503-058-7.
  15. ↑ Red. Jerzy Topolski i Lech Trzeciakowski, Dzieje Poznania, t. II, cz. I: Lata 1793–1918. (Poznań 1994), s. 521, ISBN 83-01-11393-6.
  16. ↑ Atlas architektury Poznania, J. Pazder (red.), A. Dolczewska, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2008, s. 264, ISBN 978-83-7503-058-7.
  17. ↑ O Uczelni [online], Politechnika Poznańska – Poznan University of Technology [dostęp 2020-03-28] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-25] (pol.).
  18. ↑ https://szukajwarchiwach.pl/53/5518/0#tabZespol
  19. ↑ Historia szkoły – Zespół Szkół Budownictwa Nr 1 w Poznaniu [online] [dostęp 2020-03-28] (pol.).
  20. ↑ Zespół Szkół Budownictwa Nr 1 w Poznaniu – Szkoła o ponad 100-letniej tradycji. Łączymy tradycję z nowoczesnością. [online] [dostęp 2020-03-28] (pol.).
  21. ↑ Atlas architektury Poznania, J. Pazder (red.), A. Dolczewska, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2008, s. 163, ISBN 978-83-7503-058-7.
  22. ↑ Biuro Geodety Województwa [online], bip.umww.pl [dostęp 2020-03-28].
  23. ↑ Atlas architektury Poznania, J. Pazder (red.), A. Dolczewska, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2008, s. 166, ISBN 978-83-7503-058-7.
  24. ↑ PADEREK – VI Liceum Ogólnokształcące w Poznaniu – Historia budynku [online], www.paderek.poznan.pl [dostęp 2020-03-28].
  25. ↑ Red. Jerzy Topolski i Lech Trzeciakowski, Dzieje Poznania, t. II, cz. I: Lata 1793–1918. (Poznań 1994), s. 578, ISBN 83-01-11393-6.
  26. ↑ a b Vereinsbuch des Posener Lehrervereins für Jahre 1908/09 – Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa [online], www.wbc.poznan.pl [dostęp 2020-04-02].
  27. ↑ a b http://www.kobidz.pl/app/site.php5/getFile/372
  28. ↑ Historia – Zespół Szkół Handlowych w Poznaniu [online] [dostęp 2020-04-02] (pol.).
  29. ↑ Kontakt – Zespół Szkół Handlowych w Poznaniu [online] [dostęp 2020-04-02] (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Miejskie_szkoły_średnie,_szkoły_wyższe_i_prywatne_w_latach_1908–1918_w_Poznaniu&oldid=73559850”