Mniszek błotny
.jpg)
| |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
mniszek błotny |
| Nazwa systematyczna | |
| Taraxacum palustre (Lyons) Symons Syn. Pl. Ins. Brit.: 172 (1798)[3] | |
Mniszek błotny (Taraxacum palustre (Lyons) Symons) – gatunek różnie ujmowany z rodziny astrowatych (Asteraceae) lub sekcja sect. Palustria w obrębie rodzaju mniszek (Taraxacum), odpowiadająca ujęciem gatunkowi zbiorowemu Taraxacum palustre aggr.
Charakterystyka morfologiczna[edytuj | edytuj kod]
Mniszki błotne[4] odznaczają się przede wszystkim liśćmi niepodzielonymi, zatokowo wrębnymi, a jeśli klapowanymi, to o nieskomplikowanym wzorze morfologicznym oraz liśćmi okrywy przylegającymi lub wzniesionymi, często błoniasto obrzeżonymi[4]. Pyłek występuje lub go brak. Niełupki szarobrązowe lub barwy słomkowej[5].
Systematyka, liczba gatunków, kariologia, występowanie[edytuj | edytuj kod]
Taraxacum sect. Palustria to jedna z kilkudziesięciu sekcji w obrębie rodzaju Taraxacum; jej typem jest Taraxacum suecicum G.E.Haglund, znany ze Szwecji, Finlandii, Danii i Estonii. Natomiast Taraxacum palustre (Lyons) Symons s.s. jest gatunkiem znanym z zachodniej części Niemiec, Belgii, Holandii, północnej Francji i Anglii[5]; w Polsce żaden z tych gatunków nie występuje[4].
Według danych z monografii autorstwa Jana Kirschnera i Jana Štěpánka, opublikowanej w 1998, w obrębie sekcji opisano 127 gatunków[5]. Są to w przeważającej większości apomikty, najczęściej triploidy, ale też tetraploidy, pentaploidy i heksaploidy; znane są dwa diploidy rozmnażające się płciowo. Z Polski podano 23 gatunki[4].
Przedstawiciele sekcji Palustria występują w Europie i na niektórych przyległych obszarach Azji. Są to bez wyjątku gatunki środowisk wilgotnych[5].
Historia badań[edytuj | edytuj kod]
W pierwszej (i jedynej) światowej monografii mniszków autorstwa Heinricha von Handel-Mazzettiego (1907)[6] obecnemu ujęciu sekcji Palustria odpowiadają dwa gatunki[5].
Zasadnicze znaczenie dla znajomości sekcji miały badania Johannesa Leenderta van Soesta[7]. Zgodnie z jego podejściem i z ogólną tendencją w systematyce botanicznej, mikrogatunki apomiktyczne ujmuje się obecnie w randze gatunków[8][9]; jednak ze względu na to, iż nierzadko pewnego oznaczenia mogą dokonać jedynie specjaliści od danej grupy, ze względów praktycznych całkowicie dopuszczalne jest oznaczanie do poziomu gatunku zbiorowego Taraxacum palustre aggr.
W Polsce badania taraksakologiczne prowadziła Janina Małecka; w 1972 opisała dwa nowe gatunki mniszków błotnych. Pierwsze opracowanie sekcji wykonał dla Flory polskiej Tadeusz Tacik; obejmowało ono 16 gatunków[10]. Monografię sekcji Palustria w Polsce przygotowała Jolanta Marciniuk[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-10-31] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-10-31] (ang.).
- ↑ Taraxacum palustre (Lyons) Symons, [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-10-31].
- ↑ a b c d e Jolanta Marciniuk, Taraxacum sect. Palustria w Polsce, „Rozprawa Naukowa (Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach)”, 114, [English summary: Taraxacum sect. Palustria in Poland], Siedlce 2012, s. 1–184, ISSN 2082-5684.
- ↑ a b c d e Jan Kirschner, Jan Štěpánek, A monograph of Taraxacum sect. Palustria, Průhonice: Institute of Botany, Academy of Sciences of the Czech Republic, 1998, ISBN 978-80-86188-00-3 [dostęp 2023-10-31].
- ↑ Heinrich Handel-Mazzetti, Monographie der Gattung Taraxacum, Biodiversity Heritage Library, 1907 [dostęp 2023-10-31].
- ↑ J. Mennema, In Memoriam prof. dr. ir. J.L. van Soest, „Gorteria Dutch Botanical Archives”, 12 (1), 1984, s. 3–5, ISSN 0017-2294 [dostęp 2023-10-31] (ang.).
- ↑ Exkursionsflora von Deutschland. Gefäßpflanzen: kritischer Ergänzungsband, wyd. 11. Auflage, Berlin Heidelberg: Springer Spektrum, 2016, ISBN 978-3-8274-3132-5 [dostęp 2023-10-31].
- ↑ Clive A. Stace, Hilli Thompson, New flora of the British Isles, Fourth edition, reprinted with corrections October 2021, Middlewood Green, Suffolk: C&M Floristics, 2021, ISBN 978-1-5272-2630-2 [dostęp 2023-10-31].
- ↑ Adam Jasiewicz (red.), Flora polska: rośliny naczyniowe polski i ziem ościennych. Cz. 9 Cz. 5: Dwuliścienne Zrosłopłatkowe / pod. red. Adam Jasiewicz, Wyd. 1, Warszawa: Państwowe Wyd. Naukowe, 1980, ISBN 978-83-01-01923-5 [dostęp 2023-10-31].