Mokronóżka brązowoostrzowa
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Hydropus marginellus |
| Nazwa systematyczna | |
| Hydropus marginellus (Pers.) Singer Pap. Mich. Acad. Sci. 32: 127 (1948) [1946] | |
Mokronóżka brązowoostrzowa (Hydropus marginellus (Pers.) Singer) – gatunek grzybów podstawkowych (Basidiomycota) należący do rodziny grzybówkowatych (Mycenaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hydropus, Mycenaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Basidiomycota, Fungi[1].
Takson po raz pierwszy został poprawnie sklasyfikowany i opisany w 1801 roku przez Christiaana Hendrika Persoona jako Agaricus marginellus. W 1871 roku Paul Kummer przeniósł go do rodzaju Mycena jako Mycena marginella. W roku 1886 Lucien Quélet przeniósł takson do rodzaju Omphalina, a w 1931 Marcel Josserand i René Maire do rodzaju Omphalia. Dopiero w 1946 roku Rolf Singer przeklasyfikował go jako Hydropus marginella umieszczając w rodzaju Hydropus. Błędna żeńska końcówka epitetu gatunkowego w późniejszych publikacjach została zmieniona na rodzaj męski, by pasowała gramatycznie do nazwy rodzajowej. Obecnie nazwa taksonu brzmi Hydropus marginellus.
Synonimy naukowe[2]:
- Agaricus marginellus Pers. 1801
- Mycena marginella (Pers.) P. Kumm. 1871
- Omphalina marginella (Pers.) Quél. 1886
- Omphalia marginella (Pers.) Joss. & Maire 1931
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 roku[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnicy 6–20 mm, szeroko wypukły, płaski z lekkim garbkiem na środku lub płasko – wklęsły, delikatnie prążkowany, u starszych owocników często rozszczepiający się, gładki, drobno oprószony do aksamitnego, mięsisty. Koloru brązowego, szaro-brązowy lub żółto-brązowy[4][5][6].
Szeroko przyrośnięte do trzonu, wąskie do umiarkowanie szerokich, białe o tępych, wyraźnie ciemniejszych ostrzach[4][5].
10–30 mm wysokości i 1–2 mm grubości, centralny, cylindryczny lub z nieznacznie szerszy u nasady. Kruchy, pusty w środku, ciemnoszary gdy młody, staje się szarobrązowy do prawie szklistoszarego z wiekiem. Wydziela wodnisty płyn podczas cięcia[4][5].
Białawy do szarawego, kruchy i wydziela wodnisty płyn. Zapach delikatny, smak łagodny, niewyraźny[4][6].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników biały. Zarodniki elipsoidalne o wymiarach 6,0–7,5 × 3,0–4,5 μm, gładko ścienne, słabo amyloidalne, cienkościenne[4][5].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Mokronóżka brązowoostrzowa jest rzadkim grzybem uwzględnionym w Czerwonej liście roślin i grzybów Polski ze statusem E -wymierające (gatunki zagrożone wymarciem, których przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia)[7].
Pojawia się w buczynach z domieszką świerka i jodły oraz w jodłowo-świerkowych lasach podgórskich i górskich, zwykle w grupach na gnijących pniach jodły, rzadziej świerka. Zazwyczaj rośnie w lasach naturalnych typu pierwotnego[4].
Owocniki wytwarza od czerwca do listopada[4].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Grzyb nie jest trujący, ale z uwagi na rzadkość występowania oraz małe rozmiary nie ma żadnej wartości konsumpcyjnej[4].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Podobna mokronóżka czerniejąca tworzy ciemniejsze owocniki, jednakże łatwo ją można odróżnić po tym, że uszkodzona czernieje, a jej blaszki nie mają ciemnych ostrzy.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Species Fungorum – Names Record [online], www.speciesfungorum.org [dostęp 2020-10-18].
- ↑ Species Fungorum – GSD Species [online], www.speciesfungorum.org [dostęp 2019-08-10].
- ↑ Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1
- ↑ a b c d e f g h Ladislav Hagara, Ottova encyklopedie hub, wyd. 1, Praha: Ottovo nakladatelství, 2015, s. 670, ISBN 978-80-7451-407-4, OCLC 903090511 [dostęp 2018-11-17].
- ↑ a b c d https://www.fs.fed.us/r6/sfpnw/issssp/documents4/sfs-fu-hydropus-marginellus-2017-05.docx
- ↑ a b Holec J., Bielich A., Beran M., Přehled hub střední Evropy., Praha: Academia, 2012.
- ↑ Hydropus marginellus (mokronóżka brązowoostrzowa) [online], www.grzyby.pl [dostęp 2019-08-11].