Monaster Zaśnięcia Matki Bożej w Pustyńce
nr rej. 512Г000516 | |
Widok ogólny | |
Państwo | |
---|---|
Obwód | |
Miejscowość | |
Kościół | |
Rodzaj klasztoru | |
Eparchia | |
Biskup mohylewski | |
Klauzura |
nie |
Typ monasteru |
męski |
Liczba mnichów (2013) |
5 |
Obiekty sakralne | |
Cerkiew |
Narodzenia Matki Bożej |
Założyciel klasztoru | |
Styl | |
Data budowy |
XIX w. |
Data zamknięcia |
1918 |
Data zburzenia |
1943 |
Data reaktywacji |
1992 |
Położenie na mapie obwodu mohylewskiego | |
Położenie na mapie Białorusi | |
54,102°N 31,745°E/54,101667 31,745000 |
Monaster Zaśnięcia Matki Bożej – prawosławny klasztor w Pustyńce (rejon mścisławski), w eparchii mohylewskiej i mścisławskiej Egzarchatu Białoruskiego Patriarchatu Moskiewskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Monaster został założony w 1380[1]. Założycielem monasteru był książę mścisławski Lingwen, według legendy – aby podziękować za cudowne uzdrowienie choroby oczu wodą z pobliskiego źródła. Na miejscu, gdzie powstał klasztor, miała także objawić się cudowna ikona[2]. Obok cudownego źródła powstała cerkiew Narodzenia Matki Bożej[2].
W XVI w. monaster należał na największych ośrodków prawosławnego życia zakonnego na ziemiach dzisiejszej wschodniej Białorusi. W czasie wojny litewsko-rosyjskiej w 1563 został zniszczony, część mnichów zginęła, inni byli zmuszeni uciekać. W 1605 klasztor został reaktywowany jako unicki, jednak jeszcze w tym samym stuleciu został ponownie opuszczony z powodu braku kandydatów do życia mniszego[2]. Przed XIX w. bazylianie otworzyli monaster powtórnie i w latach 1801–1808 wznieśli, na miejscu starszych drewnianych cerkwi, murowaną świątynię Zaśnięcia Matki Bożej[2].
W 1839, na skutek synodu połockiego, bazyliański klasztor został przekazany Rosyjskiemu Kościołowi Prawosławnemu. W latach 1860–1893 przeprowadzono gruntowną przebudowę monasteru. Wzniesiono cerkwie Narodzenia Matki Bożej (1864) i Opieki Matki Bożej (1865), przebudowano główną świątynię Zaśnięcia Matki Bożej, zmieniając ikonostas i wieńcząc całość pięcioma kopułami. Pod koniec XIX w. wzniesiono także nową dzwonnicę krytą dachem namiotowym[2].
Monaster został zamknięty w 1918, zaś w 1943, wysadzony w powietrze przez Niemców, uległ dalszym zniszczeniom[2]. Cudowna ikona Matki Bożej czczona w klasztorze została z niego wywieziona i jej dalsze losy nie są znane[2]. Po II wojnie światowej w budynkach monasterskich rozlokowano dom dziecka, następnie szkołę, wreszcie zaś sowchoz[1].
Egzarchat Białoruski Patriarchatu Moskiewskiego powtórnie otworzył monaster w Pustyńce w 2003. Jego przełożonym został biskup mohylewski i mścisławski Sofroniusz. Trwają prace nad odbudową zrujnowanego kompleksu, w którym na stałe żyje pięciu mnichów[2].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Na zrujnowany kompleks monasterski składają się następujące obiekty:
- ruiny głównego soboru Zaśnięcia Matki Bożej z początku XIX w. Budowla była wzniesiona w stylu barokowym, w formie trójnawowej bazyliki z prostokątnym pomieszczeniem ołtarzowym. Elewacja świątyni była zdobiona pilastrami, zwieńczona frontonem. Wieże i kopuły świątyni zostały całkowicie zniszczone.
- budynek monasterski z przełomu XVIII i XIX w. – dwukondygnacyjny obiekt wzniesiony na planie litery L. Budynek łączy się z jednonawową cerkwią domową z półkolistym pomieszczeniem ołtarzowym. Kopuła zdobiąca pierwotnie świątynię nie przetrwała.
- dzwonnica z II połowy XIX w. – pięciokondygnacyjna budowla w stylu bizantyjsko-rosyjskim, pierwotnie zwieńczona iglicą, zniszczoną,
- budynki szkolny i mieszkalny oraz spichlerz i stajnia z II połowy XIX w.
- kaplica z II połowy XIX w.[1].