Monica Z (film)

Monica Z – Musiken från filmen
	Wykonawca ścieżki dźwiękowej
	Eddy Magnason
Wydany	23 sierpnia 2013 (Szwecja); 17 września 2015 (Korea)
Gatunek	jazz
Długość	44:55
Wydawnictwo	Universal Music Group
Producent	Peter Nordahl

Monica Z
Waltz for Monica
Gatunek	film biograficzny, dramat
Data premiery	10 sierpnia 2013 (Way Out West); 13 września 2013 (Szwecja)
Kraj produkcji	Szwecja
Język	angielski, szwedzki
Czas trwania	111 min
Reżyseria	Per Fly
Scenariusz	Peter Birro
Główne role	Edda Magnason, Nadja Christiansson, Cecilia Ljung, Kjell Bergqvist, Sverrir Gudnason, Oskar Thunberg
Muzyka	Peter Nordahl
Zdjęcia	Eric Kress
Scenografia	Kelly McGehee, Josefin Asberg, Amy Williams
Kostiumy	Kicki Ilander
Montaż	Åsa Mossberg
Produkcja	Lena Rehnberg, Anna Carlsten, Jessica Ask, Tory Lenosky, Erika Malmgren
Wytwórnia	Film i Väst, StellaNova Film
Dystrybucja	Svensk Filmindustri
Budżet	40 mln koron szwedzkich

Monica Z (ang. Waltz for Monica) – szwedzki film biograficzny z 2013 roku w reżyserii Pera Fly. Bohaterem filmu jest szwedzka piosenkarka jazzowa Monica Zetterlund, która pierwotnie marzy o krajowej, a następnie międzynarodowej karierze muzycznej. W tym celu wyprowadza się z rodzinnego miasta Hagfors do Sztokholmu, z czasem staje się jedną z najbardziej znanych wokalistek w historii Szwecji^[1].

Dzieło Pera Fly uzyskało w zasadniczej większości przychylne recenzje krytyków, którzy w szczególności dostrzegali wyróżniającą się rolę Eddy Magnason, wcielającą się w postać piosenkarki^[2]. Film otrzymał jedenaście nominacji do nagrody Guldbagge i zdobył ostatecznie cztery nagrody w kategoriach Najlepsza aktorka pierwszoplanowa, Najlepszy reżyser, Najlepszy aktor drugoplanowy oraz Najlepsze kostiumy^[3].

Fabuła[edytuj | edytuj kod]

Akcja filmu osadzona jest w latach 60. XX wieku. Pracująca jako operator telefoniczny dwudziestoparoletnia Monica Zetterlund marzy o karierze muzycznej i występach w najbardziej znanych klubach jazzowych w Sztokholmie. Pewnego dnia postanawia zrealizować swoje marzenia, wyprowadza się z rodzinnego miasta Hagfors do stolicy Szwecji i nawiązuje tam szereg kontaktów w branży fonograficznej^[4]. Zachowanie piosenkarki nie podoba się jej ojcu, który nie wierzy w możliwość osiągnięcia sukcesu przez córkę i martwi się o wychowanie jej jedynego dziecka, Evy-Leny. Wokalistka upatruje swoich szans w otrzymanym zaproszeniu do występu w jednym z nowojorskich klubów jazzowych, który kończy się fiaskiem. Piosenkarka otrzymuje jednak cenne wskazówki od Elli Fitzgerald, która sugeruje jej śpiewanie jazzu po szwedzku celem uwiarygodnienia treści przekazu w poszczególnych piosenkach.

Piosenkarka powraca do kraju i od nowa planuje swoją kariery, nagrywając kolejne płyty. W międzyczasie wdaje się w romans z Vilgotem Sjömanem, który podczas pracy wokalistki zajmuje się jej córką. Kolejną szansą na europejską karierę staje się możliwość występu w 1963 roku podczas 8. Konkursu Piosenki Eurowizji z utworem „En gång i Stockholm”. Wokalistka nie zdobywa tam żadnego punktu, co w rezultacie plasuje ją na ostatniej, 13. pozycji, ex aequo z trzema innymi artystami. Szereg niepowodzeń powoduje stopniowe uzależnienie od alkoholu, którego efektem jest między innymi zabranie córki piosenkarki przez jej ojca z powrotem do rodzinnego Hagfors. Wokalistka nawiązuje kolejny romans, tym razem ze Stevem Chambersem, który następnie zdradza ją w jej mieszkaniu. Gdy piosenkarka uświadamia sobie swoją sytuację życiową, po raz kolejny próbuje zawalczyć o swoją karierę. Prosi swoją wytwórnię płytową o zaaranżowanie współpracy muzycznej z Billem Evansem. Pomimo trudności w realizacji tego pomysłu amerykański pianista dzwoni do wokalistki i zaprasza ją do współpracy. Owocem tego duetu zostaje album Waltz for Debby, który staje się najbardziej znanym wydawnictwem w karierze piosenkarki. Transmisja radiowa jednego z jej amerykańskich koncertów dociera do Szwecji, a wsłuchani w nią rodzice uświadamiają sobie realizację marzeń ich córki. Ojciec telefonuje do niej i przeprasza za dotychczasowy brak wiary w powodzenie jej zamierzeń. Wokalistka w jednej ze scen końcowych bierze ślub ze Sturem Åkerbergiem, w którym już wcześniej się podkochiwała.

Film kończy się wspomnieniem Moniki Zetterlund, która niespodziewanie 12 maja 2005 roku ginie w pożarze w swoim apartamencie w Sztokholmie w wieku 67 lat.

Obsada[edytuj | edytuj kod]

Opracowano na podstawie materiału źródłowego^[5].

Edda Magnason – Monica Zetterlund
Nadja Christiansson – Eva-Lena Zetterlund
Cecilia Ljung – Greta Nilsson, matka Moniki
Kjell Bergqvist – Bengt Nilsson, ojciec Moniki
Oskar Thunberg – Vilgot Sjöman
Sverrir Gudnason – Sture Åkerberg
Vera Vitali – Marika Nilsson
Jörgen Thorsson – Tage Danielsson
Hedda Stiernstedt – Lina
Isabelle Kyed – Julia
David Hellenius – właściciel wytwórni płytowej
Nicholas Dullea – Sam, właściciel klubu jazzowego
Johannes Wanselow – Beppe Wolgers
Hanna Ullerstam – Kerstin Wolgers
Henrik Ståhl – Povel Ramel
Jonathan Drew – Steve Chambers
Harry Friedländer – Hasse Alfredson
Andréa Ager-Hanssen – Lena Nyman
Ralph Bernard – Leonard Feather
Anthony Wills Jr. – Denzil Best
Clinton Ingram – Tommy Flanagan
Noah Jackson – basista w zespole Tommy’ego Flanagana
Randy Ingram – Bill Evans
Peter Brendler – basista w zespole Billa Evansa
Christian Coleman – perkusista w zespole Billa Evansa
Amelia Fowler – Ella Fitzgerald
Preston Lawrence – chłopak Elli Fitzgerald
Tyree Brown – przyjaciel chłopaka Elli Fitzgerald
Peppe Holmsten – Arne Thorén
Fredrik Lindborg – Arne Domnérus
Mia Kjellkvist – operatorka telefoniczna
Per Trollvik – szef Moniki
Anders Knutsson – dyrektor nagrania
Henrik Kvarnlöt – producent telewizyjny
Jonas Hedlund – makler
Frederik Nilsson – lekarz
Anna Harling – dziennikarka
Dan Rehnquist – dziennikarz w parku ludowym
Sofie Gällerspång – dziewczyna prosząca o autograf
Per-Anders Gustafsson – mężczyzna proszący o autograf

Odbiór[edytuj | edytuj kod]

Film otrzymał szereg pozytywnych recenzji. W programie Kulturnyheterna w Sveriges Television przyznano mu ocenę cztery w pięciostopniowej skali, wyróżniając przede wszystkim główną rolę Eddy Magnason^[2]. Taką samą ocenę przyznał filmowi portal „Moviezine”^[6] oraz gazety „Aftonbladet”^[7], „Expressen”^[8], „Göteborgs-Posten”^[9] i „Metro”^[10]. Szwedzka gazeta codzienna „Svenska Dagbladet” również zwróciła uwagę na główną rolę aktorki, przypisując filmowi ogólną ocenę cztery na sześć^[11]. Twórca filmów dokumentalnych Tom Alandh skrytykował jednak film na łamach gazety „Dagens Nyheter”, sprzeciwiając się negatywnemu wizerunkowi Bengta Nilssona, w którego wcielił się Kjell Bergqvist^[12]. Kuzynka piosenkarki Greta Olsson potwierdziła wątpliwości twórcy, zaznaczając, że Bengt Nilsson „w rzeczywistości zawsze stał po stronie Moniki i wspierał ją w tym, co robiła, zarówno na scenie, jak i prywatnie”^[13]. Scenarzysta Peter Birro odniósł się do tych głosów, podkreślając, że poprzez film chciał przede wszystkim przypomnieć widzom postać Moniki Zetterlund i wspomnieć o jej kilku podstawowych problemach życiowych, z którymi się borykała^[14]. Głos zachowania swobody artystycznej w scenariuszu poparła również producentka filmu Lena Rehnberg^[14].

Według strony Box Office Mojo szacunkowy przychód z projekcji kinowych filmu w Szwecji w 2013 roku wyniósł ponad 7 milionów 400 tysięcy dolarów amerykańskich^[15]. Film znalazł się na czwartym miejscu w rankingu najchętniej oglądanych w Szwecji filmów kinowych tego roku, tuż za produkcjami Stulatek, który wyskoczył przez okno i zniknął, Hobbit: Pustkowie Smauga oraz Igrzyska śmierci: W pierścieniu ognia^[15].

Ścieżka dźwiękowa[edytuj | edytuj kod]

Ścieżkę dźwiękową z filmu wydano na albumie długogrającym zatytułowanym Monica Z – Musiken från filmen^[16]. Wykonująca na nim największe przeboje Moniki Zetterlund aktorka i piosenkarka Edda Magnason została nominowana do nagrody Grammis w kategorii Årets jazz^[17].

Album nagrywany był w Atlantis Studio w Sztokholmie oraz Nilento Studio w Göteborgu. Wydawnictwo uplasowało się na 3. miejscu zestawienia Sverigetopplistan w Szwecji^[18], 8. pozycji notowania Album Top 40 w Danii^[19] oraz 50. miejscu zestawienia Musiikkituottajat w Finlandii^[20]. Szwedzka premiera albumu miała miejsce 23 sierpnia 2013 roku^[16], a 17 września 2015 roku album ukazał się w Korei Południowej^[21].

17 grudnia 2013 roku za sprzedaż ponad 20 000 egzemplarzy płyt ze ścieżką dźwiękową wydawnictwo uzyskało w Szwecji status złotej płyty^[22].

Lista utworów[edytuj | edytuj kod]

Nr

Tytuł utworu

Długość

1.

„Sakta vi gå genom stan”