Muzeul Țării Crișurilor

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Muzeul Țării Crișurilor
Ilustracja
Państwo

 Rumunia

Miejscowość

Oradea

Adres

Armatei Române

Data założenia

1895

Zakres zbiorów

sztuka, etnografia, nauki przyrodnicze

Wielkość zbiorów

45 000

Dyrektor

Aurel Chiriac

Położenie na mapie okręgu Bihor
Mapa konturowa okręgu Bihor, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Muzeul Țării Crișurilor”
Położenie na mapie Rumunii
Mapa konturowa Rumunii, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Muzeul Țării Crișurilor”
Ziemia47°02′58,4″N 21°55′26,4″E/47,049556 21,924000
Strona internetowa

Muzeul Țării Crișurilor (pol. Muzeum regionu Kriszana) – muzeum w Oradei w Rumunii. Powstało w 1895 roku[1]. 17 stycznia 1971 muzeum zostało pod obecną nazwą otwarte w barokowym pałacu należącym do kościoła katolickiego[1]. 3 stycznia 2006 muzeum zostało zamknięte[1], ponieważ budynek zwrócono rzymskokatolickiemu biskupstwu w Oradei[2]. Po 10 latach funkcjonowania w wynajętych salach, w maju 2017 roku placówka została ponownie otwarta w budynku dawnej szkoły kadetów[3] z 1896 roku przy ulicy Armatei Române (Armii Rumuńskiej)[4].

Historia[edytuj | edytuj kod]

W 1872 roku zaczęło działalność Towarzystwo Archeologiczne i Historii Okręgu Bihor, które w czerwcu 1896 roku otwarło pierwsze muzeum w Oradei[5]. Miało ono siedzibę w eklektycznym budynku specjalnie dla niego zbudowanym, który został ukończony w 1895 roku przez architekta Kalmana Rimanoczego starszego[5]. W dziewięciu salach eksponowano zbiory z archeologii, historii i etnografii.

W 1918 roku w kolekcji muzeum znajdowało się 17640 obiektów muzealnych[5], w tym zbiory biskupa Arnolda Ipolyi-Stummera, który zmarł w 1886 roku i w testamencie zapisał je muzeum. Podczas I wojny cenniejsze zbiory zostały wywiezione. Po wojnie przeprowadzono reorganizację a muzeum otwarto ponownie dla publiczności w 1921 roku[6]. Z tej okazji został wydany pierwszy przewodnik po muzeum w języku rumuńskim i węgierskim[6].

Po II wojnie, w 1948 roku muzeum stało się własnością państwa. W latach 1950–1970 placówka działała pod różnymi nazwami: Muzeum Regionalne Oradea, Muzeum Regionalne Crișana, Muzeum Okręgowe Bihor. W latach 60. XX w. powstały działy: historyczny, etnograficzny, sztuki i nauk przyrodniczych.

17 stycznia 1971 roku muzeum zostało pod nazwą Muzeul Țării Crișurilor otwarte w barokowym pałacu, zbudowanym w latach 1762–1776 przez architekta Franza Antona Hillebrandta. Budynek był wcześniej siedzibą rzymskokatolickiej diecezji Oradea. 3 stycznia 2006 muzeum zostało zamknięte, ponieważ budynek został zwrócony dawnym właścicielom – diecezji rzymskokatolickiej. Zbiory zostały spakowane i przez 10 lat muzeum wynajmowało sale w dawnej siedzibie. Dzięki pomocy rady powiatowej i funduszom europejskim z Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014–2020 możliwe było zaadaptowanie i wyposażenie dawnego budynku szkoły kadetów[3] na siedzibę Muzeum[7]. Obiekt z 1896 roku ma mieć powierzchnię muzealną 15 000 metrów kwadratowych[8]. Nieoficjalne otwarcie nastąpiło w maju 2017 roku[9].

Oddziały[edytuj | edytuj kod]

  • Muzeul Memorial Aurel Lazăr (pol. Muzeum Pamięci Aurela Lazara) zostało otwarte 1 grudnia 2008 w domu przy ulicy Aurela Lazara 13. W domu, który należał do rodziny adwokata Aurela Lazara 12 października 1918, została napisana „Deklaracja niepodległości narodowej Rumunów w Siedmiogrodzie, Banacie, Kriszanie i Marmarosz”[10].
  • Muzeul Memorial Iosif Vulcan – dom, w którym mieszkał Iosif Vulcan, rumuński pisarz i dziennikarz[11]
  • Muzeul Memorial Ady Endre – otwarte w 1955 roku muzeum mieści się w budynku dawnej kawiarni „Müller”[12]
  • Muzeul Memorial Arany Janos – muzeum w średniowiecznej wieży z 1636 roku[13]
  • Peștera Vadu Crișului – jaskinia odkryta w 1903 roku, udostępniona dla zwiedzających od 1905 roku[14]. Jaskinia, mająca długość 1510 metrów, jest od 1955 uznana za pomnik przyrody i ceniona ze względu na bogatą fauną jaskiniową. W 1969 muzeum zbudowało w jaskini klatkę schodową i zainstalowało oświetlenie elektryczne[15].

Wydawnictwo[edytuj | edytuj kod]

Muzeum prowadzi własne wydawnictwo Editura Muzeului Ţării Crişurilor, które powstało w 1998 roku. Publikuje ono książki związane z działalnością muzeum oraz wydawnictwa związane z historią literatury, antropologią, historią religii, itp.[16]

Kolekcja[edytuj | edytuj kod]

Muzeum ma cztery działy: historii, etnografii, sztuki i nauk przyrodniczych.

W zbiorach muzeum znajduje się blisko 450 000 eksponatów malarstwa, grafiki, sztuki użytkowej, rzeźby, historii naturalnej, archeologii i etnografii[17]. Tylko część zbiorów jest eksponowanych podczas wystaw czasowych. Stałe ekspozycje zostaną otwarte po zakończeniu remontu nowego budynku[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Reţetă românească de omorât muzeele: Brukenthal, închis de sărăcie, Muzeul Ţării Crişurilor, evacuat de Biserica Romano-Catolică, cel de Artă Braşov, [online] [dostęp 2018-02-12].
  2. ↑ GALERIE FOTO. Noul sediu al Muzeului Țării Crișurilor a fost deschis parțial, după 10 ani de lucrări [online], www.digi24.ro [dostęp 2018-02-12] (rum.).
  3. ↑ a b The School for Cadets (“Țării Crișurilor” Museum) [online], oradea.travel [dostęp 2018-02-12] (ang.).
  4. ↑ a b În sfârşit: primele expoziţii în sediul nou al Muzeului Ţării Crişurilor [online] [dostęp 2018-02-12] (rum.).
  5. ↑ a b c Muzeul Țării Crișurilor [online], mtariicrisurilor.ro [dostęp 2018-02-12] (ang.).
  6. ↑ a b Cris Country Museum, Oradea, Romguide tourism Romania [online], www.romguide.net [dostęp 2018-02-12].
  7. ↑ Muzeul Tarii Crisurilor din Oradea va fi reabilitat cu bani europeni, „HotNewsRo” [dostęp 2018-02-12] (rum.).
  8. ↑ Muzeul Ţării Crişurilor a început să mute exponate în noul sediu [online], www.digi24.ro [dostęp 2018-02-12] (rum.).
  9. ↑ Noul sediu al Muzeului Ţării Crişurilor va fi inaugurat abia după alte investiţii de 10 milioane euro (FOTO) [online] [dostęp 2018-02-12] (rum.).
  10. ↑ Muzeul Memorial Aurel Lazăr [online], mtariicrisurilor.ro [dostęp 2018-02-12] (ang.).
  11. ↑ cIMeC - Muzee şi Colecţii din România [online], ghidulmuzeelor.cimec.ro [dostęp 2018-02-12] (rum.).
  12. ↑ cIMeC - Muzee şi Colecţii din România [online], ghidulmuzeelor.cimec.ro [dostęp 2018-02-12] (rum.).
  13. ↑ cIMeC - Muzee şi Colecţii din România [online], ghidulmuzeelor.cimec.ro [dostęp 2018-02-12] (rum.).
  14. ↑ Peștera Vadu Crișului [online], mtariicrisurilor.ro [dostęp 2018-02-12] (ang.).
  15. ↑ DEGRADARE Cabana Vadu Crişului, lăsată de izbelişte de mai bine de 15 ani [online], adevarul.ro, 11 września 2011 [dostęp 2018-02-13] (rum.).
  16. ↑ Editura Muzeului Tarii Crisurilor, Oradea [online], editura.mtariicrisurilor.ro [dostęp 2018-02-12] [zarchiwizowane z adresu 2012-11-07].
  17. ↑ Muzeul Țării Crișurilor în casă nouă, „Oradea”, 30 maja 2017 [dostęp 2018-02-12] (rum.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Muzeul_Țării_Crișurilor&oldid=72607989”