Myriostoma
_Corda_605139.jpg) Gwiazda wieloporowata | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
gwiazda |
| Nazwa systematyczna | |
| Myriostoma Desv. J. Bot. (Desvaux) 2: 103 (1809) | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Myriostoma anglicum Desv. 1809 | |
Myriostoma Desv. (gwiazda) – rodzaj grzybów z rodziny gwiazdoszowatych (Geastraceae)[1]. W Polsce występuje jeden gatunek[2].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Grzyby półpodziemne. Bazydiokarpy zaczynają się rozwijać pod ziemią. W trakcie dojrzewania egzoperydium (zewnętrzna warstwa perydium) pęka na 7 do 14 ramion, które wyginają się do tyłu wypychając bazydiokarp ponad podłoże. Całkowicie dojrzałe okazy mogą osiągnąć wymiary 2–12 cm. Ich ramiona są nierównej wielkości z końcówkami często zagiętymi do wewnątrz. Zbudowane są z trzech warstw. Wewnętrzna warstwa pseudoparenchymatyczna w stanie świeżym jest mięsista i gruba, początkowo bladobeżowa, ale w miarę dojrzewania ciemnieje od żółtej do brązowej, często pękając i złuszczając się w tym procesie. Zewnętrzna warstwa, często pokryta drobnymi resztkami liści lub glebą, zwykle pęka, odsłaniając środkową warstwę włóknistą, zbudowaną z gęsto upakowanych strzępek. Podstawa bazydiokarpu jest wklęsła lub sklepiona i często pokryta przylegającą glebą. Mniej więcej kuliste endoperydium jest podtrzymywane przez skupisko krótkich kolumn w kształcie spłaszczonych kul. Jest szarobrązowez licznymi, drobnymi, małymi brodawkami. Istnieje kilka lub wiele równomiernie rozmieszczonych ujść, ostioli, głównie w górnej połowie endoperydium. Są w przybliżeniu okrągłe z postrzępionymi krawędziami. Wewnątrz bazydiokarpu są kolumelle wyrastające z jego podstawy, nie dochodzące do górnej części endoperydium, lecz kończące się niżej. Bazydiospory kuliste, nieamyloidalne, ornamentowane wypukłościami o nieregularnym kształcie[3].
Zarodniki rozsiewane są przez deszcz i wiatr. Gleba ma konsystencję przypominającą gąbkę. Po uderzeniu kropli deszczu ugina się, następnie wyprostowuje wyrzucając część zarodników przez ostiole na zewnątrz. Chmura tak wydalonych zarodników może być następnie roznoszona przez wiatr[3].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Geastraceae, Geastrales, Phallomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Takson utworzył Nicaise Auguste Desvaux w 1809 r.[1] Synonimy:
- Bovistoides Lloyd 1919
- Polystoma Gray 1821[4].
Polską nazwę gwiazda utworzyli Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1968 r. Używali także nazwy wieloporek, ale w 2003 r. W. Wojewoda zarekomendował nazwę gwiazda[2].
- Gatunki
- Myriostoma areolatum (Calonge & M. Mata) M.P. Martín, J.O. Sousa & Baseia 2017
- Myriostoma australianum J.O. Sousa, Baseia & M.P. Martín 2018
- Myriostoma calongei Baseia, J.O. Sousa & M.P. Martín 2017
- Myriostoma coliforme (Dicks.) Corda 1842 – gwiazda wieloporowata
- Myriostoma herrerae Guzmán-Dávalos, Villalobos-Arámbula, Cabarroi-Hernández, Haro-Luna & Ramírez-Cruz 2021
Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[5]. Nazwy polskie według Władysława Wojewody[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2024-01-16] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 632, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b W.H. Long, D.J. Stouffer DJ, Studies in the Gasteromycetes XVI. The Geastraceae of the south-western United States, „Mycologia”, 40 (5), 1948, s. 547–585, DOI: 10.2307/3755257, JSTOR: 3755257 (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2024-01-16] (ang.).
- ↑ Index Fungorum (wyszukiwarka) [online] [dostęp 2024-01-16] (ang.).