Przejdź do zawartości

Na Rusi

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Na Rusi
На Руси
Ilustracja
Autor

Michaił Niestierow

Data powstania

1914-1916

Medium

olej na płótnie

Wymiary

206 × 484 cm

Miejsce przechowywania
Miejscowość

Moskwa

Lokalizacja

Galeria Tretiakowska

Na Rusi (ros. На Руси), podtytuł: Dusza narodu (oryg. ros. Душа народа) – obraz olejny Michaiła Niestierowa, powstały w latach 1914–1916.

Okoliczności powstania obrazu

[edytuj | edytuj kod]

Od 1889 w twórczości Michaiła Niestierowa dominowała tematyka religijna, w szczególności postacie prawosławnych mnichów i świętych. Między wymienionym rokiem a 1916 artysta namalował m.in. takie obrazy jak Pustelnik, Z biciem dzwonów, Wielkie postrzyżyny, Widzenie chłopca Bartłomieja oraz cały cykl poświęcony św. Sergiuszowi z Radoneża, oraz Święta Ruś[1]. W tendencję tę wpisuje się również obraz Na Rusi[1].

Koncepcja obrazu pojawiła się w latach 1905–1906[2]. W ciągu następnych dziesięciu lat Niestierow tworzył szkice przygotowawcze do obrazu. Kilkakrotnie też zmieniał tytuł planowanego dzieła, rozważając nazwy Chrześcijanie, Wierzący, Pragnący sprawiedliwości[2]. Według jego pierwotnych planów dzieło miało przedstawiać naród rosyjski idący za Chrystusem. Ostatecznie jednak artysta zrezygnował z pomysłu przedstawienia Jezusa na obrazie[3].

Obraz w swojej końcowej formie powstał w latach 1914–1916[2].

Malując obraz, Niestierow próbował dać odpowiedź na pytania o przyszłość Rosji, a zarazem ukazać naród rosyjski w całej jego intelektualnej i duchowej potędze[3]. Scena ukazana na płótnie rozgrywa się na łące nad brzegiem Wołgi, którym kroczy tłum, symbolizujący ogół mieszkańców Rosji[3].

W dziele mieszają się postacie autentyczne, symboliczne i fikcyjne. Niestierow ukazał na obrazie chrześcijańskich pisarzy rosyjskich – Sołowjowa, Tołstoja (z prawej strony, w pewnym odosobnieniu od tłumu) i Dostojewskiego, za którym podąża bohater jego powieści Bracia Karamazow Alosza w stroju mnicha[3]. Wśród reprezentantów inteligencji malarz zamierzał umieścić również Fiodora Szalapina i Maksyma Gorkiego. Z tej ostatniej postaci zrezygnował, gdy zorientował się, iż jego światopogląd nie opierał się na ideałach chrześcijańskich, lecz rewolucyjnych[3]. Po lewej stronie obrazu, w tłumie wyróżnia się postać jurodiwego w otoczeniu ubranych na biało kobiet, widoczna jest grupa duchownych ze schimnichem oraz kapłanami niosącymi ikonę Chrystusa, w tłumie są przedstawiciele wszystkich grup społecznych[1].

Przewodnikiem tłumu jest idący o kilka kroków przed nim chłopczyk w prostym stroju, uosabiający dziecięcą szczerość i niewinność. To on, zdaniem Niestierowa, najpełniej ucieleśnia ideał prawosławnej „Świętej Rusi[3]. Do tej właśnie prawdy dążą, różnymi drogami, wszyscy bohaterowie dzieła[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d L. Bazylow, Historia nowożytnej kultury rosyjskiej, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1986, ISBN 83-01-05684-3, s. 663.
  2. a b c На Руси (Душа народа). 1914–1916 [online], art-catalog [zarchiwizowane z adresu 2015-03-29] (ros.).
  3. a b c d e f Святая Русь. Христиане. Путь ко Христу. Душа народа. [dostęp 2010-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-15)].