Nachman Majzel
| |
| Data urodzenia |
1887 |
|---|---|
| Data śmierci |
1966 |
| Zawód, zajęcie |
publicysta, wydawca, krytyk |
Nachman Majzel (ur. 1887, zm. 1966) – żydowski wydawca, publicysta, krytyk literacki i historyk literatury jidysz.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w 1887 roku w Kijowie[1] lub w okolicach[2], w zamożnej rodzinie[1]. Otrzymał tradycyjne wykształcenie[2]. W 1905 roku ukazało się jego debiutanckie opowiadanie napisane po hebrajsku, zaś w jidysz zadebiutował cztery lata później artykułem na temat twórczości Dawida Bergelsona[2]. W 1910 roku zaczął współwydawać periodyk „Der Jidiszer Almanach”[1]. Przed I wojną światową należał także do redakcji „Di Jidisze Welt” i zarządzał wydawnictwem Kunst Farlag[2]. W 1917 roku współzałożył wydawnictwo Kijew Farlag, które w przeciągu czterech lat wydało co najmniej sto publikacji w jidysz[2]. Angażował się również w działalność wydawniczą Kultur-Lige[2].
Na początku lat 20. zamieszkał w Warszawie, gdzie w 1921 roku powołał nowy oddział Kultur-Lige[2]. Trzy lata później, wraz z Izraelem Jehoszuą Singerem, Perecem Markiszem i Melechem Rawiczem, założył czasopismo literacko-kulturalne „Literarisze Bleter”, którego został w 1925 roku redaktorem naczelnym[2]. „Literarisze Bleter” stał się czołowym magazynem literacko-kulturalnym w międzywojennej Polsce[2], a dzięki staraniom Majzela wiele miejsca na łamach periodyku poświęcono historii literatury i kultury jidysz oraz analizowano rynek wydawniczy[3]. Oprócz tego Majzel publikował także m.in. na łamach gazet „Hajnt” i „Forverts”, a w latach 1928–1932 prowadził cotygodniowy dodatek literacki do „Hajnt”[2]. Napisał również szereg istotnych prac naukowych na temat literatury jidysz[2], m.in. na temat twórczości Icchoka Lejba Pereca, Mendele Mojchera Sforima, Hirsza Glika czy Chaima Żytłowskiego[1].
W 1937 roku Majzel wziął udział w Żydowskim Światowym Kongresie Kultury w Paryżu, podczas którego założono Jidiszer Kultur Farband (JIKuF), po czym wyjechał do Stanów Zjednoczonych[1]. Osiadł w Nowym Jorku, gdzie działał w JIKuF-ie i wydawał dla organizacji miesięcznik „Jidisze Kultur”[2].
W 1964 roku wyjechał do Izraela i zamieszkał w kibucu Allonim[2]. Zmarł dwa lata później[1].
Wybrane dzieła[edytuj | edytuj kod]
- Noente un wajte („Bliskie i dalekie”), zbiór studiów i szkiców, dwa tomy, 1924–1926[1]
- Pereces Briw un redes, 1929[2]
- Szolem Asz. Zajn lebn un szafn, 1931[2]
- Der Mendele turem, 1932[2]
- Mendele Mojcher Sforim, 1936[2]
- Josef Opatoszu, zajn lebn un szafn, 1937[2]
- Gewen a moł a łebn. Dos jidisze kultur-łebn in Pojłn cwiszn bajde wełt-miłchome („Było sobie życie. Żydowskie życie kulturalne w Polsce w okresie międzywojennym”), 1951[1]
- Dos jidisze szafn un der jidiszer szrajber in Sowietnfarband („Żydowscy twórcy i żydowscy pisarze w Związku Radzieckim”) 1959[1]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i Janusz Solarz, Majzel (Meisel; Majzyl) Nachman, [w:] Polski Słownik Judaistyczny [online], delet.jhi.pl [dostęp 2022-01-17] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Nathan Cohen, Mayzel, Nakhmen [online], YIVO Encyclopedia [dostęp 2022-01-17] (ang.).
- ↑ Avraham Novershtern, Literarisze Bleter [online], The National Library of Israel [dostęp 2021-11-20] (ang.).