Natalia Kicka
.jpg)
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Rodzice |
Piotr Bisping i Józefa Kicka |
| Małżeństwo | |
Natalia Anna Kicka z domu Bisping (ur. 6 sierpnia 1806 w Wilnie, zm. 4 kwietnia 1888 w Warszawie) – polska działaczka społeczna i patriotyczna, pionierka polskiej archeologii i numizmatyki, a także pamiętnikarka.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodziła się 6 sierpnia 1806[1] w Wilnie jako najstarsza z czterech córek Piotra Bispinga, marszałka szlachty powiatu wołkowyskiego, i Józefy Kickiej z Kitek herbu Gozdawa. Wychowała się w majątku rodzinnym Hołowczyce. W 1815 przeniosła się do Warszawy, gdzie zamieszkała u swojej babki od strony matki Józefy z Szydłowskich Kickiej (siostry Elżbiety Grabowskiej), żony Onufrego Kickiego, koniuszego wielkiego koronnego. Jedna z jej ciotek, Teresa Kicka, wprowadziła ją na warszawskie salony[2]. W styczniu 1831 wyszła za mąż za swojego wuja, generała Ludwika Kickiego, który zginął w maju tego samego roku w bitwie pod Ostrołęką. Jedyna jej córka, Ludwika Marianna Helena zmarła w 1853 w wieku 22 lat.
Natalia Kicka wraz z ciotką Teresą Kicką prowadziła działalność charytatywną i polityczną (wspierała m.in. powstańców styczniowych). Jej pamiętniki są cennym źródłem do dziejów powstania listopadowego oraz życia społeczno-politycznego w Królestwie Polskim. Gromadziła pamiątki narodowe, dzieła sztuki, dokumenty historyczne, a także polskie monety i medale[2]. Współpracowała z pionierami ruchu numizmatycznego na ziemiach polskich, w tym z Karolem Beyerem, Emerykiem Huten-Czapskim i Kazimierzem Strończyńskim, od którego zakupiła m.in. kolekcję monet średniowiecznych. Około 1868 zleciła opracowanie katalogu swoich zbiorów numizmatycznych Waleremu Kostrzębskiemu[3]. Owocem jej numizmatycznych zainteresowań jest opublikowany w 1882 w Przeglądzie Bibliograficzno-archeologicznym artykuł Moneta tatarska Hana Złotej Ordy Mehmeda Tochtamysza z kontramarką Witolda, Wielkiego Księcia Litewskiego poświęcony monecie tatarskiej pozyskanej do jej zbiorów dzięki Beyerowi[3].
W latach 70. XIX wieku prowadziła prace archeologiczne na terenie Kujaw, badając tzw. kopce kujawskie. W 1873 Kicka odkryła jeden z grobowców, przebywając z wizytą w Osieczu, po tym jak dowiedziała się, że w okolicy wsi Żurawice znajdują się obiekty zwane przez miejscową ludność żalami. Nazwa ta skojarzyła się jej z pogańskimi grobowcami, dlatego rozpoczęła tam wykopaliska. Prowadzone pod jej nadzorem prace ujawniły konstrukcję grobową, kości ludzkie i naczynie gliniane w kształcie urny (najprawdopodobniej na jedzenie dla zmarłego). Relację z odkrycia opublikowała w 1876 w Wiadomościach Archeologicznych w artykule Żale Żurawickie[4]. Kilka lat późnej, w 1882, opublikowała w tym samym czasopiśmie artykuł Jaszczów pod względem archeologicznym. Zamczysko, Horodyszcze i Żalnik, w którym zaprezentowała wyniki swoich badań nad obiektami znajdującymi się na terenie jej majątku Jaszczów w województwie lubelskim[5].
Zmarła 4 kwietnia 1888 w Warszawie. Pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 32-1-29)[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Akt chrztu nr 1179 Księga parafialna 1799-1826 [online], www.familysearch.org [dostęp 2020-07-09].
- ↑ a b Adrianna Szczerba, Pionierki Polskiej Archeologii, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, R. 62 (4), 2017 [dostęp 2019-01-04] (pol.).
- ↑ a b Krzysztof Filipow, Natalia Kicka (1801–1888) – patriotka i kolekcjonerka „pamiątek narodowych”, „Збирник наукових статей”, t. 33, 2013, s. 159–167.
- ↑ Natalia Kicka, Żale Żurawieckie, „Wiadomości Archeologiczne”, t. 3, 1876.
- ↑ Natalia Kicka, Jaszczów pod względem archeologicznym. Zamczysko, Horodyszcze i Żalnik, „Wiadomości Archeologiczne”, t. 4, 1882.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: NATALJA KICKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-08].