Nichimei Maru
| Poprzednie nazwy |
„Alfred Nobel” (1912–1934) |
|---|---|
| Bandera | |
| Port macierzysty |
Flekkefjord (1912–1934) |
| Właściciel |
D/S A/S Concordia (1912–1934) |
| Dane podstawowe | |
| Typ |
statek pasażersko-towarowy |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Data budowy |
1911 |
| Data wodowania |
14 sierpnia 1912 |
| Data oddania do eksploatacji |
wrzesień 1912 |
| Data zatonięcia |
15 stycznia 1943 |
| Dane techniczne | |
| Długość całkowita (L) |
121,92 m |
| Szerokość (B) |
15,91 m |
| Zanurzenie (D) |
7,58 m |
| Pojemność |
4775 RT |
| Napęd mechaniczny | |
| Silnik | |
| Moc silnika |
339 NHP |
| Prędkość maks. |
9,5 w. |
SS „Nichimei Maru” (pierwotnie SS „Alfred Nobel”) – statek pasażersko-towarowy oddany do służby w 1912 roku, pływający najpierw pod banderą norweską, a następnie pod banderą japońską.
W latach 1912–1938 należał do kolejno dwóch norweskich linii żeglugowych. Początkowo nosił nazwę „Alfred Nobel”, zmienioną w 1934 roku na „Ortri”. W 1938 roku został sprzedany japońskiemu koncernowi Nissan Kisen Kabushiki Kaisha i przemianowany na „Nichimei Maru”. W październiku 1941 roku został zarekwirowany przez Cesarską Armię Japońską. W czasie wojny na Pacyfiku wykorzystywano go do transportu żołnierzy i materiałów wojennych. 15 stycznia 1943 roku został zatopiony przez amerykańskie lotnictwo w Zatoce Martaban. Statek przewoził wtedy 965 holenderskich jeńców wojennych i około 1,5 tys. japońskich żołnierzy. W wyniku ataku 102 Japończyków i około 40 Holendrów poniosło śmierć.
„Nichimei Maru” jest zaliczany do grona tzw. piekielnych statków.
Dane techniczne[edytuj | edytuj kod]
Był statkiem pasażersko-towarowym o długości 121,92 metrów, szerokości 15,91 metrów i zanurzeniu 7,58 metrów. Jego pojemność wynosiła 4775 BRT[1].
Posiadał trzy kotły[2]. Napęd zapewniała maszyna parowa potrójnego rozprężania o mocy 339 NHP[1] (według innych źródeł – 387 NHP)[2]. Osiągał prędkość 9,5 węzłów[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Przebieg służby[edytuj | edytuj kod]
Budowę statku rozpoczęto w 1911 roku w brytyjskiej stoczni Armstrong Whitworth & Co. w Newcastle upon Tyne[3]. Zamawiającym było przedsiębiorstwo żeglugowe D/S A/S Concordia z Flekkefjord, należące do norweskiego przedsiębiorcy i polityka Corneliusa Bernharda Hanssena[1][2]. Wodowanie miało miejsce 14 sierpnia 1912 roku; wtedy też jednostce nadano nazwę „Alfred Nobel”. Do służby weszła we wrześniu tegoż roku[3].
W pierwszych latach służby statek obsługiwał trasę Bergen – Rotterdam – Nowy Jork[3]. W 1934 roku został sprzedany liniom żeglugowym Steamship Company Cosmopolite Ltd. A/S z Bergen, należącym do Johana Grana. Jego nazwę zmieniono wtedy na „Ortri”[2][3].
W 1938 roku statek został sprzedany japońskiemu koncernowi Nissan Kisen Kabushiki Kaisha. Nowi właściciele nadali mu nazwę „Nichimei Maru”[2][3].
W październiku 1941 roku, na krótko przed wybuchem wojny na Pacyfiku, został zarekwirowany przez Cesarską Armię Japońską. W grudniu tegoż roku wziął udział w bitwie o Guam. W kolejnych miesiącach pływał w konwojach, m.in. na Peskadory oraz do Singapuru[3].
Zatopienie[edytuj | edytuj kod]
9 stycznia 1943 roku „Nichimei Maru” wypłynął z Singapuru. W jego ładowniach znajdowało się 965 holenderskich jeńców wojennych oraz 1562 japońskich żołnierzy. Po krótkim rejsie dotarł do Penangu na zachodnim wybrzeżu Malajów, skąd wypłynął 11 stycznia w towarzystwie statku „Moji Maru”, ścigacza okrętów podwodnych CH-8 oraz pomocniczego stawiacza sieci „Choko Maru”. Niewielki konwój, któremu nadano kryptonim S-28, zmierzał do Moulmein w Birmie. Alianccy jeńcy, którzy znajdowali się na obu statkach[a], mieli zostać skierowani do pracy przy budowie Kolei Birmańskiej[4]. Z tego powodu „Nichimei Maru” przewoził także parowóz, ładunek szyn kolejowych oraz setki kilofów i łopat[5].
15 stycznia około godziny 15:20, gdy konwój znajdował się w Zatoce Martaban – w odległości około 50 mil morskich od Moulmein, zaatakowały go amerykańskie bombowce B-24 „Liberator” należące do Tenth Air Force. Podczas pierwszego ataku bliskie wybuchy bomb uszkodziły antenę komunikacyjną na „Nichimei Maru”. Przy drugim podejściu amerykańskie samoloty zdołały uzyskać dwa trafienia: pierwsza bomba wybuchła między ładownią nr 2 a maszynownią, druga za mostkiem. „Nichimei Maru” doznał ponadto kolejnych uszkodzeń na skutek bliskich wybuchów bomb oraz został ostrzelany z broni maszynowej. Zatonął około godziny 15:50. W ciągu następnych trzech godzin „Moji Maru” podjął z morza wszystkich rozbitków[6].
Wraz ze statkiem zginęło pięciu członków załogi, 97 japońskich żołnierzy oraz około 40 holenderskich jeńców[5][b].
Pamięć[edytuj | edytuj kod]
„Nichimei Maru” jest zaliczany do grona japońskich „piekielnych statków” (ang. Hellships)[7].
„Nichimei Maru” jest jednym z „piekielnych statków”, które upamiętniono w obrębie tzw. Japanese Prison Ships Memorial Garden znajdującego się na terenie National Memorial Arboretum w brytyjskim Alrewas[8].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Na „Moji Maru” zaokrętowano 450 Amerykanów i 385 Australijczyków. Patrz: Michno 2016 ↓, s. 94–95.
- ↑ Bob Hackett podaje, że zginęło 38 holenderskich jeńców. Patrz: Hackett 2016 ↓.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c LRS 1927 ↓, s. 47.
- ↑ a b c d e f 1912 DS Alfred Nobel (FLE201191101). skipshistorie.net. [dostęp 2022-03-21]. (norw.).
- ↑ a b c d e f Hackett 2016 ↓.
- ↑ Michno 2016 ↓, s. 94–95.
- ↑ a b Michno 2016 ↓, s. 97.
- ↑ Michno 2016 ↓, s. 95–97.
- ↑ Michno 2016 ↓, s. 312.
- ↑ Japanese Prison Ships Memorial Garden. warmemorialsonline.org.uk. [dostęp 2022-02-02]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Bob Hackett: Nichimei Maru: Tabular Record of Movement. combinedfleet.com, 2016. [dostęp 2022-03-21]. (ang.).
- Lloyd's Register of Shipping 1926–1927 Steamers & Motorships. Lloyd's Register, 1927. (ang.).
- Gregory F. Michno: Death on the Hellships. Prisoners at Sea in the Pacific War. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press, 2016. ISBN 978-1-59114-632-2. (ang.).