Nornik bawarski
| Microtus bavaricus[1] | |
| König, 1962 | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Podrodzaj |
Terricola |
| Gatunek |
nornik bawarski |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
Nornik bawarski[3] (Microtus bavaricus) – gatunek gryzonia z rodziny chomikowatych, występujący obecnie wyłącznie w Austrii[2][4].
Klasyfikacja[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisał naukowo Claus König w 1962 roku[4][5]. Miejsce typowe to Garmisch-Partenkirchen w Alpach Bawarskich w Niemczech. Należy do podrodzaju Terricola, do grupy gatunków pokrewnych nornikowi darniowemu (Microtus subterraneus). Gatunek wyodrębnił się, kiedy zlodowacenie Würm podzieliło populacje przodków tych gryzoni, norników alpejskich (M. multiplex) i norników dynarskich (M. liechtensteini)[4][2].
Wygląd[edytuj | edytuj kod]
Jest to niewielki gryzoń, choć przeważnie nieco większy niż nornik darniowy. Głowa i ciało mają długość 90–160 mm, ogon 34–40 mm, a tylna stopa 16–17 mm. Masa ciała to 18–18 gramów. Ma jasny szarobrązowy grzbiet i szarobiały brzuch z żółtawym odcieniem. Oczy są bardzo małe, uszy są ukryte w futrze. Ogon z wierzchu ma ten sam kolor co grzbiet, od spodu jest szarobiały[6].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Nornik bawarski jest endemitem Północnych Alp Wapiennych[2]. W Niemczech wyginął i obecnie jego zasięg występowania jest ograniczony do jednego siedliska w Tyrolu w Austrii, w paśmie Rofan. Występuje od 730 do 1000 m n.p.m.[2][6]
W Niemczech nornik bawarski występował na łąkach piętra alpejskiego, przy czym jedno z miejsc występowania zostało zniszczone w trakcie budowy szpitala, a drugie wskutek przekształcenia w pastwisko. W Austrii zamieszkuje otwarty las mieszany, w którym dominują świerki i występują liczne potoki[2].
Tryb życia[edytuj | edytuj kod]
Gryzoń ten prowadzi naziemny tryb życia, kopie nory. Ma kilka faz aktywności w ciągu doby. Poza norami najaktywniejszy jest jesienią, biega w ukryciu gęstej roślinności. Żywi się korzeniami i zielonymi częściami roślin, konkurując o pokarm z nornikiem zwyczejnym (M. arvalis) i darniowym. Polują na niego łasice, lisy, sowy i ptaki drapieżne. Niewiele wiadomo o jego rozrodzie; samice rodzą młode 2–3 razy w roku[6].
Populacja[edytuj | edytuj kod]
Nornik bawarski w Niemczech ostatni raz był widziany w 1962 roku. Został uznany za gatunek wymarły. Zadziałał tu jednak tzw. efekt Łazarza: w latach 1976–77 odkryto populację żyjącą w Tyrolu, którą w 2000 roku przypisano do gatunku Microtus bavaricus na podstawie badań genetycznych i kariologicznych. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje nornika bawarskiego za gatunek krytycznie zagrożony. Został objęty ochroną przez kraj Tyrol, a w ustawodawstwie europejskim wymienia go załącznik II konwencji berneńskiej (Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk), jako gatunek podlegający ścisłej ochronie. Tym niemniej nadal zagraża mu utrata siedlisk[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Microtus bavaricus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f g H. Meinig, Microtus bavaricus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2008, wersja 2018-2, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T13461A3985949.en [dostęp 2019-03-15] (ang.).
- ↑ Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, 2015, s. 297. ISBN 978-83-88147-15-9.
- ↑ a b c Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Microtus (Terricola) bavaricus. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2019-03-26]
- ↑ Claus König. „Senckenbergiana biologica”. 43, s. 2, 1962.
- ↑ a b c Resch, C.; Resch, S.: Bayerische Kurzohrmaus - Microtus bavaricus. [w:] kleinsaeuger.at - Internethandbuch über Kleinsäugerarten im mitteleuropäischen Raum: Körpermerkmale, Ökologie und Verbreitung [on-line]. apodemus - Priv. Institut f. Wildtierbiologie, 2019. [dostęp 2019-03-26]. (niem.).