Garbatkowate

Garbatkowate
	Notodontidae
	Stephens, 1829
	; Narożnica zbrojówka
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Podgromada	uskrzydlone
Rząd	motyle
Podrząd	Glossata
Infrarząd	motyle różnoskrzydłe
Nadrodzina	Noctuoidea
Rodzina	garbatkowate
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Garbatkowate (Notodontidae) – rodzina motyli z podrzędu Glossata. Obejmuje około 3800 opisanych gatunków^[1].

Opis[edytuj | edytuj kod]

Motyle o krępym, zwykle obficie owłosionym ciele. Głowa najczęściej o zredukowanej ssawce i krótkich głaszczkach. Czułki u samców grzebykowate, u samic piłkowane, ząbkowane lub grzebykowate, ale o krótszych niż u samców ząbkach^[2]. Na goleniach występują ostrogi, których zesklerotyzowane wierzchołki mają piłkowane krawędzie. Zatułów z narządami bębenkowymi uformowanymi przez silnie wklęśniętą grzbietową część epimeronu zapiersia. Błona bębenkowa zwrócona jest brzusznie, a na pierwszym segmencie odwłoka brak zakrywającego ów narząd kapturka. U samic ósmy segment odwłoka u ma częściowo błoniaste pleura, a błona pomiędzy brodawkami analnymi a ostium torebki kopulacyjnej zaopatrzona jest w region gruczołowy. Samce mają na wierzchołku odwłoka kępkę długich, włosowatych łusek o piłkowanych lub prostych wierzchołkach^[3].

Gąsienice z 4–5 parami posuwek^[2], wyposażonych w pojedynczy rząd haczyków^[3]. Część gatunków ma na grzbiecie mięsiste garby, czasem duże i ostro zakończone. Inne mają odwłoki zakończone długimi widełkami^[2]. Krawędzie tnące żuwaczek mają gładkie^[3]. Poczwarki są walcowate, z tyłu zwężone, często z dobrze rozwiniętym kremastrem^[2].

Biologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]

W Polsce występuje 36 gatunków^[4] (zobacz: garbatkowate Polski). Zasiedlają głównie lasy, rzadziej parki czy ogrody. Gąsienice żerują na drzewach i krzewach liściastych. U korowódkowatych dzień spędzają we wspólnych oprzędach, a nocą wyruszają na żer. Owady dorosłe są aktywne nocą, chętnie przylatują do światła^[2].

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Na podstawie morfologicznej analizy filogenetycznej J.S. Miller wyróżnił 9 monofiletycznych podrodzin garbatkowatych^[3]:

Do żadnej z nich nie zaklasyfikował plemienia Hemiceratini i rodzaju Lirimiris^[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Erik J. vanE.J. Nieukerken Erik J. vanE.J. i inni, Order Lepidoptera Linnaeus, 1758, [w:] Animal biodiversity: An outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness, „Zootaxa”, 3148, 2011, s. 212–221 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Edward Sołtys: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXVII Motyle – Lepidoptera, zeszyt 47-50. Sówki – Notodontidae, Thaumetopoeidae, Thyatriridae, Drepanidae. Warszawa: PWN, Polski Związek Entomologiczny, 1965.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e James Stuart Miller. Cladistics and classification of the Notodontidae (Lepidoptera, Noctuoidea) based on larval and adult morphology. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 204, 1991.
↑ Notodontidae Stephens, 1828 — garbatkowate. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2016-11-15].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Motyle Europy. lepidoptera.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-19)].

[tax-1] Erik J. vanE.J. Nieukerken Erik J. vanE.J. i inni, Order Lepidoptera Linnaeus, 1758, [w:] Animal biodiversity: An outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness, „Zootaxa”, 3148, 2011, s. 212–221 .

[Sołtys-2] Edward Sołtys: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXVII Motyle – Lepidoptera, zeszyt 47-50. Sówki – Notodontidae, Thaumetopoeidae, Thyatriridae, Drepanidae. Warszawa: PWN, Polski Związek Entomologiczny, 1965.

[Miller-3] James Stuart Miller. Cladistics and classification of the Notodontidae (Lepidoptera, Noctuoidea) based on larval and adult morphology. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 204, 1991.

[4] Notodontidae Stephens, 1828 — garbatkowate. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2016-11-15].

[1]

[2]

[3]

[4]