Pierre Fidèle Bretonneau
.jpg)
_%C3%A2g%C3%A9.jpg)
Pierre Fidèle Bretonneau (ur. 3 kwietnia 1778 w Tours[1] lub w Saint-Georges-sur-Cher[2][3], zm. 18 lutego 1862 w Passy[1]) – francuski lekarz, chirurg, epidemiolog.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był synem lekarza praktykującego w Touraine[4], siódmym z trzynaściorga rodzeństwa[3]. Jego rodzina posiadała wielopokoleniową tradycję lekarską[3]. W 1795 wyjechał do Paryża studiować medycynę[5][4]. Tam jednym z jego nauczycieli był Nicolas Corvisart[5]. Nauki pobierał wspólnie z adeptami medycyny, którzy później mieli stać się znanymi naukowcami, jak Dupuytren, Guersant i Esquirol[5]. W 1801 ożenił się z Marie-Thérèse Adam[5]. Na pewien czas zarzucił studia medyczne i mieszkał w Chenonceaux[6]. W 1815 otrzymał tytuł doktora medycyny[1]. W 1816 został naczelnym chirurgiem w szpitalu w Tours, którą to funkcję sprawował do 1838[4][1]. Od 1818 do 1820 był zaangażowany w walkę z epidemią błonicy w rodzinnym regionie Touraine, co okazało się dlań okazją do poczynienia znaczących odkryć w dziedzinie tej choroby[7]. W latach 20. przebywał na Gibraltarze, gdzie walczył z epidemią żółtej febry[2]. W 1836 w Chenonceaux zmarła jego żona[8]. Następne dekady po jej śmierci Bretonneau spędził w Saint-Cyr-sur-Loire, gdzie prowadził praktykę lekarską i zajmował się badaniami naukowymi[9][8]. W latach 50. ożenił się z Sophie Moreau[10]. Był członkiem Francuskiej Akademii Medycyny oraz Francuskiej Akademii Nauk[11][2]. Pochowany został w Saint-Cyr-sur-Loire[12].
Wkład w naukę[edytuj | edytuj kod]
Od 1818 zajmował się badaniem błonicy[13]; jest autorem nazwy diphtérite[7] (dyfteryt)[1]. W 1826 opublikował poświęconą tej chorobie pracę, i tym samym wydzielił ją jako osobną jednostkę[2][4]. W 1825 był autorem pierwszego udanego zabiegu tracheotomii, który przeprowadził u dziewczynki chorej na błonicę krtani[2][1][7].
W jego pismach zauważalne są pierwsze konstatacje, które Louis Pasteur rozwinął później w swojej teorii zarazkowej chorób[13][1]. Bretonneau 20 lat przed Pasteurem podejrzewał istnienie niewidzialnych organizmów odpowiedzialnych za choroby[4]. Przeprowadził rozróżnienie pomiędzy tyfusem a gorączką tyfoidalną (opisaną przezeń jako dothienenteritis), klasyfikując je jako odmienne choroby[7][13]. Był jednym z pionierów wykorzystywania wartości swoistości w epidemiologii[9]. Do grona jego uczniów zaliczają się m.in. Alfred Velpeau, Armand Trousseau i Moreau de Tours[4].
Jego obszerna korespondencja została wydana drukiem w opracowaniu Paula Triaire[14]. W 1962, w setną rocznicę zgonu, francuska poczta wydała poświęcony mu okolicznościowy znaczek pocztowy[13].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Encyklopedia Britannica ↓.
- ↑ a b c d e Encyklopedia PWN ↓.
- ↑ a b c Nezelof 2002 ↓, s. 74.
- ↑ a b c d e f Marchand, Nouat i Watier 2013 ↓, s. 634.
- ↑ a b c d Nezelof 2002 ↓, s. 75.
- ↑ Nezelof 2002 ↓, s. 76.
- ↑ a b c d Nezelof 2002 ↓, s. 78.
- ↑ a b Nezelof 2002 ↓, s. 79.
- ↑ a b Marchand, Nouat i Watier 2013 ↓, s. 633.
- ↑ Nezelof 2002 ↓, s. 81.
- ↑ Nezelof 2002 ↓, s. 80.
- ↑ Nezelof 2002 ↓, s. 82.
- ↑ a b c d Haas 1994 ↓, s. 403.
- ↑ Nezelof 2002 ↓, s. 77.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- L.F. Haas, Pierre Fidèle Bretonneau 1778-1862, „Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry”, 57 (4), 1994, s. 403, PMID: 8163985.
- Pierre-Fidèle Bretonneau, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-12-13] (ang.).
- Christian Nezelof, Pierre Fidèle Bretonneau 1778-1862. A Pioneer in Understanding Infectious Diseases, „Annals of Diagnostic Pathology”, 6 (1), 2002, s. 74-82, PMID: 11873728.
- Claire Marchand, Romaric Nouat, Hervé Watier, From Bretonneau to therapeutic antibodies, from specificity to specific remedies, Saint-Cyr-Sur-Loire, France, November 19, 2012, „mAbs” (5), 2013, s. 633–637, PMID: 23924799.
- Bretonneau Pierre Fidèle, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-12-13].