Piotr Komorowski (zm. XV w.)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Piotr Komorowski
Herb
Korczak
Rodzina

Komorowscy herbu Korczak

Data śmierci

1476 lub przed 1484

Dzieci

Aleksander, Piotr, Jan, Zofia, Elżbieta

Rodzeństwo

Mikołaj Komorowski, Marcin Komorowski

Piotr Komorowski herbu Korczak (zm. 1476[1][2] lub przed 1484[3]) – szlachcic polski w służbie polskiej i węgierskiej, starosta (żupan[3]) liptowski, orawski[4] i spiski[1], właściciel ziem żywieckich, hrabia, pan Likawy[2].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wywodził się prawdopodobnie z ruskiego rodu Korczaków[3]. Jego ojcem był być może Stanisław z Komorowa, syn Dymitra[3]. Informacje o pochodzeniu i imieniu ojca są niepewne źródłowo[3]. W latach 40., a być może jeszcze 30., angażował się w służbie Władysława Warneńczyka[3]. W 1441 był na służbie u stronnika Warneńczyka, Mikołaja Balickiego[3]. Figuruje w źródłach jako podżupan orawski, był więc jednocześnie poddanym korony węgierskiej[3]. W 1446 i 1447 uczestniczył, w porozumieniu z Janem Hunyadym, w zajazdach na posiadłości Jana Jiskry[3]. W trakcie jednej z tych wypraw (na Bańską Bystrzycę[2]) dostał się do niewoli[3]. Następnie przez krótki czas wraz z bratem Mikołajem należał do stronnictwa Jiskry w kontrze do Jana Hunyadyego[3]. Ok. 1450 bracia na powrót przeszli do stronnictwa Hunyadyego[3]. Od lat 50. Piotr tytułował się żupanem liptowskim i orawskim[3]. Posiadał znaczne tereny na pograniczu polsko-węgierskim i cieszył się dużą niezależnością; jego działalność miała niekiedy charakter samowolny[2], przez pewien czas był przez króla węgierskiego oficjalnie uznany za rozbójnika i wyjęty spod prawa[3]. Angażował się w walkach o władzę na Węgrzech po śmierci Jana Hunyadyego[3].

W 1460 brał udział w wyprawie polskiej przeciwko Włodkowi i Borzywojowi Skrzyńskim z Turzej Góry, pod dowództwem starosty krakowskiego Marcina Pieniążka z Witowic[1][4]. Wyprawę tę relacjonuje Jan Długosz w swojej kronice[4]. Zakończyła się ona sukcesem, podobnie jak następna, przeprowadzona w 1462[4]. Około 1465 Żywiec i Barwałd, dotychczas pod panowaniem Skrzyńskich, dostały się pod władanie Kazimierza Jagiellończyka[4]. Ten dwa lata później przekazał Żywiec wraz z przyległymi osadami Komorowskiemu w dziedziczne posiadanie[3][4] (zdaniem F. Lenczowskiego przekazanie nastąpiło w 1471[5]).

W 1469 otrzymał od Macieja Korwina (którego poddanym był z racji urzędowania na włościach lipowskich i orawskich) tytuł hrabiowski[1]. Jednocześnie należał do bliskiego otoczenia króla Kazimierza Jagiellończyka; jego poprzednik, Władysław Warneńczyk, powierzył Komorowskiemu starostwo spiskie[1].

W 1471, podczas konfliktu polsko-węgierskiego, Komorowski dochował wierności wobec Jagiellonów[4]. W wyniku tego Maciej Korwin pozbawił go władzy na Orawie i Liptowie[4]. W związku z tym Komorowski przeniósł swoją siedzibę do Żywca[4]. Król Polski, aby wynagrodzić szkody swojemu poddanemu, przekazał mu dochody z Barwałdu i Szaflar[4] oraz kilka innych uposażeń[2]. W 1474 Komorowski przejął zamek barwałdzki wraz z przyległościami z rąk dotychczasowego właściciela, Przecława z Dmoszyc[4]. Przejściowo sprawował też władzę nad Nowym Targiem[1]. Był właścicielem zamków w Żywcu, Barwałdzie i Szaflarach[1].

Według starszych opracowań zmarł pod koniec 1476[1][2], a dobra żywieckie i barwałdzkie wraz z zamkami przejął po nim brat Mikołaj[1][4]. Piotr Komorowski miał trzech synów: Aleksandra, Piotra i Jana (dwaj pierwsi umarli jeszcze za życia ojca)[1], oraz dwie córki: Zofię i Elżbietę[1]. Rodzina Komorowskich sprawowała kontrolę nad ziemiami żywieckimi do 1624[5]. Poza Mikołajem miał jeszcze jednego brata, Marcina[3].

Według ustaleń historyków Stanisława Sroki i Grzegorza Żabińskiego datę śmierci Piotra Komorowskiego należy przesunąć do lat 80. XV wieku[3]. Dowiedli oni, że żył on na Węgrzech i władał zamkiem Blatnica; tam miał umrzeć przed 1484[3].

W kościele parafialnym w Żywcu znajduje się poświęcone mu epitafium[2]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j k Hieronim Woźniak, Komorowski Piotr herbu Korczak /zm. 1476/, [w:] Słownik biograficzny Żywiecczyzny. Tom I, Żywiec: Spółdzielnia wydawnicza Gazeta Żywiecka, 1995, s. 110-111, ISBN 83-902605-1-4.
  2. ↑ a b c d e f g Feliks Kiryk, Komorowski Piotr h. Korczak, „Polski Słownik Biograficzny”, XIII, wersja online.
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Karol Krajewski, Jeszcze raz w sprawie działalności Piotra i Mikołaja Komorowskich na Górnych Węgrzech w XV wieku, „Średniowiecze Polskie i Powszechne”, 13, 2021, s. 133-160, DOI: 10.31261/SPiP.2021.17.07, ISSN 2353-9720.
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l Zofia Rączka, Żywiec. Rys historyczny od powstania miasta do 1918 r, Żywiec: Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej, 1996, s. 16-22.
  5. ↑ a b Franciszek Lenczowski, Materiały do dziejów Miasta Żywca od XV do XVIII wieku, Miejska Rada Narodowa w Żywcu, 1957, s. 11.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Piotr_Komorowski_(zm._XV_w.)&oldid=73559655”