Piłka nożna w Anglii
Piłka nożna w Anglii była znana w średniowieczu. Sport ten uprawiano na ulicach, placach miejskich, bez żadnych ograniczeń i przepisów. Podczas gier często dochodziło do wypadków, zranień, a także kalectw i śmierci. Władze lokalne, następnie specjalne edykty królewskie zabraniały gry w piłkę. W XIV wieku Anglicy tę grę nazwali football.
Pod koniec XIX wieku piłkę nożną (football) wprowadzono do programów nauczania wychowania fizycznego w szkołach. Pierwsze piłkarskie kluby na świecie powstały w Anglii przy szkołach średnich i wyższych uczelniach.
W 1863 roku odbył się zjazd przedstawicieli istniejących klubów piłkarskich w Londynie, mający na celu ustalenie i ujednolicenia przepisów gry. W 1871 roku oddzielono piłkę nożną od rugby. Wówczas rozegrano pierwsze mecze piłkarskie o Puchar Anglii. W 1888 roku utworzono ligę piłkarską i wprowadzono zawodowstwo.
Rozgrywki o Puchar Anglii i mistrzostwa ligowe drużyn zawodowych przyczyniły się do podwyższenia poziomu oraz zwiększenia atrakcyjności spotkań. W 1923 roku spotkanie mistrzowskie, West Ham United – Bolton Wanderers, obejrzało 127 000 widzów.
Rozgrywki ligowe
W roku 1888 w Anglii William McGregor, prezes Aston Villi założył pierwszą profesjonalną ligę na świecie, The Football League[1]. W sezonie 1888/1889 uczestniczyło w niej dwanaście drużyn: Accrington, Aston Villa, Blackburn Rovers, Bolton Wanderers, Burnley, Derby County, Everton, Notts County, Preston North End, Stoke City, West Bromwich Albion i Wolverhampton Wanderers. Pierwszym mistrzem Anglii został zespół Preston North End[2]. Początkowo istniała tylko jedna klasa rozgrywek, jednak w roku 1892 utworzono drugą ligę, Second Division. Dołączył do niej Arsenal, który stał się pierwszym klubem z południa kraju występującym w The Football League[3]. Sześć lat później wprowadzono zasadę awansu i spadku. Rozgrywki z czasem rozszerzały się i w roku 1923 były już cztery ligi po 22 kluby[1]. 14 czerwca 1991 roku kluby grające w First Division podpisały dokument, według którego od następnego roku liga miała stać się niezależną i przyjąć nazwę Premier League. Stało się tak w 1992 roku[1]. Obecnie The Football League jest drugą klasą rozgrywek w Anglii i znajdują się tam trzy ligi, Championship, League One oraz League Two. Grają w niej 72 zespoły[4]. Obecnie system ligowy w Anglii liczy sobie 23 szczeble rozgrywek.
Kluby według liczby sezonów w najwyższej klasie rozgrywkowej (stan na początek sezonu 2017/18):
| Lp. | Klub | liczba sezonów |
| 1 | Everton | 115 |
| 2 | Aston Villa | 105 |
| 3 | Liverpool | 103 |
| 4 | Arsenal | 101 |
| 5 | Manchester United | 93 |
| 6 | Manchester City | 89 |
| 7 | Sunderland | 86 |
| – | Newcastle United | 86 |
| 9 | Chelsea | 83 |
| – | Tottenham Hotspur | 83 |
| 11 | West Bromwich Albion | 80 |
| 12 | Bolton Wanderers | 73 |
| 13 | Blackburn Rovers | 72 |
| 14 | Sheffield Wednesday | 66 |
| 15 | Derby County | 65 |
| 16 | Wolverhampton Wanderers | 63 |
| 17 | Stoke City | 62 |
| 18 | Middlesborough | 61 |
| 19 | Sheffield United | 60 |
| – | West Ham United | 60 |
| 21 | Birmingham City | 57 |
| 22 | Nottingham Forest | 56 |
| 23 | Burnley | 55 |
| 24 | Leeds United | 50 |
| – | Leicester City | 50 |
| 26 | Preston North End | 46 |
| 27 | Southampton | 40 |
| 28 | Coventry City | 34 |
| 29 | Portsmouth | 33 |
| 30 | Huddersfield Town | 31 |
| 31 | Notts County | 30 |
| 32 | Blackpool | 28 |
| 33 | Charlton Athletic | 26 |
| – | Ipswich Town | 26 |
| 35 | Fulham | 25 |
| 36 | Norwich City | 24 |
| 38 | Queens Park Rangers | 23 |
| 37 | Bury | 22 |
| 39 | Crystal Palace | 18 |
| 40 | Luton Town | 16 |
| – | Cardiff City | 16 |
| 42 | Wimbledon | 14 |
| 43 | Bradford City | 12 |
| – | Grimsby Town | 12 |
| – | Oldham Athletic | 12 |
| 46 | Watford | 11 |
| 47 | Bristol City | 9 |
| – | Swansea City | 9 |
| 49 | Wigan Athletic | 8 |
| 50 | Accrington | 5 |
| – | Brentford | 5 |
| – | Hull | 5 |
| – | Brighton & Hove Albion | 5 |
| 54 | AFC Bournemouth | 3 |
| – | Oxford United | 3 |
| – | Reading | 3 |
| – | Bradford Park Avenue | 3 |
| 58 | Millwall | 2 |
| – | Darwen | 2 |
| 60 | Barnsley | 1 |
| – | Carlisle United | 1 |
| – | Glossop North End | 1 |
| – | Leyton Orient | 1 |
| – | Northampton Town | 1 |
| – | Swindon Town | 1 |
źródło: The Guardian
Puchary
Najważniejsze rozgrywki pucharowe rozgrywane w Anglii to:
- Puchar Anglii – rozgrywany jest od roku 1871; są to najstarsze rozgrywki piłkarskie na świecie[5]. W sezonie 2008/2009 w pucharze brały udział 762 kluby[6].
- Puchar Ligi Angielskiej – rozgrywany jest od roku 1960 i obecnie nosi nazwę Capital One Cup[7]. Uczestniczą w nim 92 zespoły.
- Tarcza Wspólnoty – rozgrywana jest od roku 1908. Jest to mecz pomiędzy mistrzem Anglii a zdobywcą Pucharu Anglii, ewentualnie wicemistrzem.[8].
- Football League Trophy – rozgrywany jest od roku 1983 i uczestniczą w nim kluby z trzeciego i czwartego szczebla rozgrywek[9].
- FA Trophy – rozgrywki dla drużyn grających w ligach na szczeblu 5-8. Zostały stworzone w roku 1969 i pięć lat później zastąpiło FA Amateur Cup[10].
- FA Vase – rozgrywki zostały stworzone w roku 1974 i również zastąpiły FA Amateur Cup[11]. Uczestniczą w nich kluby z lig na szczeblu 9-10.
Reprezentacja Anglii
Reprezentacja Anglii reprezentuje kraj na arenie międzynarodowej. Jest to obok Szkocji najstarsza reprezentacja narodowa na świecie. Swój pierwszy mecz rozegrała 30 listopada 1872 z tym właśnie krajem i zremisowała 0:0[12]. W roku 1966 Anglia została Mistrzem Świata i jest jednym z ośmiu państw, które to uczyniły[13]. Według stanu na 30 marca 2010 roku Anglia zajmuje siódme miejsce w Rankingu FIFA[14].
Poza seniorską reprezentacją istnieją także kadry juniorskie i młodzieżowe, do lat 16, 17, 18, 19, 20 i 21[15]. Istnieje również reprezentacja B[16] i C[17].
Piłka nożna kobiet
Pierwszy mecz kobiet w Anglii odnotowano w marcu 1895 roku. W kwietniu 1920 roku rozegrano natomiast pierwszy mecz międzypaństwowy. Zespół z Preston wygrał 2:0 z Francją. Rok później The FA zakazało rozgrywania meczów kobiet. W roku 1969 44 kluby utworzyły Women’s Football Association[18].
W Anglii istnieje osiem klas rozgrywek ligowych piłki nożnej kobiet. Najwyższą z nich jest FA Women’s Premier League National Division, która powstała w roku 1992. W sezonie 2008/2009 mistrzem Anglii został Arsenal. Jest to jeden z najbardziej utytułowanych żeńskich klubów w kraju. W sezonie 2006/2007 wygrał rozgrywki Ligi Mistrzów.
Stadiony
Narodowym stadionem w Anglii jest Wembley. Mieści on 90 tysięcy widzów i jego właścicielem jest The FA. Rozgrywane są na nim spotkania reprezentacji, półfinały i finały Pucharu Anglii, finał Pucharu Ligi, Football League Trophy, FA Trophy, FA Vase oraz finały barażów o awans do the Football League i Conference National.
Na Old Trafford może zasiąść 76 212 osób i jest on największym klubowym obiektem w kraju. Następny jest Emirates Stadium (60 355) i St James’ Park (52 387). Wszystkie zespoły grające w Premier League posiadają stadion ze wszystkimi miejscami siedzącymi.
Przypisy
- ↑ a b c History of The Football league. football-league.co.uk, 03.08.2008. [dostęp 08.08.2009]. (ang.).
- ↑ England 1888/89. RSSSF. [dostęp 08.08.2009]. (ang.).
- ↑ Roper, Alan: The Real Arsenal Story: In the Days of Gog. Wherry, 2004. ISBN 0-9546259-1-9.
- ↑ Clubs. football-league.co.uk. [dostęp 08.08.2009]. (ang.).
- ↑ History of FA Cup. The FA. [dostęp 08.08.2009]. (ang.).
- ↑ FA Cup entries. The FA. [dostęp 08.08.2009]. (ang.).
- ↑ Football League Cup Summary. Football Club History Database. [dostęp 08.08.2009]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-10-14)]. (ang.).
- ↑ The Shield - A brief history. The FA. [dostęp 08.08.2009]. (ang.).
- ↑ The Football League Trophy. RSSSF. [dostęp 08.08.2009]. (ang.).
- ↑ The FA Trophy. napit.co.uk. [dostęp 08.08.2009]. (ang.).
- ↑ About The FA Vase. The FA. [dostęp 08.08.2009]. (ang.).
- ↑ The Story So Far. The FA. [dostęp 08.08.2009]. (ang.).
- ↑ World Cup. RSSSF. [dostęp 08.08.2009]. (ang.).
- ↑ FIFA/Coca-Cola World Ranking. FIFA.com. [dostęp 08.08.2009]. (ang.).
- ↑ England. The FA. [dostęp 08.08.2009]. (ang.).
- ↑ England - International Results B-Team. RSSSF. [dostęp 08.08.2009]. (ang.).
- ↑ England C Team. The FA. [dostęp 08.08.2009]. (ang.).
- ↑ Women’s Football History. The FA. [dostęp 09.08.2009]. (ang.).