Prospekt Wozniesieński w Petersburgu
.jpg)
Prospekt Wozniesieński[1] (ros. Вознесенский проспект, Wozniesienskij prospiekt) – prospekt w Petersburgu, jedna z głównych ulic jego historycznego centrum. Rozpoczyna swój bieg, odchodząc od Prospektu Admiralicji, przebiega przez Plac Isaakijewski, przecina Mojkę i kanał Gribojedowa, kończy bieg na nabrzeżu Fontanki. Jego kontynuacją po przeciwnej stronie rzeki jest Prospekt Izmajłowski.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Początki ulicy sięgają pierwszych lat istnienia Petersburga, pocz. XVIII w.[2] W 1737 r. Komisja ds. Budowy Sankt Petersburga, kierowana przez Piotra Jeropkina, zdecydowała, by głównymi arteriami zabudowy lewego brzegu Newy (wysp między Newą i Mojką, a dalej Fontanką) były trzy ulice odchodzące od budynku Admiralicji: Wielka Drogа Perspektywiczna – Newski Prospekt, Perspektywa Admiratłtiejska – ulica Gorochowa oraz Prospekt Wozniesieński właśnie[3][4]. Nazwa ulicy, ostatecznie przyjęta w 1738 r., nawiązywała do budynku cerkwi Wniebowstąpienia Pańskiego (Wozniesienskiej)[2], wzniesionej w 1728 r. w osadzie robotników pracujących w Admiralicji, przylegającej do ulicy[5]. Jeszcze w końcu XVIII w. w użyciu była również nazwa 3 Admirałtiejska ulica[2].
Zabudowa prospektu kształtowała się od XVIII do XX w., powstawały przy nim zarówno wielorodzinne domy mieszkalne, jak i obiekty administracyjne[2]. Przy Prospekcie Wozniesieńskim, w kamienicy pod nr 8 mieszkał przez pewien czas pisarz Fiodor Dostojewski, tam też napisał Białe noce[2].
W 1923 r. prospekt otrzymał imię Piotra Majorowa, bolszewika i komisarza poległego podczas rosyjskiej wojny domowej[6]. W 1991 r. przywrócono nazwę historyczną[2].
W przebiegu prospektu znajdują się dwa mosty: Niebieski nad Mojką i Wozniesieński nad kanałem Gribojedowa[7].
Znaczące obiekty[2][edytuj | edytuj kod]
- budynek pod nr 18, wzniesiony w 1907 r. według projektu W. Gusiewa i K. Mejboma
- budynek pod nr 25/78, wzniesiony na przełomie XVIII i XIX w.
- budynek pod nr 28, wzniesiony według projektu B. Spindlera w 1840 r.
- budynek pod nr 33, wzniesiony w 1843 r.
- Dom Przemysłu Lekkiego pod nr 44/46, wzniesiony w latach 1932-1935
- kompozycja upamiętniająca opowiadanie Nikołaja Gogola Nos na budynku nr 11
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ L. Bazylow, Historia nowożytnej kultury rosyjskiej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986, s. 84, ISBN 83-01-05684-3.
- ↑ a b c d e f g Galina Nikitienko, Вознесенский просп. [online], encspb.ru [dostęp 2021-10-17].
- ↑ J. Miles, Petersburg, Warszawa: Wydawnictwo MAGNUM, 2020, s. 110–111, ISBN 978-83-11-15862-7.
- ↑ J. Miles, Petersburg, s. 112.
- ↑ Aleksandr Kabak, Wiktor Antonow, Церковь ВОЗНЕСЕНИЯ ГОСПОДНЯ [online], encspb.ru [dostęp 2021-10-17].
- ↑ Майорова проспект (ныне Вознесенский проспект) [online], opeterburge.ru [dostęp 2021-10-17] (ros.).
- ↑ red. B. Piotrowski, O. Czekanowa i in., Sankt-Pietierburg. Pietrograd. Leningrad. Encikłopiediczeskij sprawocznik, Naucznoje Izdatiel'stwo Bol'szaja Rossijskaja Encikłopiedija, ISBN 5-85270-037-1, s. 357.