Przybycie Węgrów

Przybycie Węgrów
Autor	Árpád Feszty i współpracownicy
Data powstania	1892–1894
Medium	obraz olejny, panorama
Wymiary	1500 × 12000 cm
	Miejsce przechowywania
Miejscowość	Ópusztaszer
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przybycie Węgrów (węg. A magyarok bejövetele, pop. Feszty-körkép) − panoramiczny obraz węgierskiego malarza Árpáda Feszty'ego i jego pomocników, przedstawiający wkroczenie Węgrów do Kotliny Panońskiej (Węgierskiej) w roku 895. Obraz ukończono w 1894 roku z okazji tysiąclecia tego wydarzenia^[1]^[2]; jest wystawiany w parku historycznym w Ópusztaszer.

W 1891 roku Árpád Feszty przebywał w Paryżu, gdzie zapoznał się z panoramicznym obrazem Édouarda Detaille'a i Alphonse'a de Neuville'a. Feszty postanowił wówczas namalować w podobnej technice własny obraz, początkowo miała to być scena przedstawiająca Potop, jednak pod wpływem propozycji teścia, Móra Jókaia, Feszty zdecydował o namalowaniu sceny przybycia Węgrów do ich obecnej ojczyzny^[3]^[4]. Autor postanowił namalować scenę na tle realnego krajobrazu; w tym celu udał się na Przełęcz Tucholską w pobliżu Mukaczewa, gdzie Węgrzy przekroczyli w IX wieku Karpaty.

W trakcie prac o ich postępach nieustannie donosiła węgierska prasa. Przewidywana data ukończenia dzieła została przewidziana na 20 sierpnia 1893 roku, który jest na Węgrzech świętem upamiętniającym kanonizację Stefana I Świętego. Ze względu na charakter obrazu część kosztów jego stworzenia pokryła rada miejska Budapesztu, która życzyła sobie także by w stolicy obraz był wystawiany^[4]. Mimo nacisków, Feszty nie był w stanie ukończyć obrazu w wyznaczonym terminie; gotowy był jedynie kolorowy szkic o wymiarach 1 × 8 metrów, podczas gdy obraz ma wymiary 15 × 120 metrów. Ostatecznie zdecydowano o udziale innych malarzy. W kwietniu Feszty namalował niebo, w czym znaczący udział miał Ignác Ujváry; detale krajobrazu namalowali Ladislav Medňanský, Újváry i Spányi; postaci ludzkie stworzyli Pál Vágó i Henrik Papp, a tło Celesztin Pállya. Łącznie na obrazie przedstawiono ok. 2 tysiące postaci^[5]. W pracy uczestniczyli także inni malarze, zaś artyści innych dziedzin sztuki zabawiali ich w trakcie pracy^[4]. Wiosną 1894 roku Feszty wykonywał prace końcowe.

Dniem otwarcia wystawy stał się 13 maja 1894 roku, a sam obraz cieszył się ogromnym zainteresowaniem. W 1899 roku obraz został wystawiony na wystawie światowej w Londynie, a do Budapesztu wrócił w 1909 roku, co wiązało się ponownym uroczystym otwarciem wystawy 30 maja. Wkrótce potem podjęto prace naprawcze i rekonstrukcyjne^[4].

W czasie zdobywania Budapesztu pod koniec II wojny światowej obraz i pawilon ucierpiały^[3], do wnętrza dotarł śnieg i woda.

W latach 70. XX wieku podjęto decyzję o budowie parku historycznego w Ópusztaszer; podjęto prace rekonstrukcyjne obrazu oraz budowę nowego pawilonu. Prace przerwano w roku 1979. W 1991 roku przetarg na prace renowacyjne obrazu wygrała grupa specjalistów z Polski^[4]. Obraz ponownie jest wystawiany od 1995 roku.

Od 2009 roku obraz jest dostępny do obejrzenia w wysokiej rozdzielczości w internecie^[6].